Tu za każdym rogiem wyrasta pałac. Ta część Dolnego Śląska jest pełna niespodzianek!

Pałac w Gościoszowie, w Rzęsinach, we Włosieniu czy Kościelnikach Górnych są zupełnie niepowtarzalne. To sprawia, że każdy z nich ma wyjątkowy urok. Każdy też reprezentuje inny styl architektoniczny, taki jak gotyk, renesans, barok czy neogotyk. Są prawdziwym skarbem do odkrycia i to na wyciągnięcie ręki, jeśli zdecydujecie się odwiedzić ten właśnie zakątek Polski.

Rozpadające się na naszych oczach ruiny średniowiecznego pałacu w Gościszowie widać z szosy w drodze do Bolesławca. Znajdują się nieopodal zniszczonego kościoła ewangelickiego. Zamek Książęcy, pierwotnie przebudowany przez Caspara von Warnsdorffa w 1603 roku (pierwsze wzmianki o tej średniowiecznej budowli pochodzą z 1294 roku), zachował swoją niezmienioną formę aż do 1945 roku.

Niestety, 3 marca, zaledwie dwa miesiące przed zakończeniem wojny, padł ofiarą przypadkowego bombardowania ze strony niemieckich sił lotniczych. Zabytkowy pałac spłonął, a wraz z nim przepadły bogate zbiory biblioteczne i dzieła sztuki. Mimo kilku prób, nigdy nie udało się przywrócić dawnej świetności tego miejsca. Choć na początku lat 60. pojawiły się plany ponownego zagospodarowania, nie znalazły odzwierciedlenia w rzeczywistości. Bezpośrednio po wojnie cenne elementy architektoniczne zostały skradzione przez radzieckich żołnierzy, a reszta padła łupem szabrowników.

Miejscowość, dawniej znana jako Wilcza Góra, usytuowana jest w powiecie lwóweckim, nad potokiem Wilka. Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej zamieszkiwało ją około 1400 osób, jednak z biegiem czasu zaczęła ona tracić swoją populację. Na obszarze miejscowości można znaleźć kilka cennych zabytków, takich jak charakterystyczne dla regionu domy przysłupowe, ruiny kościoła z XVI wieku, pozostałości średniowiecznego Zamku Podskale oraz kompleks pałacowy z XVIII wieku. Ostatni z wymienionych był niegdyś w posiadaniu Iwana Dybicza i pełnił funkcję siedziby Instytutu Badawczego Medycyny Lotniczej Ministerstwa Lotnictwa III Rzeszy.

Od 2007 roku pałacem opiekują się nowi właściciele, którzy zdecydowali się na wynajęcie go gościom. Przeprowadzili kompleksowy remont, ale przed nimi jeszcze wiele wyzwań. Odrestaurowanych zostało na razie kilka zabytkowych pomieszczeń. Sam dwór został wzniesiony w XVI wieku, a obecny wygląd przybrał w XIX wieku. Otaczają go zabudowania folwarczne, malowniczy park przypałacowy oraz romantyczny staw. We wnętrzu możemy podziwiać barokowy kominek, sufity z odrestaurowanymi herbami, a w podziemiach znajduje się piwniczka na wino.

• Odległość między Zamkiem Książęcym w Gościszowie a pałacem w Rząsinach wynosi niespełna 12 km

Zabytkowy pałac, wzniesiony w latach 1715–1720, pozostaje dziś w prywatnych rękach, a obecni właściciele mają ambitny plan przekształcenia go w elegancki hotel oraz centrum relaksu. Obok pałacu rozpościerają się zabudowania folwarczne oraz zabytkowy park z malowniczym stawem, które - jeśli inwestycja zostanie zrealizowana- pomogą przywrócić blask tej historycznej perły. Co wiemy o jej historii?

Ostatnim przedwojennym właścicielem tego uroczego obiektu był hrabia Maksymilian von Sponeck, który po rosyjskiej inwazji w 1945 roku, zostawił pałac bez opieki.

