W gramatykach języka polskiego - w rozdziałach poświęconych czasownikom - można znaleźć rejestr ich form opartych na temacie czasu teraźniejszego i na temacie czasu przeszłego. Do pierwszego należą, oczywiście, postacie czasu teraźniejszego, np. pisz-ę, pisz-esz, imiesłowu przymiotnikowego czynnego: pisz-ący, imiesłowu przysłówkowego współczesnego: pisz-ąc oraz trybu rozkazującego: pisz!, pisz-my!, pisz-cie! Na temacie czasu przeszłego oparte są, naturalnie, postacie czasu przeszłego, np. pisa-ł, bezokolicznika: pisa-ć, imiesłowu przymiotnikowego biernego: pisa-ny oraz imiesłowu przysłówkowego uprzedniego: na- (wy-, do-) pisa-wszy.
Jeśli po uświadomieniu sobie tej dwudzielnej klasyfikacji przywołamy poszczególne kategorie gramatyczne czasownika deptać, nietrudno będzie po stronie postaci opartych na temacie czasu teraźniejszego umieścić brzmienia: depcz-ę, depcz-ący, depcząc i depcz!, depcz-my!, depcz-cie!, a po stronie postaci opartych na temacie czasu przeszłego - brzmienia: depta-ł, depta-ć, (wy-, z-) depta-ny, (wy-, z-) depta-wszy.
Wszystkie wydawnictwa ostrzegają przed odmianą: "deptam", "deptasz", "depta" itd. Za jedynie poprawny uznaje się paradygmat: depczę, depczesz, depcze, depczemy, depczecie, depczą (brzmienia pierwotne i dopuszczalne, ale dziś bardzo rzadkie: depcę, depcesz, depce, depcemy, depcecie, depcą).
Oparte zatem na temacie czasu teraźniejszego poprawne rozkaźniki - nie może tu być żadnych wątpliwości - powinny przyjąć formy: nie depcz!, nie depczmy!, nie depczcie! (współczesne słowniki nie dopuszczają już brzmień ze spółgłoską "c"). Błędne natomiast są konstrukcje typu "nie deptaj!", "nie deptajmy!" czy "nie deptajcie!". Dopuszczalnym wariantem serii nie depcz!, nie depczmy!, nie depczcie! może być za to postać z bezokolicznikiem, czyli nie deptać!
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
