Kozanów, Szczepin i Nowy Dwór. Mieszkania w „wielkiej płycie” hitem?

Wielka płyta to nie komunistyczny pomysł. Powstała na Zachodzie

Wielkie osiedla mieszkaniowe, które upodobały sobie tzw. kraje demokracji ludowej (czyli komunistyczne reżimy od DDR poczynając przez PRL na ZSRR kończąc) mają swoje źródło na Zachodzie, a konkretnie w przedwojennej Francji. To nad Sekwaną w latach 30' ubiegłego wieku postawiono pierwszy blok mieszkalny.

Ideę budowy wielokondygnacyjnych budynków wielorodzinnych o powtarzalnych segmentach i prostej formie sformułował architekt i urbanista Le Corbusier. Uważał, że należy budować szybko i tanio – z prefabrykatów, tak by odpowiedzieć na rosnące zapotrzebowanie mas pracujących na mieszkania. Miały być one czymś w rodzaju maszyn do życia, niczym wielkie statki – transatlantyki.

Idea niezbyt przyjęła się na Zachodzie, za to po wojnie na wielką skalę rozkwitła na Wschodzie. W Polsce pierwsze bloki powstały w latach 60. i 70.. We Wrocławiu powstały duże osiedla na Szczepinie, Kozanowie czy na Gaju i Gądowie. Komunistyczne reżimy chciały budować szybko i tanio i tak istotnie się działo, jednak kosztem jakości.

Szybkie budowanie sprzyjało generowaniu wad. Raziła niska jakość wykonania, brak odpowiedniej termoizolacji, wentylacji, niepraktyczne mieszkania itp. Mimo to bloki powstawały u nas jeszcze w latach 90'. Dopiero po roku 2000 na większą skalę ruszyły inwestycje deweloperskie i tzw. nowe budownictwo.

Za czasów PRL-u w Polsce powstało około 7 mln mieszkań i większość z nich to właśnie wielka płyta. Ciągle mieszka w niej kilkanaście milionów ludzi. Nie sprawdziły się przy tym przewidywania – zgodnie z którymi Polacy mieli stopniowo porzucać wielką płytę, jako przestarzałą i nieatrakcyjną. Dzieje się wręcz odwrotnie. Dlaczego? O tym na kolejnej stronie.