Sztuczna inteligencja i roboty pozbawią cię pracy. Te zawody w przyszłości znikną. Co niebawem nas czeka? (WIDEO)

– Rynek pracy jest bardzo ciekawy, ponieważ mamy do czynienia z kilkoma zjawiskami, które się na siebie nakładają – podkreśla w rozmowie ze Strefą Biznesu Monika Banyś, ekspertka rynku pracy, Personnel Service. – Pierwszym i najważniejszym jest sztuczna inteligencja – dodaje. Jak zauważa, już teraz wiadomo, że ona bardzo zmieni rynek pracy i zmienia go już teraz.

Zdaniem ekspertki niebezpieczny jest fakt, że z rynku pracy mogą zniknąć całe zawody. – Zawodów, które zostaną tym dotknięte, będzie dużo więcej, dlatego warto śledzić, co się dzieje, żeby nie wypaść z rynku pracy – mówi. Jednocześnie zwraca uwagę, że w zasadzie nie wiadomo, co się stanie jak te zmiany obejmą szerokie grupy zawodowe. W takim przypadku „trzeba będzie wprowadzić rozwiązania na poziomie rządowym”, żeby wspierać te osoby, które zostaną wypchnięte z rynku przez sztuczną inteligencję.

Lista zawodów zagrożonych przez robotyzację i sztuczną inteligencję obejmuje m.in:

• kasjerów i sprzedawców w sklepach detalicznych,
• pracowników obsługi klienta i telemarketerów,
• operatorów central telefonicznych,
• taksówkarzy i kierowców samochodów dostawczych,
• kontrolerów ruchu lotniczego,
• pracowników produkcji i montażu,
• magazynierów i pracowników logistycznych,
• agentów ubezpieczeniowych i pośredników kredytowych,
• pracowników banków, sekretarki oraz asystentów biurowych,
• asystentów prawnych, robotników budowlanych i remontowych,
• rolników,
• pracowników ochrony i monitoringu.

Coraz szersze wykorzystanie AI odbije się w znacznym stopniu na pracownikach, co zatrudnieni już teraz dostrzegają. Z „Barometru Polskiego Rynku Pracy” Personnel Service wynika, że 12 proc. osób zna kogoś, kto w ciągu ostatniego roku w wyniku automatyzacji wdrożonej w firmie stracił pracę. Natomiast z raportu Goldman Sachs opublikowanego w tym roku wynika, że sztuczna inteligencja może zastąpić 300 mln etatów.

Drugim czynnikiem, który będzie stanowił ogromne wyzwanie dla rynku pracy, jest starzejące się społeczeństwo. Zwiększający się odsetek osób starszych prowadzi do obciążenia systemu emerytalnego i opieki zdrowotnej. A trendy demograficzne są nieubłagane. Banyś podaje, że do 2050 roku 40 proc. populacji Polski będzie miało więcej niż 60 lat, co oznacza, że będziemy mieć mało osób, które pracują na osobny znajdujące się poza rynkiem pracy.

– Rozwiązaniem może być motywowanie starszych osób do tego, aby pozostawały na rynku pracy dłużej, niż przewiduje to wiek emerytalny – mówi i dodaje, że trzeba stworzyć ku temu odpowiednie warunki i zachęty.

Kolejnym wyzwaniem są migracje. – Zetknęliśmy się z tym, jak do Polski przyjechali uchodźcy z Ukrainy. Z jednej strony przyjmujemy imigrantów, ale z drugiej Polacy też cały czas wyjeżdżają do pracy za granicę – zauważa. Ekspertka podkreśla, że z Polski bardzo często wyjeżdżają wysoko wykwalifikowane osoby, które szukają lepszych zarobków czy możliwości rozwoju. Z szacunków Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że za granicą przebywa obecnie 2,3 mln Polaków, z czego ok. 1,7 mln żyje na emigracji co najmniej rok.

– Natomiast osoby, które przyjechały do Polski, bardzo często pracują poniżej swoich kwalifikacji. W pewnym momencie możemy mieć problem z dopasowaniem z kwalifikacjami do oczekiwań rynku pracy – podkreśla i dodaje, że same kwalifikacje również będą stanowiły ogromne wyzwanie dla rynku pracy.

– Skoro wiemy, że sztuczna inteligencja namiesza nam na rynku pracy, to spowoduje też, że będziemy potrzebowali pracowników z innymi kwalifikacjami – mówi. – Musimy kształcić osoby z nowymi, dopasowanymi umiejętnościami – podkreśla. – Sztuczna inteligencja może także doprowadzić do zwiększenia nierówności społecznych – przyznaje.

W 2025 roku zaczną obowiązywać przedsiębiorców nowe wytyczne, które przedstawiła Komisja Europejska. To projekt dyrektywy w sprawie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, zwanej CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). To, zdaniem ekspertów Personnel Service, zwiększy zapotrzebowanie na „zielone” miejsca pracy, które obejmują szeroki zakres obszarów, takich jak energia odnawialna, efektywność energetyczna, recykling, transport publiczny, budownictwo ekologiczne czy rolnictwo ekologiczne.

W tych dziedzinach istnieje rosnące zapotrzebowanie na specjalistów o różnych kwalifikacjach, od inżynierów i techników po specjalistów od zarządzania projektem i ekspertów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju. I to jeden z kierunków zdobywania nowych umiejętności, który może się opłacić.

Z kolei w przypadku pracy zdalnej wyzwanie będzie stanowiła zmiana kultury organizacyjnej, co okazuje się, że nie jest takie proste. Z raportu CBRE wynika, że powrót pracowników do biur jest większym wyzwaniem, niż zakładano. W krajach Europy Środkowo-Wschodniej ponad połowa firm zgłasza obecną frekwencję w biurach na poziomie 40 proc. lub niższym, a tylko 9 proc. ma średnią na poziomie wyższym niż 60 proc.

Im większa firma, tym częstsze wizyty pracowników w przestrzeni biurowej, ale sytuacja nadal się stabilizuje i większość pracodawców oczekuje wzrostu frekwencji w najbliższym czasie. Część będzie jej nakazywać, ale w formule hybrydowej. Jest to jednak kluczowa zmiana, zwłaszcza z punktu widzenia młodszego pokolenia na rynku pracy, które traktuje pracę zdalną jako coś koniecznego.