Nie daj się oszukać, czyli co mogą sprawdzić fachowcy

- Człowiek związany jest z dokumentami przez całe swoje życie, od kolebki aż po grób, od aktu urodzenia aż po akt zgonu - i wszystkie te dokumenty mogą zostać sfałszowane - mówi dr Rafał Cieśla z Katedry Kryminalistyki, który poprowadzi na Uniwersytecie Wrocławskim zajęcia w ramach Nocy Laboratoriów. Oczywiście 14 października - ale o zapisach, które rozpoczną się tydzień wcześniej, warto pomyśleć już teraz - zajęć jest bardzo dużo i bardzo trudny będzie wybór.

Ekspertyzy i zabezpieczenia

W Katedrze Kryminalistyki na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego mieści się wyjątkowe miejsce - Laboratorium Badań Dokumentów.

Jego pracownicy na co dzień wykonują ekspertyzy dla policji, sądów i prokuratury, badając testamenty czy umowy cywilno-prawne, które są dowodami w sprawie, a których autentyczność została zakwestionowana. 14 października opowiedzą o swoim fachu uczestnikom trzeciej edycji Nocy Laboratoriów.

- Na pewno porozmawiamy o głównych zabezpieczeniach wybranych dokumentów publicznych. Oczywiście nie zdradzę wszystkiego, bo po pierwsze: wszystkiego nie wiem, a po drugie: bo nie mogę - śmieje się dr Rafał Cieśla, ekspert współpracujący z Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych.

Zajęcia odbędą się w dwóch czteroosobowych zespołach. W ciągu kilkudziesięciu minut uczestnicy Nocy Laboratoriów zdobędą podstawową wiedzę na temat identyfikatorów bio-metrycznych w paszportach czy chipów, które niebawem zostaną implementowane do dowodów osobistych. Dowiedzą się również, jakie dokumenty są fałszowane najczęściej (na ogromną skalę handluje się między innymi dokumentami pozwalającymi nabyć nową tożsamość).

- Na konkretnych przykładach wyjaśnimy, jak rozpoznać, czy dany dokument jest autentyczny - mówi dr Rafał Cieśla. - Pokażemy też ich zabezpieczenia utajone, niewidoczne w normalnym świetle, tylko - na przykład - w zakresie promieniowania w podczerwieni i w ultrafiolecie.

Uczestnicy zajęć będą mieli do dyspozycji specjalistyczny sprzęt, z którego w pracy korzystają uniwersyteccy eksperci, taki jak spektrometr ramanowski czy wizyjny komparator spektralny.

Nie tylko dokumenty...

Wszyscy, którzy wezmą udział 14 października w Nocy laboratoriów poznają również sposoby działania fałszerzy - w tym fałszerzy pieniędzy.

- To wciąż bardzo aktualny problem - mówi dr Rafał Cieśla. - Ktoś może stwierdzić, że dzisiaj za niemal wszystko płacimy alternatywnymi metodami, na przykład za pomocą kart elektronicznych. Natomiast na tę chwilę nic nie wskazuje na to, aby klasyczna forma płatności, w postaci banknotów, monet, miała zostać całkowicie wyparta przez pieniądz wirtualny, który swoją drogą też nie jest idealnym rozwiązaniem. Wręcz przeciwnie - ma bardzo wiele słabych punktów.

Coś dla detektywów. Zawodowych

Na wszystkich, którym uda się dostać na oblegane w trakcie tegocznej edycji Nocy Laboratoriów zajęcia (zapisy ruszą 7 października), czekają doświadczenia rodem z popularnych kryminałów. Nie wierzycie? Wcale nie przesadzamy.

- Metoda „interferencyjna”, którą opracował mój kolega, została zaadaptowana przez reżysera na potrzeby znanego na całym świecie serialu „CSI Miami” - mówi dr Rafał Cieśla. - Polega ona na ustalaniu kolejności skrzyżowań linii i pozwala odpowiedzieć na pytanie, co było pierwsze: czy najpierw złożono podpis in blanco, czy - tak, jak powinno to wyglądać - wcześniej sporządzono konkretny dokument, na przykład umowę cywilno-prawną - dodaje.

Jak tłumaczy ekspert Uniwersytetu Wrocławskiego, metoda ta porusza wbrew pozorom bardzo trudny problem, jest bardzo skomplikowana, niepozbawiona wad, a Amerykanie zdołali zaprezentować ją w fabule… w trzynaście sekund.

- Trzeba jednak przyznać, że zrobili to w fajny, efektowny sposób - tak, by odpowiednio przekazać wiedzę szerokiej publiczności - uśmiecha się dr Cieśla.

Przede wszystkim ciekawie

Podobne założenia mają także pracownicy Laboratorium Badań Dokumentów. W trakcie tegorocznej Nocy Laboratoriów planują podawać interesujące informacje w zrozumiały, atrakcyjny - a zarazem merytoryczny - sposób.

Jeśli uczestnicy październikowej imprezy złapią kryminalistycznego bakcyla, będą mogli poszerzać swoją merytoryczną wiedzę - oczywiście już jako studenci Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.