Uważaj komu pokazujesz dowód

Małżonka wrocławianina Józefa Golińskiego wraz z córką i wnuczkiem wybrała się w ostatnią niedzielę na zakupy do Auchan we wrocławskim CH Korona. Ze względu na obecność dwulatka kobiety wypożyczyły na godzinę dziecięcy wózek zakupowy Crazy Cars, przypominający samochód.

- Po zapłacie 5 zł za godzinę pani wydająca kupon zażądała pozostawienia dowodu osobistego mojej żony pod zastaw. Na jakiej podstawie wypożyczalnia wózków zakupowych Crazy Cars żąda od klientów dowodów osobistych? - zastanawia się Józef Goliński.

Jolanta Wawrzyniak z Crazy Cars zapewnia, że zna przepisy i wie, iż nie wolno brać dowodów. Jednak gdy klienci sami je oddają, to je bierze.

- Zabieramy od klientów legitymację studencką, kartę sklepową, np. Selgros lub Makro, kartę do pływalni. Ważne, żeby na dokumencie było nazwisko, a niektórzy po prostu oddają dowód - tłumaczy Wawrzyniak. I dodaje, że spisuje nie tylko imię i nazwisko, ale także numer PESEL.

- Jeśli autko zostanie zniszczone lub zginie, to bez PESEL-u policja nie przyjmie zawiadomienia o kradzieży. Jak inaczej policja ma zidentyfikować złodzieja? Już skradziono u nas trzy autka i musimy być ostrożni. Pozwalamy klientom wyjechać z nimi np. na parking. Jak inaczej to kontrolować? - zastanawia się Jolanta Wawrzyniak.

I dodaje: Po zwrocie samochodziku oddajemy wszystkie dokumenty klientowi, a wszelkie zapisane dane są niszczone.

Policja odpowiada, że PESEL nie jest wymaganą informacją przy składaniu zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa. - Wystarczy samo imię i nazwisko, żebyśmy podjęli czynności. Oczywiście, jeśli mamy więcej informacji, to będzie nam łatwiej przystąpić do działania. Jednakże nie prosimy o PESEL - zaznacza Wojciech Jabłoński z wrocławskiej policji.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wyjaśnia, że zabieranie dowodów w sklepach, w obiektach sportowych (na przykład w klubach fitness czy w kręgielniach) lub w akademikach jest niezgodne z prawem i stanowi wykroczenie. Zgodnie z przepisami takie postępowanie zagrożone jest karą ograniczenia wolności do miesiąca albo karą grzywny.

- Pozyskiwanie danych osobowych zawartych w dowodzie osobistym nie powinno być utożsamiane z zatrzymywaniem dowodu osobistego w celu weryfikacji tożsamości osoby odwiedzającej studenta w akademiku. Czym innym bowiem jest żądanie dokumentu tożsamości jedynie do wglądu w celu zidentyfikowania osoby, a czym innym żądanie jego pozostawienia jako zastawu. Dlatego należy wypracować taki sposób weryfikacji tożsamości osób wchodzących do akademika, aby nie naruszać przepisów prawa - wyjaśnia Małgorzata Kałużyńska-Jasak z Biura GIODO.

Eksperci podkreślają, że oddawanie dowodów osobistych może być bardzo niebezpieczne. Dzięki otrzymanym informacjom przestępcy mogą np. wyłudzić pożyczkę lub kupić sprzęt RTV i AGD na raty. Tylko w zeszłym roku wrocławska policja podczas jednej z akcji zatrzymała trzy osoby podejrzane o wyłudzenie nie mniej niż 80 pożyczek. Odnaleziono 350 utraconych dokumentów.

- Mając dane z dowodu osobistego, można wziąć pożyczkę przez internet. Wystarczy chwila i kredyt jest zaciągnięty - mówi Jakub Rzeźnicki z Binf-Bezpieczeństwo Informacji, firmy zajmującej się ochroną danych. - Gdy już dojdzie do wycieku danych, trzeba szybko zastrzec swoje dane osobowe w banku oraz udać się do urzędu gminy w miejscu zamieszkania. Należy też złożyć zawiadomienie o kradzieży bądź zgubie na policji.

Dlaczego ochrona swoich danych jest tak ważna? – CZYTAJ NA NASTĘPNEJ STRONIE
Przestępcy, którzy weszli w posiadanie naszego dowodu osobistego, mogą go wykorzystać w kilku sytuacjach:
do wyłudzenia pożyczki,
do wynajęcia mieszkania lub pokoju hotelowego w celu kradzieży jego wyposażenia czy unikania opłat,
kradzieży wypożyczonego samochodu i innych przedmiotów,
zakładania fikcyjnych firm do wyłudzania kredytów czy zwrotu podatku.

Rejestr zagubionych lub skradzionych dokumentów prowadzi System Dokumenty Zastrzeżone, chroniący osoby, które utraciły swoje dokumenty tożsamości. W Centralnej Bazie Danych Systemu DZ w połowie 2016 roku znajdowało się ponad 1,6 miliona zastrzeżonych dokumentów. Według raportu infoDOK, tylko w połowie 2016 r. próbowano wyłudzić 3 tys. kredytów na łączną kwotę ok. 82 mln zł.

W II kwartale tego roku na Dolnym Śląsku udaremniono 137 prób wyłudzeń na kwotę 7,8 mln zł. Średnia kwota wyłudzenia wynosi 40 356 zł. Więcej prób wyłudzeń zanotowano jedynie na Mazowszu i Śląsku.