Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Gluten i dieta bezglutenowa - to musisz wiedzieć

Ewa Wilczyńska, Marcin Walków
Dieta bezglutenowa oparta jest na tych produktach
Dieta bezglutenowa oparta jest na tych produktach
GLUTEN - czym jest, w jakich produktach go znajdziemy? Czy dieta bezglutenowa jest dobra dla wszystkich? Czy na pewno jest bezpieczna i skuteczna? Świat obiegło hasło, że to gluten jest sprawcą przybierania na wadze, złego samopoczucia, problemów z koncentracją w szkole czy w pracy. Nie brakuje jednak głosów, że moda na dietę bezglutenową niebawem się skończy. A naukowcy przestrzegają, że nie jest łatwo zbilansować dietę, eliminując z niej cztery najpopularniejsze zboża. A niedobór węglowodanów to prosta droga do kwasicy metabolicznej.

CO TO JEST GLUTEN?
Gluten to mieszanina białek roślinnych naturalnie występująca w ziarnach niektórych zbóż. Gluten zawierają: pszenica, jęczmień, żyto, owies, orkisz, kamut, odmiany hybrydowe.
Hasła na etykietach, pod którymi może się kryć gluten: białka pochodzenia roślinnego, białka zbożowe, skrobia warzywna, zagęszczacze i wypełniacze zbożowe, skrobia spożywcza

COMPONENT {"params":{"text":"2 mg w 100 g","id":"2-mg-w-100-g"},"component":"subheading"}

- maksymalnie tyle glutenu może zawierac produkt określany jako bezglutenowy

W TYCH PRODUKTACH ZNAJDZIESZ GLUTEN

* mieszanki przypraw
* jogurty smakowe
* kawa zbożowa
* kasza manna
* kasza jęczmienna
* otręby pszenne
* czekolada
* cukierki
* nadziewane
* piwo
* napoje
* gazowane

DIETA BEZGLUTENOWA - TO WOLNO JEŚĆ

* jaja
* oleje i tłuszcze
* owoce i warzywa
* kawa naturalna
* kukurydza
* orzechy
* ryż, mąka ryżowa
* mąka kukurydziana
* ziemniaki i mąka ziemniaczana
* świeże ryby
* soja
* taploka
* proso

Tekst pochodzi z magazynu ludzi ciekawych wszystkiego "Jak żyć" - nowego dodatku do papierowej Gazety Wrocławskiej. Najnowsze wydanie w czwartek, 30 kwietnia.

DIETA BEZGLUTENOWA - DLA KAŻDEGO?
Michał borykał się z bólem brzucha przez kilka lat. Lekarze rozkładali ręce i wypisywali kolejne recepty. To jego dziewczyna, zresztą cierpiąca na celiakię, poradziła mu, żeby przebadał się na tolerancję glutenu. – Wyniki były jednoznaczne. Usłyszałem diagnozę, że cierpię na celiakię – wspomina Michał. Z dnia na dzień musiał wyeliminować ze swojej diety wszystko, co zawiera gluten.

– Bardzo pomogła mi Ania, moja dziewczyna. Ona na diecie bezglutenowej była wtedy już kilka lat, więc podrzucała mi przepisy na pizzę czy zapiekanki – opowiada Michał. Pszenne pieczywo musiał zastąpić tym zrobionym z kukurydzy.
– Najgorsze jednak były wypady z kumplami na piwo. Teraz oferta dla bezglutenowców jest całkiem niezła, ale kilka lat temu mogłem co najwyżej skusić się na lampkę wina i zagryzać ją kiszonym ogórkiem – uśmiecha się. Do pizzerii nieraz zabierał ze sobą kanapki.

Dieta bezglutenowa na pół gwizdka
W celiakii, inaczej zwanej chorobą trzewną, gluten prowadzi do uszkodzenia kosmków jelitowych. To mikroskopijne wypustki, dzięki którym w jelicie mogą być wchłaniane substancje odżywcze. Ich uszkodzenie sprawia, że jelita nie mogą pełnić swojej funkcji. Choroba ta dotyka co setnego Polaka.

U osób cierpiących na nadwrażliwość gluten nie sieje spustoszenia w układzie pokarmowym, ale może powodować przykre dolegliwości, np. biegunki, wzdęcia, ból. A to często prowadzi do anemii. Michał, zanim przeszedł na dietę bezglutenową, ważył 55 kilogramów. Wystawały mu wszystkie żebra.

– Osoby cierpiące na celiakię muszą wyeliminować z diety wszystkie pokarmy zawierające cztery podstawowe europejskie zboża: pszenicę, żyto, jęczmień i owies – tłumaczy Bożena Regulska-Ilow z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Nie jest to najłatwiejsze, bo z diety trzeba wyeliminować nie tylko produkty, które zawierają te zboża, ale także skrobię. A ta znajduje się chociażby w taniej szynce.