Na krótko po zakończeniu II wojny światowej pałac splądrowano, a cenne obrazy i meble zostały wywiezione. Warto wspomnieć, że we wnętrzach tego miejsca tętniło niegdyś życie towarzyskie. Gościli tu nie tylko przedstawiciele arystokracji z Niemiec, ale także z całej Europy. W latach 70. XX wieku budynek pełnił jeszcze funkcję hotelu. Po tragicznym pożarze nigdy nie zdecydowano się na jego odbudowę.

• Odległość między pałacem w Rząsinach a dworem we Włosieniu wynosi około 30 km

Neoklasycystyczny zabytek został wybudowany w 1828 roku z inicjatywy Conrada Lachmanna, po wojnie pełnił funkcję mieszkalną dla pracowników lokalnego PGR-u. Na fasadzie budynku można zobaczyć płaskorzeźby, w tym postaci Demeter i Hermesa. Ciało Roberta Karla Lachmanna, syna Conrada, który zmarł w wieku 23 lat podczas wojny, znajduje się w pobliskim mauzoleum. Do tego miejsca prowadzi zabytkowa aleja lipowa z XVIII wieku.

Po tym jak grobowiec został zdewastowany – głowy rzeźb zostały usunięte, a na pozostałe elementy ktoś wylał pomarańczową farbę - zdecydowano o wpisaniu go do rejestru zabytków. Postarała się o to nowa właścicielka, jak wynika z relacji mieszkańca przypałacowych zabudowań folwarcznych, aktorka znana z jednego z popularnych seriali. Chce tu prowadzić hodowlę koni.

• Odległość między pałacem we Włosieniu a zabytkiem w Jałowcu wynosi ok. 17 km

Prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku pałac po tym, jak Hans Anton von Schaffgotsch zdecydował się na sprzedaż wsi, przeszedł całkowitą metamorfozę i zyskał styl angielskiego neogotyku. Nowym właścicielem stał się Johann Carl Prenzel z Gryfowa Śląskiego, który zainwestował znaczne środki finansowe w odnowienie posiadłości.

Janusz Bucy w swojej pracy "Przemijanie" wyjaśniał, że pałac składał się z pięciu głównych elementów: centralnej (wyższej) części, dwóch niższych skrzydeł (wschodniego i zachodniego) oraz dwóch wież – jednej większej z widokiem i drugiej niższej, pełniącej funkcję służebną. Powierzchnia użytkowa pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych pałacu wynosiła niemal 1500 m2, przy długości 49,90 m, szerokości 12 m i wysokości 15 m w centralnej części. Analizując grafiki, pocztówki oraz zdjęcia, można dojść do wniosku, że pałac posiadał 101 okien i 6 drzwi wejściowych, z czego 3 były drzwiami pomocniczymi.

Z analizy Bucego wynika także, że na parterze pałacu mieścił się obszerny salon oraz pomieszczenia z łazienkami i prysznicami, będące symbolem prawdziwego luksusu tamtych lat. Dodatkowo, pałac był wyposażony w salonik towarzyski, pokój do gry w bilard, bibliotekę, pokój z kwiatami, a także pokoje gościnne i służby. Obecnie, z monumentalnego pałacu zachowały się jedynie zabudowania folwarczne, dostosowane do nowych potrzeb jego mieszkańców.

• Odległość między pałacem w Jałowcu a ruinami pałacu w Uboczu wynosi niespełna 13 km

W Kościelnikach Górnych stoi eklektyczny pałac, kiedyś będący własnością rodziny von Carnap. Wybudowany w latach 1866–1867, stanowi jedną z najpiękniejszych historycznych pereł w okolicy. Do niedawna pałac był zamieszkany, a jego tutejsi wspominają, że kiedyś to miejsce tętniło życiem. Wielu z nich ubolewa nad obecną kondycją pałacu, który mimo potężnego potencjału, stopniowo popada w ruinę.

