Masz dość komornika i chcesz zacząć od zera? Prawnik wyjaśnia, czy w Polsce można pozbyć się wszystkich zobowiązań

W odpowiedzi na pytanie: „czy ogłoszenie upadłości konsumenckiej w Polsce sprawia, że dług jest wyzerowany?”, należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że tak postawione pytanie jest pewnym skrótem myślowym. Do tego można byłoby stworzyć kilka wątków. Natomiast postaram się odpowiedzieć punktowo – pisze mec. Łukasz Goszczyński, radca prawny i doradca restrukturyzacyjny z Kancelarii Prawa Gospodarczego GKPG.

Jak przypomina ekspert, postępowanie upadłościowe „konsumenta” składa się z dwóch różnych postępowań. Pierwsze z nich to postępowanie zainicjowane wnioskiem dłużnika lub wierzyciela dłużnika o ogłoszenie upadłości, w którym wnioskodawca zawiera żądanie ogłoszenia upadłości dłużnika.

Dopiero kiedy sąd wyda postanowienie w tym przedmiocie i ogłosi upadłość dłużnika, to niejako automatycznie rozpoczyna się postępowanie upadłościowe z udziałem syndyka. Z chwilą ogłoszenia upadłości wspomniany dłużnik staje się upadłym, a jego majątek masą upadłości, którą zarządza syndyk, w zakresie jej likwidacji – czyli mówiąc wprost sprzedaży.

Postępowanie po ogłoszeniu upadłości nazywane jest postępowaniem upadłościowym. W tym postępowaniu wierzyciele upadłego zgłaszają swoje wierzytelności, a syndyk wykonuje szereg czynności faktycznych i mających na celu ustalenie oraz zabezpieczenie składników majątkowych wchodzących w skład masy upadłości oraz prowadzi czynności weryfikacyjne, których celem jest zweryfikowanie dokonanych czynności przez upadłego w celu ustalenia ewentualnych czynności fraudacyjnych.

Istotnym jest również to, że wynagrodzenia upadłego zostanie zajęte do wysokości minimalnego wynagrodzenia, a nadwyżka zostanie przekazana przez pracodawcę na rachunek masy upadłości. Następnie syndyk dokonuje likwidacji (tj. sprzedaży) składników majątkowych wchodzących w skład masy upadłości. Kiedy majątek upadłego zostanie sprzedany, syndyk przechodzi do ostatniej fazy, czyli do sporządzenia projektu planu spłaty wierzycieli. Jest to najczęstsza forma zakończenia pracy syndyka, choć nie jedyna – zaznacza ekspert.

Projekt spłaty wierzycieli wymienia tych, którzy uczestniczą w postępowaniu upadłościowym, określa też kwoty, jakie zostaną przekazane wierzycielom w wyniku planu podziału środków zgromadzonych w masie upadłości oraz to, czy i w jaki sposób dłużnik zostanie oddłużony – podkreśla mec. Łukasz Goszczyński.

Najczęściej, z upadłym ustalany jest plan spłaty w wysokości odpowiadającej jego możliwościom zarobkowym przez okres do 36 miesięcy. W przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy, ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące.

W przypadku gdy sytuacja osoby w upadłości konsumenckiej, w oczywisty sposób wskazuje na to, że jest ona trwale niezdolna do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty, Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Jednocześnie należy pamiętać o sprawie zasadniczej.

Jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, sąd może odmówić ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty. Należy też pamiętać, że postępowanie upadłościowe ma na celu oddłużenie rzetelnego dłużnika.

Prawo upadłościowe reguluje również jakie zobowiązania nie mogą zostać umorzone. Bankrut podlegający procedurze upadłości konsumenckiej nie uwolni się za jej sprawą od zobowiązań o charakterze alimentacyjnym, wynikających z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, jak również od zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Upadłość konsumencka nie spowoduje też uniknięcia zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.