Spłacasz kredyt oprocentowany WIBOR? Sprawdź: czy, jak i ile zyskasz na zamianie na WIRON. Od kiedy będzie zmiana co masz robić [2.02.2023]

Przypomnijmy, że WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to w pierwszej kolejności wysokość oprocentowania na rynku międzybankowym w Polsce. Gdy banki pożyczają między sobą pieniądze, wskaźnik służy do wyliczenia finalnej kwoty spłaty składającej się z pożyczki oraz jej oprocentowania.

WIBOR nie jest wskaźnikiem stałym. Jego wysokość poznajemy w każdym dniu roboczym o godz. 11.00 na podstawie danych udostępnianych przez banki. Ponieważ jednak ostatnio działające w Polsce banki z reguły cechuje nadpłynność finansowa i nie muszą posiłkować się pożyczkami, pojawiły się głosy krytyki, że WIBOR stał się wskaźnikiem wręcz fikcyjnym. W pewnym uproszczeniu ustalanym na zasadzie dywagacji: bank X kontaktuje się z bankiem Y, pytając „gdybyśmy ew. chcieli od was pożyczyć pieniądze, to jakie byłyby wasze warunki i oprocentowanie?”.

W rzeczywistości na wysokość WIBOR-u wpływa przede wszystkim wysokość stóp procentowych w Polsce. Wskaźnik musi mieścić się między wartościami stopy depozytowej i stopy lombardowej, a obie ustala Rada Polityki Pieniężnej. Im stopy procentowe w Polsce są wyższe, tym wyższy jest także WIBOR, a kredytobiorcy płacą wyższe raty kredytowe.

– Dlaczego RPP podnosi, obniża albo utrzymuje na stałym poziomie stopy procentowe? Krajowe władze monetarne w ten sposób pobudzają gospodarkę w kryzysie lub schładzają, gdy popyt jest zbyt silny i zagraża niekontrolowanym wzrostem cen – wyjaśnia Bartosz Sawicki, analityk Cinkciarz.pl.

By zmienić obecną sytuację, powstała Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych. W lipcu br. Ministerstwo Finansów poinformowało, że jej celem jest „przygotowanie harmonogramu działań służących sprawnemu i bezpiecznemu wdrożeniu poszczególnych elementów procesu prowadzącego do zastąpienia wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR nowym wskaźnikiem referencyjnym”.

Działania związane z wprowadzeniem następcy WIBOR-u mają polegać m.in. na przystosowaniu systemów rozliczeń i obrotu oraz tabel odsetkowych do nowego wskaźnika referencyjnego, a także zbudowaniu krzywej terminowej umożliwiającej wyznaczenie terminowych stóp procentowych. Grupa ma również m.in. podjąć prace nad oprocentowaniem obligacji czy emisjami własnymi banków.

Ministerstwo wskazało, że Narodowa Grupa Robocza określi scenariusz działania w zakresie zmiany wskaźników referencyjnych, a w październiku komitet sterujący grupy przedstawił Mapę Drogową procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez indeks WIRON, który wcześniej był znany pod nazwą WIRD.

Narodowa Grupa Robocza zdecydowała się na zmianę nazwy z WIRD na WIRON, by lepiej odzwierciedlić jego charakterystykę, czyli oparcie na danych reprezentujących transakcje overnight. Metodyka kalkulacji indeksu nie została zmieniona.

Docelowo WIRON, którego administratorem został GPW Benchmark, ma na kolejne lata stać się kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej, stosowanym w umowach finansowych, np. kredytowych, ale także instrumentach finansowych, czyli m.in. papierach dłużnych.

Od grudnia 2022 roku banki będą mogły wprowadzać do swojej oferty kredyty bazujące na indeksie WIRON, równolegle do kredytów indeksowanych przez WIBOR. Już teraz pojawiają się jednak pierwsze głosy, że przynajmniej część banków całkowicie zrezygnuje z WIBOR-u i zaoferuje kredyty oparte wyłącznie na wskaźniku WIRON.

Nowy indeks transakcyjny będzie opracowywany na podstawie transakcji depozytowych zawieranych przez podmioty przekazujące dane z instytucjami finansowymi oraz z dużymi przedsiębiorstwami. Wskaźnik ma okazać się korzystny dla kredytobiorców z uwagi na cykle obowiązywania. Dziś oprocentowanie rat kredytów reguluje się w zależności od wybranego WIBOR-u, na okresy np. trzech lub sześciu miesięcy. Tymczasem WIRON ma być wskaźnikiem jednodniowym. Kredytobiorca pozna zatem ostateczną wysokość raty w dniu spłaty.

– Charakterystykę tę można porównać do obosiecznego miecza. W długim i ostrym cyklu podwyżek takim jak obecny, stawki WIBOR 3M i 6M z wyprzedzeniem odzwierciedlały rynkowe postrzeganie zamiarów banku centralnego. Oznacza to, że były miesiące, gdy raty rosły zdecydowanie szybciej i mocniej niż stopy procentowe NBP. To właśnie z tego powodu zrodziły się społeczne wątpliwości dotyczące stawki WIBOR – wyjaśnia Sawicki.

- Jednak, gdy rozpocznie się cykl obniżek, co zdaniem prezesa NBP Adama Glapińskiego jest możliwe za kilkanaście miesięcy, nowa stawka niechybnie będzie przyjmować wyższe wartości niż te dotychczas stosowane. Jeśli tej jesieni cykl zostanie sfinalizowany, to korzyści dla domowych budżetów wynikające z wdrożenia nowej stawki najpewniej przez długi czas nie zdążą się ziścić i będą odczuwane dopiero przy kolejnej serii podwyżek – podsumowuje analityk Cinkciarz.pl.

