Zmiany w Kodeksie karnym wprowadzają surowsze kary dla przestępców. Zobacz co zmieniło się od 1 października

Duże zmiany w Kodeksie karnym

Podniesiona została górna granica terminowej kary pozbawienia wolności z 15 do 30 lat. Na 30 lat więzienia skazani będą mogli zostać sprawcy zabójstw oraz ciężkiego uszkodzenia ciała ze skutkiem śmiertelnym.
 
Podwyższone zostały również sankcje za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu. Górna granica kary za rozbój wzrosła z 12 do 15 lat więzienia. W przypadku rozboju z użyciem broni do 20 lat. Nowe przepisy zakładają również, że za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu grozi do 20 lat pozbawienia wolności. Przestępcy dopuszczający się handlu ludźmi czy porwania dla okupu podlegają karze od 3 do 20 lat więzienia. W przypadku pozbawienia wolności ze szczególnym udręczeniem okres ten wynosi od 5 do 25 lat.
 

Zmiana przepisów wprowadza karę bezwzględnego dożywocia. Sprawcy najcięższych zbrodni i recydywiści już nie będą mogli ubiegać się o zwolnienie warunkowe.
 
Bezwzględne dożywocie będzie mogło być orzekane w dwóch przypadkach. Po pierwsze, może być ono zastosowane w przypadku osób, które poprzednio były prawomocnie skazane na dożywotnie pozbawienie wolności lub karę co najmniej 20 lat więzienia za morderstwo, gwałt, przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu lub o charakterze terrorystycznym. Po drugie – jeżeli charakter i okoliczności czynu oraz właściwości osobiste sprawcy wskazują, że stanowi on trwałe niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia innych osób.
 

Do 1 października za prowadzenie pojazdu po raz kolejny pod wpływem alkoholu można było otrzymać rażąco niskie kary – grzywnę lub ograniczenie wolności. Dzięki zmianom, wobec pijanych recydywistów nie będzie można orzec kar o charakterze wolnościowym. Teraz będzie im grozić wyłącznie kara pozbawienia wolności.
 
Jeśli kierowca pijany lub odurzony narkotykami spowoduje wypadek ze skutkiem śmiertelnym, będzie mu grozić kara od 5 do 20 lat więzienia. Natomiast jeśli ofiara takiego kierowcy dozna ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sąd może orzec karę od 3 do 16 lat pozbawienia wolności.
 
Dotychczas niektórzy kierowcy próbowali tłumaczyć się, że wypili alkohol po wypadku, twierdząc, że byli zdenerwowani. Takie zachowania nie będą już bezkarne. Nowe regulacje przewidują identyczne sankcje dla prowadzącego pojazd, który pił alkohol (lub zażywał środek odurzający) po wypadku, a przed zbadaniem przez policję. Nie będzie tolerancji dla kierowców, którzy uciekli z miejsca wypadku, aby uniknąć badania alkomatem. Nowe przepisy zakładają, że wobec nich będą wyciągane takie same sankcje jak wobec pijanych kierowców.

14 marca 2024 r. wejdą w życie przepisy zakładające konfiskatę pojazdów nietrzeźwym kierowcom. Osobom, które kierowały samochodem mając co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi, pojazd zostanie skonfiskowany. Jeśli kierowca spowoduje wypadek, straci pojazd w przypadku posiadania we krwi przynajmniej promila alkoholu. Jeżeli w takich sytuacjach zawartość alkoholu we krwi wyniesie od 0,5 do 1 promila, wówczas decyzja o ewentualnym przepadku pojazdu zależeć będzie od oceny sądu.

Zaostrzone zostaną sankcje za przestępstwa na tle seksualnym, w tym czyny pedofilskie.
 
Za zgwałcenie dziecka grozi teraz od 5 do 30 lat więzienia lub dożywocie. Przed nowelizacją dolna granica kary wynosiła 3 lata, a górna – zaledwie 15 lat. W przypadkach zgwałcenia dziecka lub popełnienia przestępstwa zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem wyłączono przedawnienie karalności. Z kolei w odniesieniu do innych przestępstw seksualnych na szkodę dziecka albo występków przeciwko życiu i zdrowiu dziecka - zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 lat pozbawienia wolności - przedawnienie karalności przestępstwa nie będzie mogło nastąpić przed ukończeniem przez ofiarę 40. roku życia.
 
Wprowadzono także nowe typy kwalifikowane zgwałcenia (m.in. na kobiecie ciężarnej, z posługiwaniem się bronią palną czy z nagrywaniem przebiegu czynu). Za te przestępstwa grozić będzie kara od 3 do 20 lat więzienia. Ponadto, w przypadku recydywistów seksualnych zwolnienie warunkowe będzie możliwe wyłącznie po odbyciu 75 proc. kary.

W nowych przepisach za przestępstwa uznano czyny, które w przeszłości nie były karalne, mimo ich niezaprzeczalnej szkodliwości społecznej. Należą do nich przyjęcie zlecenia zabójstwa oraz przygotowanie do niego – zagrożone karą więzienia od 2 do 15 lat; nowy typ wymuszenia rozbójniczego: wymuszenie mienia poprzez szantaż – od roku do 10 lat pozbawienia wolności; uchylanie się od naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem – od 3 miesięcy do 5 lat więzienia (przed reformą za ten czyn groziła jedynie egzekucja komornicza).
 
Kradzież tablic rejestracyjnych, które zazwyczaj służą złodziejom do okradania stacji benzynowych, przestała być traktowana jako wykroczenie. Nowe przepisy zakładają, że taki czyn będzie przestępstwem, za które grozi nawet 5 lat więzienia. 

Za przyjęcie korzyści majątkowej w wysokości ponad 200 tys. złotych górna granica kary została podwyższona z 12 do 15 lat więzienia. W przypadku łapówki o wartości przekraczającej milion złotych kara może wynieść do 20 lat pozbawienia wolności. Ponadto, w odniesieniu do przetargów, w które zaangażowane są publiczne pieniądze, prokuratura będzie mogła podejmować działania z urzędu, bez konieczności czekania na złożenie stosowanego zawiadomienia.