– Chorzy na celiakię są dobrze wyszkoleni, co mogą, a czego nie mogą jeść. Nie można tego jednak powiedzieć o osobach, które wybierają dietę bezglutenową bez wyraźnych medycznych wskazań – mówi prof. Regulska-Ilow. – To taka dieta na „pół gwizdka – podsumowuje.

Co Agatę Młynarską irytuje w modzie na gluten?

Agata Młynarska w programie "Pytanie na śniadanie" opowiedziała o swoich zmaganiach z chorobą, której doświadczyła - nieswoistym zapaleniu jelit. Dziennikarka, dzięki pomocy specjalistek, napisała książkę o życiu na diecie bezglutenowej. Czy da się jeść smacznie bez użycia pszenicy? I co najbardziej irytuje Młynarską w tzw. "modzie na gluten"?

BEZGLUTENOWA DIETA GWIAZD - czytaj więcej na kolejnej stronie

Gwiazdy mówią „nie” glutenowi
Popularność diety bezglutenowej nie wynika z faktu, że nagle znacząco wzrosła liczba osób, którym gluten szkodzi. Stany Zjednoczone, a później niemałą część globu obiegło hasło, że jest on sprawcą przybierania na wadze, złego samopoczucia, problemów z koncentracją w szkole czy w pracy. Ba! Jego wyeliminowanie miało pomóc w walce z autyzmem.

I tak, półki z produktami bezglutenowymi w sklepach zainteresowały nie tylko wąskie grono klientów, ale i osoby z pierwszych stron gazet. Tabloidy zachwalały efekty stosowania diety bezglutenowej u gwiazd show-biznesu. Przyznać się do jej stosowania miały m.in. Lady Gaga, Miley Cyrus, a na naszym rodzimym rynku – Kayah i Reni Jusis.

Wrzucanie do koszyka produktów z symbolem przekreślonego kłosa, oznaczającym produkty bezglutenowe, stało się modne, a wręcz postrzegane jako oznaka wysokiej świadomości zdrowotnej i ekologicznej. To także niezły biznes, bo oznakowanie, że produkt jest bezglutenowy, pojawiło się na opakowaniach i w reklamach także tych produktów, w których nigdy go nie było.

Najpierw białko, później gluten
Nie brakuje jednak głosów, że bezglutenowa moda niebawem się skończy. Znamy już przecież przypadki innych głośnych diet cud, które z czasem zniknęły z pierwszych stron gazet i straciliśmy nimi powszechne zainteresowanie. Tak było na przykład z dietą Dukana, rekomendującą spożywanie przede wszystkim białka.

– Wspólnym mianownikiem popularności tych diet są publikacje, stojące za nimi nazwiska lekarzy, powoływanie się na badania naukowe. To one mają moc przekonywania i siłę rażenia szerokiego grona odbiorców poszukującego recepty na zrzucenie wagi i poprawę zdrowia – mówi dr Anna Januszewicz, psycholog zdrowia z SWPS we Wrocławiu.
Prof. Bożena Regulska-Ilow dodaje, że dieta bezglutenowa faktycznie często działa odchudzająco, bo osoby ją stosujące rezygnują w dużej mierze z węglowodanów. – Dieta bezglutenowa jest bardzo restrykcyjna, więc jej zwolennikom niewiele już do jedzenia zostaje – uśmiecha się profesor dietetyki. Szczupła sylwetka niekoniecznie idzie jednak w parze ze zdrowiem.
Bez pracy nie ma... spadku wagi

Dr Anna Januszewska ubolewa, że żadne mechanizmy psychologiczne nie działają tak skutecznie w przypadku przekonywania do stosowania diety zbilansowanej.

– Być może potrzebujemy wyrzeczeń, poczucia pewnej wyjątkowości, by odnieść wrażenie, że dieta działa. Przysłowie mówi przecież, że bez pracy nie ma kołaczy – zwraca uwagę dr Januszewicz. W pewnym sensie łatwiej zrezygnować z jedzenia mięsa lub pieczywa zamiast ustalić regularne pory spożywania posiłków czy znaleźć czas na codzienną aktywność fizyczną.
Ze stosowaniem diet eliminacyjnych, a do takich zalicza się dieta bezglutenowa, wiąże się jednak poważne ryzyko. Wraz z eliminacją glutenu, rezygnujemy z produktów dostarczających także innych wartości odżywczych

Prof. Bożena Regulska-Ilow przestrzega, że nie jest łatwo zbilansować dietę, eliminując z niej cztery najpopularniejsze zboża. A niedobór węglowodanów to prosta droga do kwasicy metabolicznej.
– Mózg czy nerki funkcjonują jedynie dzięki odpowiedniej dawce glukozy. Kiedy jej zabraknie, wytwarzane są związki ketonowe. Na początku dają one nawet poczucie euforii, więc osoba na takiej diecie jest przekonana, że wszystko działa tak, jak powinno – tłumaczy prof. Bożena Regulska-Ilow. Później mogą pojawić się bóle brzucha, nudności, wymioty, odwodnienie organizmu. Jako że do ciał ketonowatych należy też aceton, zdarza się, że z ust wydobywa się charakterysty-czny zapach, a oddech staje się na początku przyśpieszony i głęboki, a potem płytki. Najbardziej drastyczne są jednak zaburzenia kontroli ciśnienia tętniczego krwi i rytmu serca.

