"Madonna z Dzieciątkiem" na stałe we Wrocławiu. Dzieło zaginione podczas II wojny światowej znalazło sie w Tokio

Na początku lipca obraz został uroczyście przekazany na Zamku Królewskim w Warszawie, gdzie zostanie przez najbliższy czas. W kolejnych miesiącach będzie można go zobaczyć w pałacu w Przeworsku, a od marca 2024 roku trafi do Wrocławia. XVI-wieczny obraz zawiśnie na stałe w powstającym Muzeum Książąt Lubomirskich – oddział Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, które zostanie otwarte w ścisłym centrum miasta.

- Ten powrót był możliwy dzięki bardzo dobrej współpracy ze stroną japońską. W wyniku prowadzonych rozmów dom aukcyjny Mainichi Auction zapoznał się z historią dzieła, jego losami. W porozumieniu z posiadaczem obrazu zdecydował się przekazać obraz do Polski i to bez żadnych kosztów. Po raz pierwszy mamy do czynienia z sytuacją, że polska strata wojenna powraca z Dalekiego Wschodu – mówi prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego.

„Madonna z Dzieciątkiem” została znaleziona na początku 2022 roku na aukcji w Tokio przez pracownika departamentu restytucji dóbr kultury. Polscy eksperci przeprowadzili oględziny obrazu i potwierdzili jego autentyczność. Wówczas ministerstwo złożyło wniosek o restytucję, czyli o zwrot obrazu do Polski.

- W momencie wybuchu wojny obraz znajdował się w pałacu Lubomirskich w Przeworsku, który był wówczas pod okupacją niemiecką. Obraz został zagrabiony około 1940 roku. Świadczy o tym jeden z głównych dowodów grabieży, czyli opracowany przez okupantów katalog najważniejszych zagrabionych z polskich zbiorów dzieł sztuki „Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement”. Katalog zawierał 521 obiektów, które Niemcy uznali za najcenniejsze pod względem artystycznym. Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” został ujęty jako pozycja 145. W tym katalogu znalazły się również dzieła takich artystów jak Leonardo Da Vinci, Rembrandt czy Rafael – dodaje prof. Piotr Gliński.

Obraz jest jednym z wielu, które zostały skradzione w czasie niemieckiej okupacji. Polska w trakcie II wojny światowej straciła najwięcej zasobów i dóbr naukowych i kulturalnych.

"Madonnę z Dzieciątkiem namalował włoski artyta Alessandro Turchi (1578-1649) pod koniec XVI lub na początku XVII wieku. Pierwszym znanym archiwalnym dokumentem potwierdzającym obecność w polskich zbiorach obrazu jest "Spis obrazów olejnych, rycin i medalionów oraz broni w pałacu Henryka Lubomirskiego w Przeworsku" z 1823 roku. W dokumencie wskazano wcześniejszego właściciela dzieła, jakim był Stanisław Kostka Potocki, który najprawdopodobniej zakupił obraz w czasie jednej ze swoich licznych podróży do Włoch pomiędzy rokiem 1772 a 1797. W momencie niemieckiej agresji dzieło znajdowało się w pałacu Lubomirskich w Przeworsku, który znalazł się pod okupacją niemiecką. W czasie II wojny światowej został wywieziony do Niemiec, gdzie ślad po nim zaginął. Pod koniec lat 90. XX wieku dzieło zostało sprzedane na aukcji w Nowym Jorku.