Ogólnopolski Dzień Trzeźwości. Oto test, który pomoże Ci zweryfikować, czy masz problem z alkoholem

Zdaniem WHO alkohol zajmuje trzecie miejsce wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji. Wyżej znajdują się palenie tytoniu i nadciśnienie tętnicze. Związek ze spożywaniem alkoholu ma ponad 60 rodzajów chorób i urazów.

Alkohol, jak również jego główny metabolit, aldehyd octowy, wywierają bezpośrednią toksyczność i negatywnie wpływają na praktycznie wszystkie tkanki i narządy w ludzkim ciele. Wchodzą też w bezpośrednie reakcje z fizjologicznymi substancjami w organizmie. Działanie alkoholu na organizm ma charakter pośredni, przyczyniając się do zaburzeń homeostazy poprzez wpływ na układy wegetatywny, endokrynny, odpornościowy, gospodarkę wodno-elektrolitową, wchłanianie niezbędnych składników odżywczych itd.

Toksyczne oddziaływanie alkoholu etylowego i jego przemiany prowadzą do powstawania różnych chorób w ciele, atakując układy:

• nerwowy: polineuropatia, zmiany zanikowe móżdżku i mózgu, zwyrodnienia w płatach czołowych, ubytek szarej substancji,
• pokarmowy: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz upośledzenie wchłaniania, stany zapalne trzustki i wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i marskość),
• krążenia: nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia alkoholowa (zmiany zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca),
• oddechowy: przewlekłe zapalenie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli. U osób nadużywających alkoholu 10-krotnie częściej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy,
• moczowy: ostra niewydolność nerek, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i związane z tym objawy dny moczanowej (zapalenie stawów spowodowane gromadzeniem się złogów moczanowych)
• hormonalny: nieprawidłowe wydzielanie testosteronu, zmniejszenie ruchliwości plemników i zniszczenie ich struktury, hypogonadyzm i feminizacja u mężczyzn, u kobiet zaburzenia miesiączkowania, zanik jajników i maskulinizacja.

Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) co ósmy dorosły Polak nie pije w ogóle alkoholu. Kilkanaście procent dorosłych Polaków spożywa alkohol problemowo. Szacuje się, że w grupie tej znajduje się ok. 900 tys. osób uzależnionych oraz ponad 2 mln osób pijących alkohol ryzykownie lub szkodliwie. Większość pijących spożywa alkohol w sposób, który nie powoduje negatywnych konsekwencji dla nich i dla osób z ich otoczenia. Choć alkohol jest trucizną i z punktu widzenia toksykologii każda ilość wypitego alkoholu jest ryzykowna, to jednak w większości przypadków spożywanie małych dawek alkoholu nie pociąga za sobą widocznych szkód zdrowotnych i konsekwencji społecznych.

Zgodnie ze statystykami GUS, średnie roczne spożycie napojów alkoholowych na 1 mieszkańca, w przeliczeniu na 100 proc. alkoholu, w ostatnim czasie nieznacznie wzrosło. W 2021 roku było to 9,7 litra, natomiast rok wcześniej 9,62 litra.

• młodzi ludzie (ze względu na ryzyko poważnych zaburzeń rozwojowych),
• kobiety w ciąży i matki karmiące (z powodu ryzyka uszkodzenia płodu i negatywnego wpływu na zdrowie dziecka - FAS),
• osoby chore, przyjmujące leki wchodzące w reakcje z alkoholem,
• wszyscy, którzy znajdują się w okolicznościach wykluczających picie (kierujący pojazdami, przebywający w pracy, w szkole, itp.),
• osoby, którym szkodzi każda, nawet najmniejsza, ilość alkoholu.

Stężenie alkoholu we krwi jest zależne od ilości wypitego alkoholu i masy ciała. Kobiety są zwykle mniejsze i lżejsze od mężczyzn, ale nawet jeśli kobieta waży tyle samo co mężczyzna, to po wypiciu identycznej porcji alkoholu jej organizm otrzyma go 40% więcej. Dlaczego tak się dzieje?

• Kobiety mają więcej tkanki tłuszczowej i mniej płynów w organizmie, zatem ta sama ilość alkoholu zostaje rozpuszczona w mniejszej ilości płynów w stosunku do masy całego ciała,
• Kobiety mają w żołądku znacznie mniej niż mężczyźni enzymów odpowiedzialnych za metabolizowanie alkoholu,
• Kobiety mają więcej estrogenów, które sprzyjają intensywniejszemu wchłanianiu alkoholu.

Kolejną kwestią jest to, że kobiecy organizm wykazuje mniejszą niż organizm mężczyzny zdolność do obrony przed negatywnymi konsekwencjami spożywania alkoholu.

Mniejsza odporność kobiet na działanie napojów wysokoprocentowych oznacza, że mają one tym samym większą podatność na uzależnienie.

Należy więc zdawać sobie sprawę z tego, że jeśli chodzi o kobiety, uzależnienie pojawia się znacznie szybciej u nich niż u mężczyzn i rozwija bardzo gwałtownie. Specjaliści twierdzą, że rok lub dwa lata picia ryzykownego mogą wystarczyć, by alkohol stał się problemem. Pierwsze symptomy, że picie zaczyna być nałogiem bywają subtelne, wręcz niezauważalne.

