Inwazja ćmy bukszpanowej we Wrocławiu. Jak z nią walczyć?

Mieszkańcy Wrocławia alarmują, że ich krzewy, a nawet całe ogrody, są wręcz pożerane przez ćmy bukszpanowe. Gąsienice tego gatunku są bowiem niezwykle żarłoczne.

Problemy z ćmą bukszpanową potwierdza profesor Zdzisław Klukowski z Katedry Ochrony Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. - W tym roku jest to duży kłopot, bowiem ćmy rozmnażają się wyjątkowo licznie ze względu na upalne lato. Przez to pojawiły się już trzy pokolenia tego gatunku. O ile również we wrześniu utrzyma ją się średniodobowe temperatury powyżej 17 st. C bardzo prawdopodobny będzie również rozwój pokolenia czwartego. Decydujące jednak będą w tym przypadku temperatury minimalne. Na szczęście poranki są coraz chłodniejsze.

Walka z ćmą nie jest łatwa, bowiem jest to gatunek nowy i nie ma jeszcze sprawdzonych, przetestowanych i zarejestrowanych środków skutecznie ją zwalczających. - Nie jest ona jednak niemożliwa. Zgodnie z projektem rezolucji parlamentu europejskiego (B8-1209/2016), jako w miarę skuteczne można uznać preparaty należące do określonej grupy środków owadobójczych - wyjaśnia prof. Klukowski.

Są to insektycydy z grupy pyretroidów (np. deltametryna), inhibitory biosyntezy chityny (np. diflubenzuron) czy preparaty wykorzystujące chorobotwórcza dla owadów bakterię z rodzaju Bacillus.

- Z licznych zapytań wiem, iż osoby opiekujące się amatorsko lub półprofesjonalnie nasadzeniami bukszpanowymi, miały w tym roku spory kłopot ze zwalczeniem gąsienic. Spotkałem się też ze stwierdzeniami, że gatunek ten jest wręcz „odporny” na zwalczanie. To oczywiście nie jest prawda, choć zgadzam się z faktem, iż upalne lato bardzo sprzyjało rozwojowi ćmy bukszpanowej. Moim zdaniem - jednym z głównych powodów niskiej skuteczności aplikowanych latem pyretroidów była wysoka temperatura otoczenia. Warto pamiętać, że pyretroidy stosowane w temperaturach powyżej 18 st. C coraz szybciej tracą swoją skuteczność. Zatem zabiegi preparatami z tej grupy mają sens o ile zastosujemy je w trakcie zwalczania pierwszego wiosennego pokolenia lub (gdy to konieczne) we wrześniu - tłumaczy Zdzisław Klukowski.

Dotąd żywopłoty bukszpanowe nie wymagały jakiejś szczególnej troski. Ale to się zmieniło. - Zwalczanie ćmy bukszpanowej rozpoczynamy zawsze już od pierwszego pokolenia. W tym roku wielu o tym zapomniało. Im późniejsze zwalczanie, tym słabsze efekty - wyjaśnia profesor.

Trzeba pamiętać by regularnie przeglądać krzewy bukszpanu. Robimy to poprzez staranne i regularne przeglądanie gałązek wewnątrz krzewów. Oglądanie krzewów bez uważnej lustracji wnętrza korony rośliny nie ma większego sensu. Jeśli znajdują się na nich gąsienice należy je zbierać z liści lub otrząsać krzewy na wcześniej rozesłaną płachtę, a następnie likwidować szkodniki. Jest to jednak metoda bardzo pracochłonna – niewykonalna w przypadku dużych nasadzeń. W takim przypadku pozostają zabiegi insektycydowe obejmujące wnętrze korony krzewu.

Bardzo pomocne w określaniu dynamiki nalotu ćmy bukszpanowej są pułapki feromonowe. Warto je stosować o ile koszt jednego kompletu zamyka się w cenie kilkudziesięciu złotych. Na szczęście czas, gdy koszt 1 pułapki feromonowej importowanej z Wielkiej Brytanii wynosił 250 zł mamy już za sobą. Trzeba jednak wiedzieć, że pułapki nie służą do zwalczania tego gatunku. Jest to bowiem feromon płciowy – odławiający wyłącznie samce. Co prawda – przy zawieszeniu większej liczby pułapek jesteśmy w stanie odłowić znaczącą część motyli z naszego ogrodu, przez co wiele złóż jaj okaże się niepłodnych. W najlepszym wypadku obniży to tylko liczbę wylęgających się gąsienic.

Ćma bukszpanowa trafiła do Europy z południowo-wschodniej Azji w 2006 roku. W 2012 odnotowano pierwszy przypadek pojawienia się tego gatunku w Polsce, w Zagórzu Śląskim na Dolnym Śląsku.

Od tego czasu trwa jego ekspansja. Najpierw w pasie w kierunku Krakowa i dalej na wschód. Ostatnio również na północ, niedawno odnotowano pierwsze przypadki ćmy w Warszawie.