Kazimierz Jerie śmieje się, że dzisiaj już "chyba lekką ręką" oddaje swoje archiwum. Także dlatego, że przychodzą do niego różni ludzie: dziennikarze, historycy, pisarze i proszą, by im wypożyczyć archiwum.
– Ja już nie jestem w stanie sprawdzić, jak oddają dokumenty, co do mnie wraca. Jest ich tak dużo – tłumaczy. – I uważam, że powinna się tym zająć instytucja, która jest odpowiedzialna za archiwalia. Ale prawdę mówiąc, ja to swoje dziecko przekazuję w depozyt, a nie jako dar. Na wszelki wypadek, jeśli by się okazało, że ta instytucja mnie zawiedzie to jeszcze odbiorę swoje archiwum...
Co zawiera archiwum? Jest to cała dokumentacja finansowa z działalności Zarządu Regionu w lata 1981-1983. A więc są to pokwitowania, preliminarze ze słynnych 80 milionów. Jak to w praktyce wyglądało? Kazimierz Jerie współpracował z kardynałem Henrykiem Gulbinowiczem – pobierał od niego pieni9ądze, przechowywał je w domu i wypłacał kurierom.
– Dysponowałem tymi pieniędzmi, ale w taki sposób, że nikt nie dostał następnej transzy pieniędzy, dopóki nie rozliczył się z poprzedniej – uśmiecha się. – Tego bardzo pilnował Józef Pinior, on miał węża w kieszeni i ja musiałem się do tego dostosować. Zresztą także uważałem, że jest to najlepsza forma.
Żona Kazimierza Jerie, Maria Wanke-Jerie, wspomina, jak to wszystko wyglądało: – O tym, że mąż jest "kasjerem" wrocławskiego RKS wiedziało kilka osób. Udało nam się to ukryć nawet przed dziećmi, które były wtedy jeszcze małe. Mieszkaliśmy w "sedesowcach" na placu Grunwaldzkim, tych, które projektowała prof. Grażyna Hawrylak. Są one tak zbudowane, że między murem a parapetem zewnętrznym znajduje się pusta przestrzeń. Pod parapetem zamontowane były kątowniki, na których wisiały woreczki takie, jakich uczniowie nosili kapcie, wypchane banknotami. Żeby się do nich dostać, trzeba było zdjąć donicę, ceratę i wyjąć kawałek betonu. Z dzieleniem pieniędzy do woreczków czekaliśmy do wieczora, żeby dzieci już spały. A z wkładaniem ich do skrytki czekaliśmy do 2-3 w nocy, kiedy to pogasły ostatnie światła w sąsiednich blokach.
Kazimierz Jerie śmieje się, że 80 milionów topniało, pieniądze wydawano, była inflacja. Rósł natomiast stos dokumentów i dodaje, że dla esbecji wartość tych właśnie "kwitków" w pewnym momencie na pewno przekraczała wartość 80 milionów.
Prof. Włodzimierz Suleja, prezes wrocławskiego oddziału IPN, uważa, że archiwum Kazimierza Jerie jest bardzo cenne. Nie tylko dla Instytutu, ale także dla Wrocławia i dla Solidarności. Dzięki temu archiwum mamy dokumentację sposobu dystrybuowania pieniędzy z 80 milionów. Teraz ta dokumentacja trafi do publicznego, naukowego obiegu. Każdy kto będzie chciał je wykorzystać w pracy naukowej lub nawet osoby, które będą chciały z ciekawości je obejrzeć, będą miały do nich dostęp.
– Dla mnie interesujące jest to, że pod pseudonimami widniejącymi na pokwitowaniach, kryją się bardzo konkretne osoby – mówi prof. Suleja. – I zawsze jest bardzo interesujące to, na co szły pieniądze z owych 80 milionów. Bo przecież, pismo, które wydawaliśmy wtedy w podziemiu też było dotowane z tych pieniędzy. Zawsze miło to zobaczyć.
W grudniu nakładem wydawnictwa "Via Nova" ukaże się książka naszej redakcyjnej koleżanki, Katarzyny Kaczorowskiej o archiwum Kazimierza Jeriego.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