Jeśli zadajesz sobie teraz pytanie "Czy mogę być uzależniony od alkoholu?" lub twoi bliscy zwrócili ci ostatnio uwagę, że "sporo pijesz" – rozwiąż poniższy test. Jest to test AUDIT (Alcohol Use Disorder Identification Test – Test Rozpoznawania Problemów Alkoholowych) i nie ma on bezwzględnej wartości diagnostycznej, ale jest pomocny w określeniu prawdopodobieństwa występowania problemów alkoholowych (w tym uzależnienia od alkoholu) u badanej osoby.

Wskazówki do wypełnienia testu:

1. Jedna porcja standardowa (10 g czystego alkoholu) zawarta jest w około:

   • 250 ml piwa o mocy 5%
   • 100 ml wina o mocy 12%
   • 30 ml wódki o mocy 40%

2. Wypełnij test uważnie i uczciwie, tylko wtedy jego wyniki będą wiarygodne. Po zsumowaniu liczby punktów zapoznaj się z interpretacją wyników umieszczoną na końcu badania.

3. Jak często pijesz napoje alkoholowe?

   • nigdy (0 pkt)
   • raz w miesiącu (1 pkt)
   • 2–4 razy w miesiącu (2pkt)
   • 2–3 razy w tygodniu (3pkt)
   • ≥4 razy w tygodniu (4pkt)

4. Ile standardowych porcji zawierających alkohol wypijasz w dniu, w którym pijesz?

   • 1–2 porcje (0pkt)
   • 3–4 porcje (1pkt)
   • 5–6 porcji (2pkt)
   • 7–9 porcji (3pkt)
   • ≥10 porcji (4pkt)

5. Jak często wypijasz ≥6 porcji alkoholu podczas jednego dnia?

   • nigdy (0pkt)
   • rzadziej niż raz w miesiącu (1pkt)
   • około raz w miesiącu (2pkt)
   • około raz w tygodniu w tygodniu (3pkt)
   • codziennie lub prawie codziennie (4pkt)

6. Jak często w ostatnim roku nie mogłeś/aś przerwać picia po jego rozpoczęciu?

   • nigdy (0pkt)
   • rzadziej niż raz w miesiącu (1pkt)
   • około raz w miesiącu(2pkt)
   • około raz w tygodniu (3pkt)
   • codziennie lub prawie codziennie (4 pkt)

7. Jak często w ciągu ostatniego roku z powodu picia alkoholu zrobiłeś/aś coś niewłaściwego, niegodnego z przyjętymi w Twoim środowisku normami postępowania?

   • nigdy (0pkt)
   • rzadziej niż raz w miesiącu (1pkt)
   • około raz w miesiącu(2pkt)
   • około raz w tygodniu (3pkt)
   • codziennie lub prawie codziennie (4 pkt)

8. Jak często w ostatnim roku potrzebowałeś/aś napić się alkoholu rano następnego dnia po “dużym piciu”, aby móc dojść do siebie?

   • nigdy (0pkt)
   • rzadziej niż raz w miesiącu (1pkt)
   • około raz w miesiącu (2pkt)
   • około raz w tygodniu (3pkt)
   • codziennie lub prawie codziennie (4pkt)

9. Jak często w ostatnim roku miałeś/aś poczucie winy lub wyrzuty sumienia po piciu alkoholu?

   • nigdy (0pkt)
   • rzadziej niż raz w miesiącu (1pkt)
   • około raz w miesiącu (2pkt)
   • około raz w tygodniu (3pkt)
   • codziennie lub prawie codziennie (4pkt)

10. Jak często w ostatnim roku nie mogłeś/aś przypomnieć sobie, co zdarzyło się poprzedniego dnia lub nocy, z powodu picia?

    • nigdy (0pkt)
    • rzadziej niż raz w miesiącu (1pkt)
    • około raz w miesiącu (2pkt)
    • około raz w tygodniu (3pkt)
    • codziennie lub prawie codziennie (4pkt)

11. Czy kiedykolwiek doznałeś/aś lub ktoś inny doznał jakiegoś urazu fizycznego w wyniku Twojego picia?

    • nie (0pkt)
    • tak, ale nie w ostatnim roku (2pkt)
    • tak, w ostatnim roku (4pkt)

12. Czy ktoś z rodziny albo lekarz lub inny pracownik opieki zdrowotnej interesował się Twoim piciem albo sugerował jego ograniczenie?

    nie (0pkt)
    tak, ale nie w ostatnim roku (2pkt)
    tak, w ostatnim roku (4pkt).

≥8 punktów – wskazane pogłębione badanie diagnostyczne u terapeuty uzależnień,
podwyższone wyniki w trzech pierwszych pytaniach (przy niskich wynikach w pozostałych) – prawdopodobnie pijesz w sposób ryzykowny, dowiedz się więcej na ten temat,
podwyższone wyniki w skalach 4–6 – prawdopodobnie jesteś uzależniony od alkoholu, konieczne jest leczenie odwykowe.

Pomoc można uzyskać przede wszystkim w Poradniach Leczenia Uzależnień, gdzie jest również oferta dla rodzin osób uzależnionych (terapia indywidualna, grupowa, warsztaty umiejętności, w razie potrzeby – możliwość opieki lekarza psychiatry).

Można także szukać pomocy, dzwoniąc pod specjalne numery telefonów zaufania. Jednym z nich jest Telefon Zaufania Uzależnień Stowarzyszenia „Monar”: 22 823 65 31.

Źródło: parpa.pl / PAP / i.pl

lena