Spis treści
Północ Dolnego Śląska obfituje nie tylko w zabytkowe miasta, ale i unikatowe krajobrazy. Dolina Baryczy, a w niej Stawy Milickie oraz rozległe kompleksy leśne - to wszystko czeka na was na miejscu. Ten rejon Dolnego Śląska idealnie nadaje się do aktywnego wypoczynku w towarzystwie dwóch kółek. Co tu na nas czeka? Zobaczcie!
Opactwo Cystersów w Lubiążu
To imponujący zespół klasztorny znajdujący się w Lubiążu, którego historia sięga średniowiecza. Obecnie to jeden z największych kompleksów klasztornych w Europie o imponujących rozmiarach i architekturze barokowej, który przyciąga turystów, a co roku jest miejscem, gdzie odbywa się SLOT ART Festival - międzynarodowy festiwal kultury alternatywnej.
Fundacja cystersów została oficjalnie założono w 1175 roku i była pierwsza na Śląsku. Wcześniej znajdował się tu klasztor benedyktynów, ale został opuszczony przed 1163 r. Cystersi przybyli do Lubiąża z Pforty nad Saalą w Turyngii na zaproszenie Bolesławia Wysokiego i przez wieki zgromadzili potężne dobra ziemskie. W 1200 roku wybudowano tu pierwszy kościół, gdzie w 1201 roku pochowano księcia Bolesława Wysokiego.
W trakcie wojen husyckich klasztor oraz kościoły zostały spalone, a po ich odbudowie doszło z kolei do ostrego konfliktu pomiędzy polskimi i niemieckimi zakonnikami. W 1492 roku wygnano stąd wszystkich, a budynki klasztorne zostały przejęte przez władze świeckie. Mnisi powrócili do siebie kilka lat później, bo w 1498 roku i do 1510 roku przeprowadzili gruntowną przebudowę klasztoru. Do kolejnego upadku znaczenia i bogactwa klasztoru przyczyniła się najpierw reformacja, a następnie wojna trzydziestoletnia, w trakcie której skradziono dobra z biblioteki i archiwum.
W 1649 roku rozpoczęła się wielka odnowa całego kompleksu w stylu baroku, który ówcześnie panował. W latach 1681–1699 powstał monumentalny pałac opacki, a także przebudowano kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, wzbogacając go o elementy, znamienne dla tamtej epoki. Okres największej prosperity zakończył się wraz z przejęciem władzy przez Prusy. Król w 1810 roku nakazał zlikwidowanie zakonu, a następnie przywłaszczył sobie dobra mnichów. Cały kompleks najpierw przekształcono na szpital wojskowy, a w 1823 roku na szpital psychiatryczny.
W czasie II wojny światowej zorganizowano tu obóz dla przesiedleńców oraz Luksemburczyków, którzy sprzeciwiali się działaniom Hitlera. Kilkadziesiąt lat później Służba Bezpieczeństwa PRL poszukiwała w Lubiążu "złota Wrocławia", którego nie znalazła, za to natrafiła na tysiące ludzkich kości w klasztornych lochach, które najprawdopodobniej należały do mieszkających tu cysterskich mnichów.
Od 1989 roku klasztorem opiekuje się Fundacja Lubiąż, która prowadzi na miejscu prace renowacyjne.
Jak dojechać do klasztoru w Lubiążu? Mapka
Dolina Baryczy i Stawy Milickie
Dolina Baryczy to dom dla wielu gatunków zwierząt, bo oferuje im różnorodne środowisko i dogodne dla nich warunki życia. Znajdziemy tu lasy, pola, łąki, ale też stawy rybne, które przyciągają wiele gatunków ptaków, zarówno leśnych, jak i wodno-błotnych. W Dolinie Baryczy bory sosnowe stanowią większość, choć nie brakuje tu także lasów dębowych, buczynowych czy olchowych. Ptaki znajdują zatem schronienie zarówno w gęstwinach, jak i na skrajach, skąd blisko do otaczającej Dolinę Baryczy wody. Uprawne łąki zamieszkują rzadkie w zachodniej Europie gatunki, takie jak: gąsiorek czy ortolan. Na Stawach Milickich spotkamy natomiast ptaki wodno-błotne: perkozy, łabędzie, kaczki, bąki czaple, błotniaki stawowe oraz żurawie.
Idealnym czasem, żeby podglądać różnorodność krajobrazu jest wiosna, kiedy przyroda budzi się do życia, a ptaki przygotowują się do lęgów. Najgłośniej słychać żurawie i gęgawy, które pod koniec zimy składają w trzcinach gniazda.