– Zanim ktoś zdecyduje się na dietę bezglutenową, powinien sprawdzić, czy faktycznie jej potrzebuje – podkreśla Bożena Regulska-Ilow. Niezbędne są badania krwi, a także wycinka jelita. – Jeżeli wyniki potwierdzą chorobę trzewną, to należy bezwględnie przestrzegać zaleconej diety. W innym przypadku nie ma to sensu.

Wyjątkowa dieta cukrzycowa
Wyjątkiem wśród diet leczniczych jest dieta cukrzycowa. Ta jest wręcz zalecana osobom, których cukrzyca nie dotknęła. To dlatego, że jej zalecenia są bliskie modelowi diety zbilansowanej.
Jest bowiem bogata w błonnik, zaleca spożywanie warzyw i owoców do każdego posiłku, ograniczenie soli i cholesterolu, zwiększenie udziału ryb zawierających korzystne kwasy omega-3 oraz częstsze spożywanie mniejszych porcji w regularnych odstępach czasu.

Warto wiedzieć, że zanim odkryto insulinę, to właśnie dieta była jedynym sposobem leczenia cukrzycy.
Specjaliści zwracają uwagę, że początkiem każdej diety powinna być konsultacja lekarska i wizyta u dietetyka. Po to, by ocenić stan zdrowia i stworzyć jadłospis, który – zwłaszcza w przypadku diety eliminacyjnej – pozwoli zapobiec niedoborom substancji odżywczych

NIE TYLKO GLUTEN - o innych modnych dietach czytaj na kolejnej stronie

NIE TYLKO GLUTEN - oto inne modne diety

Dieta według grup krwi
Jej autor to dr Peter d’Adamo. Opiera się na założeniu, że poszczególne produkty pomagają lub szkodzą w zależności od tego, jaką mamy grupę krwi. Przyczyną mają być różnice we wchłanialności białek. Osobom z grupą krwi „0” doktor zaleca jedzenie mięsa, z grupą krwi „A” – przejście na wegetarianizm, z grupą „B” – jedzenie wszystkiego i łączenie smaków, z grupą krwi „AB” – spożywanie małych porcji, bez pośpiechu i o stałych porach.
Dieta plaż południowych
Znana jako dieta „south beach”. Jej autorem jest kardiolog, dr Arthur Agatston. Polega na rezygnacji ze słodkości, tłuszczów zwierzęcych i ograniczeniu kalorii z węglowodanów. Wymaga jedzenia trzech posiłków i dwóch przekąsek dziennie.
Dieta Dukana
Znana również jako dieta białkowa, nazwa pochodzi od nazwiska jej autora. Osoby na tej diecie w pierwszych dniach jedzą tylko produkty białkowe, co pozwala na błyskawiczne zrzucenie kilku kilogramów. W kolejnej fazie do produktów białkowych dołącza się warzywa. Tu spadek masy ciała jest już znacznie wolniejszy. Później dzień z produktami tylko białkowymi wypada raz w tygodniu.
Dieta strukturalna
Autorem jest Polak – dr Marek Bardadyn. Dieta, którą stosuje się tylko w weekendy i polega na zastąpieniu posiłków świeżymi koktajlami z naturalnych składników, a w przerwie między posiłkami – wody.
Dieta niełączenia
Amerykanin, dr William Hay zaleca niełączenie w jednym posiłku białka i węglowodanów. Dzienną liczbę 1000 kcal należy rozłożyć na 3 posiłki główne i 2 małe przekąski w trzygodzinnych odstępach. Wśród posiłków jeden powinien bazować na węglowodanach, drugi na białkach, a trzeci składać się z warzyw i owoców.

11 przykazań zdrowej diety dla każdego
* Dbaj o różnorodność spożywanych produktów
* Strzeż się nadwagi i otyłości, pamiętaj o codziennej aktywności fizycznej
* Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii (kalorii)
* Codziennie spożywaj co najmniej dwie duże szklanki mleka (np. w postaci jogurtu, kefiru, częściowo można je zastąpić serem)
* Mięso spożywaj z umiarem
* Jedz codziennie dużo owoców i warzyw
* Ograniczaj spożycie tłuszczów, szczególnie zwierzęcych, a także produktów zawierających dużo cholesterolu i izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych
* Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy
* Ograniczaj spożycie soli
* Pij wystarczającą ilość wody
* Nie pij alkoholu
Te zalecenia opracowali eksperci Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie w 2009 roku. Towarzyszą one tzw. piramidzie zdrowego żywienia. Określa ona, jakie składniki i w jakich ilościach powinniśmy jeść, by zachować zdrowie, dobre samopoczucie i... nie przybrać na wadze.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska