Chcesz mieć fotowoltaikę? Mogą ci odmówić przyłączenia jej do sieci. Liczba odmów ze strony operatorów sieci rośnie

Liczba instalacji fotowoltaicznych w Polsce rośnie z każdym rokiem – jak ocenia Instytut Energii Odnawialnej, w 2021 r. już 1,5 proc. prądu produkowanego w Polsce stanowił ten wytworzony przez fotowoltaikę. Od kilku lat nasila się jednak pewien problem – operatorzy sieci odmawiają przyłączania nowych instalacji. Spotyka to zarówno osoby prywatne, jak i firmy.

– Uzasadniając odmowy, operatorzy na ogół powołują się ogólnikowo na brak technicznych warunków przyłączenia do sieci, nie wskazując przy tym żadnej perspektywy czasowej, w której przyłączenie mogłoby ostatecznie nastąpić – czytamy w stanowisku Konfederacji Lewiatan, która w ostatnim czasie nagłośniła problem.

Jak podaje KL, w latach 2017–2018 Urząd Regulacji Energetyki odnotował 260 odmów przyłączenia obiektów do sieci, a w latach 2019–2020 już 1209 odmów. Według ustaleń KL w okresie od stycznia do września 2021 r. jeden z operatorów sieci dał odpowiedź odmowną na aż 25 proc. wniosków o przyłączenie.

O co chodzi? Jak wyjaśniają eksperci, fotowoltaika w Polsce padła ofiarą własnego sukcesu. Instalacji produkujących prąd jest dziś tak dużo, że przestarzała sieć nie daje sobie rady z taką ilością energii.

– W niektórych miejscach już taką sytuację, że w sieci niskiego napięcia mamy napięcie średnie bądź nawet wysokie, co powoduje wypalanie się transformatorów, wyłączenia i bardzo duże szkody – tłumaczy poseł Marek Suski cytowany przez biznesalert.pl.

Rozwiązaniem problemu byłaby modernizacja sieci, która pozwoliłaby przyłączać nowe instalacje, jednak dla operatorów sieci jest to przedsięwzięcie kosztowne i czasochłonne. Eksperci zwracają uwagę na pewien absurd – odmawiając przyłączenia nowej instalacji, operatorzy sieci często używają argumentu, że na danym obszarze nie ma już żadnej wolnej mocy przyłączeniowej. Jednocześnie zaś twierdzą, że... sieć w tym miejscu jest optymalnie dostosowana do potrzeb odbiorców i nie trzeba jej rozbudowywać.

– Brak planów rozbudowy sieci na obszarze, na którym OSD, jak twierdzą, nie posiadają jakiejkolwiek dostępnej mocy przyłączeniowej, skłania do twierdzenia, że na tym obszarze nie będzie mogła powstać żadna nowa inwestycja – czytamy w stanowisku KL.

Takie postępowanie nie tylko utrudnia inwestycję w fotowoltaikę, ale też jest niezgodne z przepisami polskimi i unijnymi, które mówią, że operator sieci nie może tak po prostu odmówić przyłączenia. Jeśli brak jest technicznych możliwości, operator powinien wskazać, kiedy nastąpi rozbudowa lub modernizacja sieci oraz kiedy przyłączenie będzie możliwe.

Eksperci Konfederacji Lewiatan zwracają też uwagę na inne praktyki operatorów. Klient, który otrzymał odmowę wydania warunków przyłączenia, zwykle nie dowiaduje się, dlaczego tak się stało. Próby uzyskania odpowiedzi też zazwyczaj spełzają na niczym.

– Utrwala się zła praktyka ograniczania dostępu inwestorów do podstawowych informacji służących ocenie zasadności odmowy (…). Odmowy sankcjonowane są przez Prezesa URE zazwyczaj na podstawie ogólnikowego tylko powołania się przez operatora na tajemnicę przedsiębiorstwa – zaznaczają przedstawiciele KL.

Zdarza się też, że wnioski o wydanie warunków nie są w ogóle rozpatrywane, i to z błahych powodów, co sprawia wrażenie, jakby klientów celowo odsyłano z kwitkiem.

– Zdarzają się sytuacje, gdy inwestorzy otrzymują wezwania do uzupełnienia braków nieistotnych lub oczywistych omyłek pisarskich (…). Przykładowo, operatorzy opóźniają przyjęcie wniosku do rozpoznania, żądając uprzedniego ponumerowania stron wniosku – podkreślają eksperci.

Rosnąca liczba odmów przyłączenia jest o tyle kuriozalna, że obecnie popyt na fotowoltaikę jest ogromny – wiele osób chce ją bowiem kupić i uruchomić przed 1 kwietnia 2022 r., kiedy to wejdą w życie duże zmiany w systemie rozliczeń. Osoby, które zainwestują w panele fotowoltaiczne po tej dacie, nie skorzystają już z dotychczasowego systemu opustów. Obejmie ich nowy system, tzw. net-billing, sprawiający, że wytwarzanie własnego prądu staje się mniej opłacalne.

Co więcej, rząd stopniowo ogranicza także możliwość uzyskania wsparcia finansowego na zakup i montaż fotowoltaiki. W ostatnich latach maksymalna dotacja na ten cel, jaką można uzyskać w programie Mój Prąd, obniżyła się z 5000 zł do 3000 zł. W programie Czyste Powietrze nadal można otrzymać 5000 zł na panele, jednak tylko w przypadku, gdy inwestor jednocześnie wymienia posiadane źródło ciepła na bardziej ekologiczne (plus ewentualnie przeprowadza dodatkowe prace termomodernizacyjne, np. wymianę stolarki okiennej i drzwiowej).