Zamek Piastowski w Legnicy
To centralny punkt w mieście i symbol przemijającej historii. Na początku, w tym miejscu, stał otoczony fosą warowny gród Trzebowian. Na przestrzeni kolejnych wieków dokonywano jego przebudowy. Z inicjatywy Henryka Brodatego w na przełomie XII/XIII wieku powstały pierwsze murowane budowle, m.in. palatium i dwie wieże obronne. W kolejnych latach zamek przechodził z rąk do rąk władców, którzy nadawali mu nowe funkcje oraz formę. Dzięki Fryderykowi II i Jerzemu Rudolfowi budowla ma układ czworoboku z fortyfikacjami i bastejami w narożach. W XVIII wieku, kiedy zakończyły się wojny o Śląsk, zamek przestał pełnić funkcję twierdzy i został częściowo rozebrany. Po zwycięstwie króla Fryderyka rozkazano rozbiórkę fortyfikacji zamkowych, a w 1793 roku zasypano fosy i zlikwidowano most prowadzący do zamku.
Dzisiaj w zamku mieści się Dolnośląskie Centrum Kształcenia Ustawicznego i Językowego Kadr w Legnicy oraz Zespół Szkół Muzycznych w Legnicy, ale jego architektura nadal przyciąga uwagę turystów. Niektóre z jej elementów zachowały swój pierwotny charakter, jak brama zamkowa, czyli najstarszy przykład architektury renesansowej w Legnicy oraz palatium, które w XIII wieku było jedną z największych świeckich budowli ceglanych w Europie Środkowej.
Wzgórza Trzebnickie
Przepiękne krajobrazy i mnóstwo zabytków kryją w sobie Wzgórza Trzebnickie, choć nie są najchętniej odwiedzanym miejscem na Dolnym Śląsku. Tłumnie ściągają tu tylko mieszkańcy Wrocławia, którzy korzystają z tras rowerowych na weekend. Znajdują się na północ od Wrocławia i posiadają] kilka wzniesień. Najwyższym punktem jest Farna Góra (257 m n.p.m.), która położona jest na zachód od Trzebnicy. To tereny, które są pozostałością po zwałach piasku i skał przesuwanych przez lodowiec nawet ze Skandynawii.
Region jest wyjątkowy nie tylko pod względem swojego unikatowego krajobrazu, ale i kulturowego dziedzictwa. Znajduje się tu wiele zabytkowych obiektów, które warto zaznaczyć na mapie, planując wycieczkę:
- barokowy kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Rościsławicach,
- kościół Niepokalanego Serca NMP w Strupinie,
- renesansowy kościół filialny Trójcy Świętej w Masłowie (z epitafiami i płytami nagrobnymi),
- Sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy,
- pałace oraz zespoły pałacowe w Siemianicach, Bagnie, Krościnie Małej i Wielkiej Lipie
Jak dojechać do Trzebnicy? Mapa dojazdu
Zamek Książęcy w Oleśnicy
Historyczny, renesansowy pałac wybudowany został w miejscu dawnej warowni z XIII wieku. Przez lata był siedzibą książąt oleśnickich. Jeśli chcemy szukać początków ich bytności, to musimy cofnąć się do 1292 skąd pochodzi pierwsza wzmianka o średniowiecznym grodzie. W wyniku wielu przekształceń wkrótce wyrósł z niego renesansowy pałac z nowoczesnymi fortyfikacjami. Najstarszym elementem architektury jest przebudowana później wieża, która pochodzi z XIII wieku.
Wygaśnięcie miejscowej linii Piastów sprawiło, że pałac stał się własnością króla Jerzego z Podiebradów oraz jego potomstwa. To jeden z jego prawnuków rozpoczął wielką przebudowę zamku, rozbudowując skrzydło zachodnia i budując dla siebie przedzamcze.
Inicjatorem budowy był prawdopodobnie Konrad I oleśnicki, jednak okres świetności zamku przypada na potomków czeskiego
Karol II, bratanek Jana nadał pałacowi dzisiejszą bryłę. Nie tylko zbudował wschodnie skrzydło, ale i postarał się o renesansowe krużganki, które zupełnie zmieniły dziedziniec. Ostatnim elementem była budowa skrzydła południowego. Głównymi projektantami pomysłów Karola byli śląscy architekci Bernard Niuron i Kasper Cuneo. Do zamku wiódł drewniany most, a zamek był otoczony fosą. Po śmierci ostatnich Podiebradów, księstwo oleśnickie stało się częścią dóbr Wirtembergów, którzy byli właścicielami zamku do 1792 roku, a następnie Welfów do 1884 roku. Pod koniec XIX wieku pałac stał lennem pruskim, a jego nowi właściciele – Hohenzollernowie – przeprowadzili kapitalny remont i do 1945 roku pałac był ich letnią rezydencją.