Pobite szyby, zniszczony dach, drzwi z kartonu i odpadający tynk - to współczesny obraz dawnej wizytówki Kościelnik Górnych. Pałac zmienił właściciela w 2004 roku i od tego czasu pada ofiarą wandali oraz warunków pogodowych. Aktualny właściciel nie podejmuje żadnych działań zabezpieczających, co sprawia, że na teren pałacu i do jego wnętrz można wejść bez żadnych przeszkód. Nawet drzwi wejściowe z dykty, które znajdowały się tu ostatnio, zniknęły.

Według informacji mieszkańców, którzy nadal mieszkają w budynkach przypałacowych, inwestor planował wybudowanie tu ośrodka wypoczynkowego, ale plany te nigdy nie zostały zrealizowane. Co więcej, w wyniku nielegalnych działań budowlanych i prac bez zezwolenia, sam doprowadził do uszkodzeń zabytkowej budowli. W związku z tym stanął nawet przed sądem, ale ten nałożył na niego karę grzywny i na tym się skończyło. Aktualnie brakuje jakiejkolwiek podstawy prawnej, nakazującej przekazanie budynku pod opiekę samorządu. Nawet gdyby gmina Leśna zdecydowała się na proces, to mógłby on trwać latami. Z drugiej strony sam obiekt niszczeje już od 20 lat i nic nie wskazuje na to, żeby cokolwiek miało się w tej kwestii zmienić.

• Pałac w Kościelnikach Górnych znajduje się w odległości 15 km od Ubocza

Gwiezdny Zamek usytuowany jest zaledwie kilkaset metrów od renesansowego dworu w Warcie Bolesławieckiej i jest to jeden z punktów na mapie, które warto odwiedzić. Do dziś zachowały się tylko szczątkowe elementy architektury oraz części dawnych murów. Wiemy na pewno, że warownia wznosiła się na pagórku i była otoczona fosą. Dziś widoczne są tylko jej części, prawdopodobnie pozostałości po wieży mieszkalnej. Interesujący jest fakt, potwierdzony w zapisach kronik z XIX wieku, że zamek mógł być założony przez templariuszy.

Renesansowy dwór, znajdujący się nieopodal, należał do rodu Zedlitzów i powstał w pierwszej połowie XVI wieku. Był otoczony fosą z trzech stron, a po jego przeciwległej stronie usytuowano dziedziniec z zabudowaniami folwarcznymi. Rezydencja w Warcie Bolesławieckiej, poprzez swoją architekturę, prezentowała się wyjątkowo, przewyższając inne pałace, jak ten w Kliczkowie czy Gorzanowie. W XIX wieku na terenie dworu powstał modny wówczas park w stylu angielskim, a właściciele utrzymywali na jego obszarze stado jeleni i daniele. Do dziś można podziwiać starodrzew, np. w postaci alei grabowej, a także staw znajdujący się przed główną bramą wejściową.

W latach 1939-1935 i po II wojnie światowej dwór przeżywał trudne chwile. Majątek został rozkradziony, a sama budowla ulegała stopniowemu zniszczeniu. Wkrótce stała się własnością Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR), ale nawet to nie poprawiło jej losu. Dopiero w latach 90. dwór został wydzierżawiony przez lokalnego przedsiębiorcę, Stanisława Kuduka, który poświęcił wiele lat na jego odbudowę. To dzięki niemu pałac odzyskuje dawny blask.

• Dwór w Warcie Bolesławieckiej znajduje się w odległości 49 km od dworu w Kościelnikach Górnych. Niedaleko znajduje się też gigantyczny zamek w Kliczkowie z jedynym w Polsce cmentarzykiem dla koni

Zobaczcie te fascynujące budowle na zdjęciach! W niektórych można się zakochać od pierwszego wejrzenia.