Zbiory zbóż nie zaspokoją światowych potrzeb. Ceny spadają, ale prognoza mówi o czynnikach stymulujących wzrost stawek

- Pogarszają się oczekiwania dotyczące zbiorów pszenicy na świecie - podają ekonomiści PKO Banku Polskiego w najnowszym raporcie Agro Nawigator 2/2023, opublikowanym 18 lipca. Przywołują amerykański departament rolnictwa (USDA), który s swoim lipcowym raporcie oszacował, że światowa produkcja tego zboża w sezonie 2023/24 wzrośnie co prawda o 0,8 proc. rok do roku, jednak będzie to już kolejny sezon, w którym nie pokryje globalnego zapotrzebowania. Według szacunków zapasy na koniec sezonu 2023/24 zmaleją o 1 proc. w porównaniu do poprzedniego roku.

Zdecydowanie bardziej mogą urosnąć (o 6,4% r/r) światowe zbiory kukurydzy. Na taki wynik ma przełożyć się większa produkcja w USA, mimo gorszych ocen stanu upraw z uwagi na niedobory wody. Według USDA w ostatnim tygodniu czerwca 51 proc. areału upraw było w dobrej lub doskonałej kondycji wobec 64 proc. przed rokiem (najgorszy wynik od 2012).

Ekonomiści PKO przyjrzeli się również prognozom dla Europy. Tu solidny wzrost, wskutek odbudowy produkcji po spadkach w sezonie 2022/23, odnotuje się w UE-27. Zmaleć ma produkcja zbóż na Ukrainie – w przypadku pszenicy o 19 proc. r/r, a kukurydzy o 2 proc. r/r.

Obawy o konsekwencje suszy spowodowały cięcia prognoz zbiorów zbóż w UE. USDA w lipcu oszacował zbiory pszenicy
na poziomie 138 mln t (+2,7 proc. r/r), tj. o 2,5 mln t niższym od oczekiwań w czerwcu. Skorygowano również prognozy zbiorów kukurydzy o 0,9 mln t m/m.

Susza, która dotyka różne części świata, może być czynnikiem ograniczającym zbiory także w Polsce. Według Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa zasięg suszy rolniczej w przypadku zbóż, w maju i czerwcu był największy od 2018, kiedy odnotowano spadek zbiorów o 16 proc. w ujęciu rocznym.

Z przywołanych w Agro Nawigatorze danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że polski eksport zbóż w kwietniu osiągnął rekordowy poziom 1,16 mln ton, przy jednoczesnym spadku importu o 57 proc. r/r.

Z jednej strony jest to w dużej mierze efekt ogólnego spadku ukraińskiego eksportu , a z drugiej strony działań administracyjnych, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, mających na celu ograniczenie napływu zbóż z tego kraju (UE zezwoliła 5 krajom, w tym Polsce, na zakaz importu m.in. pszenicy i kukurydzy z Ukrainy do 15 września), piszą ekonomiści PKO.

Dodatnie saldo w polskim handlu zagranicznym zbożami w okresie od lipca 2022 do kwietnia 2023 wzrosło o 12 proc. r/r, ale było niższe o 17 proc. niż przed dwoma laty. Utrzymanie takiego poziomu eksportu w maju i czerwcu sugerowałoby, że w całym sezonie 2022/23 będzie on rekordowy, przekraczając 11 mln t, a saldo w handlu zbożami wyniesie 7,6-7,8 mln t (+24-27 proc. r/r).

Rolników w Polsce, którzy w trzeciej dekadzie lipca zaczną zbierać pszenicę, najbardziej interesuje sytuacja cenowa. Drugi kwartał przyniósł kontynuację tendencji spadkowej

Z danych ministerstwa rolnictwa wynika, że przeciętna cena pszenicy konsumpcyjnej w czerwcu była niższa o 18 proc. niż w marcu 2023 i niższa o 42 proc. rok do roku. Obawy o konsekwencje suszy w USA i UE skutkowały odbiciem cen w pierwszych tygodniach czerwca, jednak podwyżki nie miały trwałego charakteru.

Czego należy spodziewać się w drugiej połowie 2023 roku? Eksperci z PKO Banku polskiego podzieli się prognozą.

Oczekujemy, że przeciętna cena skupu pszenicy w 2 połowie 2023 będzie niższa o 41-46 proc. r/r. Mimo że poprawa światowych bilansów zbóż ogółem (w mniejszym stopniu dotycząca pszenicy) przemawia za spadkami cen, to obarczona jest ryzykiem ewentualnych konsekwencji suszy. Dodatkowo możliwość odbudowy popytu oznaczać może kurczącą się przestrzeń do dalszych spadków. Wycofanie się Rosji z umowy dotyczącej korytarza eksportowego dla ukraińskich zbóż będzie wpływać dodatnio na ceny.

Źródło: Agro Nawigator 2/2023, PKO Bank Polski