Dopiero połowa lutego, a zagrożenie już czyha w lesie i na łące. Kleszcze nie śpią, ostrzegają leśnicy. Jak się chronić?

„Bywa i tak, że z lutowego, porannego spaceru wróci się z przedstawicielem dzikiej fauny - kleszcz pospolity zwany też psim (Ixodes ricinus)” - napisało Nadleśnictwo Baligród (województwo podkarpackie) 11 lutego i opatrzyło wpis zdjęciem:

Spotkanie kleszcza w lesie nie powinno dziwić, jednak w pierwszej połowie lutego nieco zaskakuje. Trzeba zwrócić uwagę na dodatnią temperaturę, która dała sygnał kleszczom do przebudzenia.

Główny Inspektorat Sanitarny wyjaśnia, że kleszcze uaktywniają się, gdy temperatury w ciągu doby przekroczą 5-7°C i jest wilgotno. Zatem w połowie miesiąca mają idealne warunki. Kiedy już się obudzą, szukają żywiciela, dlatego powinniśmy zachować większą czujność.

GIS dodaje: - Pierwszy szczyt aktywności sezonowej przypada na marzec-czerwiec, drugi zaś przypada we wrześniu. Aktywność kleszczy kończy się z chwilą obniżenia średnia temperatura powietrza poniżej 5-7°C co zazwyczaj w Polsce przypada w październiku i listopadzie.

Eksperci zaznaczają, że sezon aktywności kleszczy może zostać zaburzony poprzez anomalie występujące w przyrodzie. Dlatego kleszcza można spotkać nawet w grudniu, gdy temperatury dobowe przekroczą 5-7°C.

Sposoby ochrony przed kleszczami wymieniają leśnicy, sanepid, KRUS, a nawet urzędy gmin. Wszyscy podkreślają, że lepiej zapobiegać, niż leczyć, dlatego prewencja jest kluczowa.

Lasy Państwowe zapewniają, że przed kleszczami można się skutecznie zabezpieczyć. Rozwiązaniem jest:

• zasłanianie ciała (czapka, długie spodnie, koszula z długim rękawem zabudowane buty),
• stosowanie płynów i sprayów odstraszających komary i kleszcze.

NFZ instruuje: Usuń ze skóry wszelkie zanieczyszczenia bezpośrednio po powrocie z łąki, lasu, spaceru z psem itp. Szczególną uwagę zwróć na miejsca ciała, gdzie skóra jest delikatna tj. okolice pach, pachwin, skóra okolic intymnych, fałdy skórne. Po spacerze wytrzep odzież, by usunąć kleszcze, które nie zdążyły się wkłuć w skórę.

Z kolei KRUS podpowiada, by pamiętać o szczelnym okrywaniu ciała szczególnie podczas wykonywania prac na użytkach zielonych oraz w lesie, i wybieraniu ubrań w jasnym kolorze, gdyż łatwiej na nich dostrzec kleszcze. Lepiej nie siadać bezpośrednio na trawie, pniu itp., unikać wysokich traw i zarośli.

Możemy sięgnąć po preparaty chemiczne, takie jak:

• obroże przeciwkleszczowe
• krople na kark
• spraye
• tabletki

Naturalne metody, które można wykorzystać, to olejek lawendowy lub olejek miętowy.

Z danych, które publikuje Narodowy Fundusz Zdrowia, wynika, że w 2022 r. prawie 95 tys. osób zachorowało na choroby odkleszczowe, wśród których 99 proc. stanowiła borelioza.

• 2022 - 95 tys.
• 2021 - 85 tys.
• 2020 - 86 tys.
• 2019 - 91 tys.

Zdecydowanie rzadszą, ale bardziej niebezpieczną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest wirusowe odkleszczowe zapalenie mózgu. W 2022 r. zachorowało ponad pół tysiąca osób, z czego aż 80 proc. wymagało hospitalizacji, wykazuje NFZ.

W wykazie chorób zawodowych rolników, jaki prowadzi KRUS, od wielu już lat w czołówce są choroby odkleszczowe, przede wszystkim borelioza. W 2022 roku odnotowano ogółem 194 zachorowania zakończone wypłatą jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci rolników, w tym 162 zachorowania na boreliozę i 11 zachorowań na odkleszczowe zapalenie mózgu.

Źródła: NFZ, KRUS, GUS, Lasy Państwowe