Dolny Śląsk polską awangardą w zakresie kompleksowej termomodernizacji budynków wielorodzinnych. Pilotaż się sprawdził. Czas na całą Polskę

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu „Ciepłe Mieszkanie” ogłosił nabór wniosków o dofinansowanie do wymiany tzw. kopciuchów i poprawę efektywności energetycznej. Dotyczy to lokali mieszkalnych znajdujących się w budynkach wielorodzinnych (od 3 do 20 mieszkań). Można starać się o uzyskanie dofinansowania w swoich gminach. Budżet na realizację programu wynosi 1,4 mld zł.

- Program kierujemy do osób, które mieszkają w budynkach wielorodzinnych bez centralnego systemu ogrzewania i korzystają z indywidualnego źródła ciepła na paliwa stałe. Właściciele takich mieszkań mogą korzystać z bardziej ekologicznych i wydatniejszych źródeł ogrzewania swoich mieszkań. Dofinansowanie w programie „Ciepłe Mieszkanie” to uzupełnienie oferty względem wdrażanego już od 2018 r. programu „Czyste Powietrze”. Kolejny krok w szeregu działań, których efektem ma być poprawa stanu powietrza w Polsce – wyjaśnia Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska.

Na Dolnym Śląsku od października 2021 roku realizowany jest pilotaż tego programu, który miał wypracować odpowiednie mechanizmy i zebrać doświadczenia przed uruchomieniem ogólnopolskiej wersji.

- Mając na uwadze pilotaż w województwie dolnośląskim - nabór został wydłużony i zasilony o dodatkowe środki. Budżet zwiększono z 20 mln do 24 mln zł. Świadczy to o bardzo dużym zainteresowaniu zarówno przez osoby fizyczne, jak również wspólnoty mieszkaniowe. W programie pilotażowym złożono 1 218 wniosków, w tym 1 084 przez os. fizyczne i 134 wspólnoty, na łączną kwotę 24 802 984 zł – informuje prezes zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Łukasz Kasztelowicz.

Osoby fizyczne najczęściej wnioskowały o wymianę nieefektywnych źródeł ciepła na źródła gazowe, a także na pellet i pompy ciepła powietrze/woda. Natomiast wśród wspólnot największym zainteresowaniem cieszyły się gazowe źródła ciepła oraz pellet. Większość wniosków składanych przez wspólnoty mieszkaniowe obejmowała przedsięwzięcia dotyczące nie tylko wymiany źródeł ciepła, ale również te z zakresu termomodernizacji.

- Ze względu na duże zainteresowanie programem, czego wyrazem była ilość złożonych wniosków, których wartość przekraczała przyjęty budżet, podjęliśmy decyzje, by zwiększyć pulę środków. Nabór wniosków na Dolnym Śląsku w ramach programu pilotażowego, z powodu wyczerpania się i tak już podwyższonej o 4 mln zł alokacji środków finansowych, został zakończony 25 kwietnia. Natomiast nadal trwa podpisywanie umów z beneficjentami. Zgodnie z programem zobowiązania podejmowane będą do 31 października – opowiada prezes Kasztelowicz.

WFOŚiGW we Wrocławiu do 31 października 2024 roku będzie wypłacał beneficjentom dofinansowanie. Przeciętna wysokość dotacji przypadająca na jeden lokal mieszkalny jest uzależniona od dochodów beneficjenta i może wynosić od 15 tys. zł do nawet 37,5 tys. zł. Jeśli osoba biorąca udział w programie mieszka na terenie, który znajduje się na liście gmin z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, może wnioskować o jeszcze wyższe dofinansowanie. Wtedy w zależności od dochodów będzie to odpowiednio 35, 65 lub nawet 95 proc. kosztów kwalifikowanych, czyli prawie 40 tys. zł na jeden lokal mieszkalny.

Najwyższe dotacje obejmują ok. 20 tys. zł w podstawowym poziomie dofinansowanie oraz do 30 tys. zł w podwyższonym poziomie. Chodzi nie tylko o wymianę źródła ciepła na pompę ciepła powietrze/woda, ale także wymianę stolarki okiennej/drzwiowej, modernizację instalacji c.o. i c.w.u. oraz montaż wentylacji.

To na podstawie dolnośląskiego pilotażu uruchomiono właśnie ogólnopolski program priorytetowy „Ciepłe Mieszkanie”.

- W tej chwili zachęcamy wszystkie samorządy by skorzystały z doświadczeń Dolnego Śląska i aplikowały do programu ogólnopolskiego o środki finansowe dla „swoich” mieszkańców posiadających lokale mieszkalne w budynkach wielorodzinnych. To zaproszenie dotyczy także kolejnych gmin z Dolnego Śląska - zachęca Paweł Mirowski, wiceprezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Czy wysokość bezzwrotnych dotacji w programie jest wystarczająco kusząca, żeby Polacy tłumnie złożyli wnioski o dofinansowanie? - Reakcje potencjalnych beneficjentów na pilotaż na Dolnym Śląsku i wykorzystanie środków, świadczą o potrzebie kontynuowania niniejszego wsparcia. W programie „Ciepłe Mieszkanie” zwiększono wysokość wsparcia w porównaniu do pierwotnie przyjętych poziomów dofinansowania - tłumaczy wiceprezes Mirowski.

Wysokość dofinansowania ma różne poziomy: podstawowy – do 30% kosztów kwalifikowanych, podwyższony – do 60% i najwyższy – do 90% faktycznie poniesionych kosztów. Poziomy (intensywności) dofinansowania są analogiczne jak w programie „Czyste Powietrze”.

Z jednej strony gminy, składając do WFOŚiGW zapotrzebowanie na środki dla programu „Ciepłe Mieszkanie”, opierają się na swojej wiedzy o potrzebach i możliwościach mieszkańców w tym temacie. Z drugiej – gmina podpisuje stosowne umowy z właścicielami/współwłaścicielami budynków. To gminy opracowują i publikują dokumenty związane z naborem wniosków dla beneficjentów końcowych. To umożliwia im przygotowanie dokumentów adekwatnie do własnych standardów i potrzeb. Mają również możliwość połączenia tego programu z innymi formami wsparcia, realizowanymi lub zaplanowanymi do realizacji na ich terenie.

- Jesteśmy pewni, że gminy, które tak licznie uczestniczą w programie „Czyste Powietrze”, a to ponad 83% wszystkich gmin, będą aktywne również w nowym w programie „Ciepłe Mieszkanie” skierowanym do mieszkańców budynków wielorodzinnych – uważa wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.