Po ogłoszeniu przez Niemcy kapitulacji w części budynków przetrzymywano węgierskich i włoskich jeńców wojennych. W kolejnych latach działał tu radziecki Czerwony Krzyż. W latach 90. zamek zupełnie opustoszał, ale w 1993 roku miał tu siedzibę Ochotniczy Hufiec Pracy. Aktualnie zamek jest odrestaurowany i zaadaptowany na hotel. Można go zwiedzać, a sale wynajmować na różne uroczystości.
Cennik biletów 2024:
- normalny: 27 zł
- ulgowy: 22 zł
Zamek Książąt Głogowskich
To jedna z najciekawszych atrakcji turystycznych w regionie ze względu na swoją budowę. Zamek do dziś posiada średniowieczną wieżę, która została wkomponowana w jego współczesną formę. Zamek Głogowski zbudowano w XIII wieku i była to drewniana konstrukcja z murowaną wieżą, otoczona fosą. Po wielkim pożarze miasta w 1291 roku, książę Henryk został zmuszony do opuszczenia zamku i szybko nakazał rozpoczęcie prac nad nową rezydencją. Na przełomie XIII/XIV wieku powstał murowany zamek na planie prostokąta, który posiadał cylindryczną wieżę, która ma 24 metry wysokości i prawie 3 metry grubości. Zamek w późniejszych czasach był wielokrotnie rozbudowywany, a w jego przepastnych komnatach dwukrotnie gościł sam Napoleon.
W 1945 roku zamek został bardzo poważnie nadszarpnięty i początkowo miał nigdy nie zostać odbudowany. Od zera wybudowano wszystkie skrzydła, a w niemal nienaruszonym stanie zachowała się jedynie romańska wieża, której wygląd nieco zmieniono. aktualnie w zamku swoje siedziby mają: Muzeum Archeologiczno-Historyczne i Towarzystwo Ziemi Głogowskiej.
Pałac w Goszczu
To miejsce dwukrotnie strawił pożar. Pierwszy pałac spłonął w 1749 r., a tzw. nowy pałac zajął się w wigilię Bożego Narodzenia w 1947 roku. Był porównywany do rezydencji w Wilanowie i Poczdamie, bo robił piorunujące wrażenie głównie z uwagi na zastosowanie bogatego, rokokowego stylu w jego architekturze. Do dziś przetrwały odbudowywane w części budynki pałacu oraz zabudowania gospodarcze.
W budowie całego kompleksu w Goszczu wzorowano się na rezydencjach wersalskich. Do budynku pałacu prowadziły dawniej aż trzy bramy wjazdowe. W skład zespołu pałacowo-dworskiego wchodziły także: oficyny, stajnia koni, maneż, dom ogrodnika, budynek bramny oraz domy służby pałacowej. Mimo że budynek spłonął to przetrwały do czasów współczesnych bogato zdobione fasady z rzeźbami. W 2024 roku wznowiono prace remontowe na terenie kompleksu.
Ostrów Tumski we Wrocławiu
To najstarsza część stolicy Dolnego Śląska z katedrą i kościołem św. Idziego, który jest najstarszą działającą świątynią na Dolnym Śląsku. Usytuowany tuż obok majestatycznej gotyckiej archikatedry św. Jana Chrzciciela, stanowi nieodłączną część krajobrazu Ostrowa Tumskiego. Malutki kościół w stylu późnoromańskim powstał już w XIII wieku i mimo upływu setek lat wciąż stanoi nieodłączny element historii Wrocławia.
Wyjątkowy charakter tego miejsca podkreśla również Brama Kluskowa, która łączy się z fascynującą legendą. To opowieść o tęsknocie i tajemnicy, która od zawsze ciekawiła ludzi. Jak zaczyna się ta historia? Konrad, pogrążony w żałobie po stracie żony, odnajduje schronienie w pobliżu kościoła św. Idziego i jest zupełnie nieświadomy tego, co go za chwilę spotka.
Nieżyjąca już żona Konrada była znana ze swojego niezrównanego talentu kulinarnego, więc pewnego razu podarowała mu coś zupełnie niezwykłego - kociołek, który zawsze będzie pełen jej wyjątkowych klusek śląskich. Istnieje tylko jeden warunek, którego jej mąż nie może złamać. Jeśli zje ostatnią z mącznych przekąsek, to magia przestanie działać. Konrad, pomimo wszystkich ostrzeżeń, nie potrafi oprzeć się pokusie i opróżnia cały kociołek. Magiczna kluska wyślizguje się jednak z jego rąk i znajduje miejsce na bramie, skąd można ją podziwiać po dziś dzień.
Polskie skarby UNESCO: Odkryj 5 wyjątkowych miejsc
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?