Nowa stawka nie w pełni będzie mogła zastąpić starą, przynajmniej przed 2025 rokiem. Nawet jeśli zostanie punktem odniesienia dla wyliczania rat kredytów, to międzynarodowi inwestorzy mogą wymagać utrzymania WIBOR-u przy obligacjach skarbowych ze zmienną stopą procentową i na potrzeby transakcji swapowych między bankami.

Proces reformy wskaźników referencyjnych będzie rozłożony w czasie. Według Mapy Drogowej, zaprezentowanej przez Narodową Grupę Roboczą, ma zostać zrealizowany w całości do końca 2024 roku. Uczestnicy rynku będą jednak mogli wdrażać nowe produkty finansowe, w tym m.in. kredyty hipoteczne oparte na WIRON, już od grudnia 2022 roku.

Równolegle w ofercie mogą pozostawać te bazujące na wskaźniku WIBOR. Plan zakłada również całkowite wycofanie wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID od początku 2025 roku.

Wyjaśniają eksperci: Jakub Kucharek, ekspert kredytowy Lendi oraz Jakub Łapaj, ekspert kredytowy Lendi:

Proces wprowadzenia nowego wskaźnika opracowuje Narodowa Grupa Robocza, w skład której wchodzą m.in. przedstawiciele banków, ministerstwa finansów, Komisji Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polski, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego czy tez Polskiego Fundusz Rozwoju. Wdrożenie będzie się odbywało w etapach.

• Pierwszy z nich to FAZA PRZYGOTOWAWCZA zaplanowana na 2022 rok, w ramach której wybrano, że to wskaźnik WIRON będzie następcą WIBORU. Od grudnia uczestnicy rynku będą mogli stosować WIRON w nowych instrumentach finansowych.
• FAZA WPROWADZANIA ma zostać zrealizowana w 2023. W jej zakresie jest udostępnienie nowych produktów opartych o WIRON. Banki mogą je oferować równolegle z produktami opartymi na WIBORze. W tym okresie odbywać ma się także kampania informacyjna o nowym wskaźniku.
• W 2024 przebiegać będzie FAZA WYPROWADZANIA, podczas której banki oferują nowe produkty różnych kategorii oparte o WIRON, stopniowo wypierając ze swoich ofert propozycje oparte na WIBORze.
• 2025 rok to FAZA FINALIZACJI, podczas której wskaźnik WIBOR przestaje być publikowany, a wszystkie dotychczasowe umowy z tym wskaźnikiem zostają konwertowane na wskaźnik WIRON

Eksperci Lendi podkreślają, że w przestrzeni medialnej pojawia się sporo informacji o rzekomym zastąpieniu WIBORu przez WIRON już od stycznia 2023 r. Niestety nie jest to prawdą i klienci posiadający już kredyty hipoteczne będą musieli uzbroić się w cierpliwość bądź wziąć sprawy w swoje ręce. Rzeczywiście, w 2023 roku jest szansa, że zaczną się pojawiać w bankach oferty oparte na nowym wskaźniku. Dotyczy to jednak nowo zaciąganych kredytów, a nie obniżenia kosztów dla obecnych właścicieli zobowiązań hipotecznych. Automatyczna zmiana wskaźnika, na jakim będzie się opierała umowa może nastąpić dopiero w 2025 roku i to dodatkowo obarczona spreadem korygującym, który może zniwelować korzyści tej zmiany. Rozwiązaniem będzie przeniesienie swojego kredytu na ofertę z WIRONem we własnym zakresie.

Przykład, opracowany przez ekspertów Lendi:
Kwota kredytu pozostała do spłaty: 400 000zł
Okres pozostający do spłaty: 25 lat
Marża na kredycie 2%
Obecny wskaźnik referencyjny stosowany w kredycie: WIBOR 6m
W tym miejscu należałoby przytoczyć przykład wskazujący różnicę w racie oraz koszcie kredytu w przypadku zmiany z WIBORu na WIRON.
W dniu przygotowywania niniejszego porównania (25.11.2022) WIBOR 6m jest na poziomie 7,5%, natomiast wysokość stawki WIRON 6m to 6,07%. Zatem różnica pomiędzy nimi wynosi 1,43%.
Sprawdźmy więc, jak powyższa różnica wpływa na wysokość raty w naszym przykładzie.
Rata z WIBOREM (oprocentowanie 9,5%) – 3 494zł
Rata z WIRONEM (oprocentowanie 8,07%) – 3 105zł
Zgodnie z powyższym, zamieniając WIBOR na WIRON, rata kredytu spada nam o 389zł.
Zobaczmy zatem, jak w naszym przykładzie, zmiana wskaźnika wpłynie na całkowity koszt kredytu.
I tak, przy powyższych założeniach, zostając przy kredycie opartym o WIBOR, koszt odsetkowy kredytu wyniesie 648 000 zł. Natomiast zamieniając w swojej umowie kredytowej obecny wskaźnik referencyjny na WIRON, koszt ten wyniesie już 531 000 zł. Powyższy przykład wskazuje, że „zaoszczędzamy” niecałe 120 000zł przechodząc na WIBOR.
Należy jednak pamiętać, że w naszym scenariuszu założono, że przez cały okres kredytowania WIBOR oraz WIRON nie będą się zmieniały.