Upały, susza i pożary - zagrożenie jest "ekstremalne". Jak przygotowany jest Wrocław? Czas to sprawdzić

17 maja na telefony Dolnoślązaków trafił alert RCB o niezwykle wysokim zagrożeniu pożarowym. Ostrzeżenie dotyczy także nadchodzącej soboty.

Państwowa Straż Pożarna poinformowała, że od początku roku strażacy w całym kraju interweniowali w lasach 1729 razy, z czego tylko w samym maju takich zdarzeń było 1081. 126 z nich na Dolnym Śląsku. Majowy udział pożarów stanowi więc ponad połowę wszystkich ugaszonych od początku roku.

- Ostatnie dni to wyraźna tendencja wzrostu liczby pożarów lasów. Tylko w czwartek, 16 maja, w całym kraju strażacy gasili 147 pożarów lasów, w środę było ich 125. W maju strażacy interweniowali aż 1081 razy w związku z pożarami w lasach" - podkreśla st. bryg. Karol Kierzkowski, oficer prasowy Komendy Głównej PSP.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało alert do mieszkańców Dolnego Śląska. "Nie używaj ognia w lesie i jego sąsiedztwie. W przypadku zagrożenia - dzwoń na 112" - apeluje RCB.

- W związku z niewielką ilością opadów w ostatnich dniach i coraz wyższymi temperaturami dziś (17 maja) na obszarze niemal całego kraju obserwujemy ekstremalne zagrożenie pożarowe lasu. W kolejnych dniach pojawią się opady, zagrożenie pożarowe będzie się zmniejszać, ale w sobotę wciąż pozostanie bardzo wysokie i ekstremalne na przeważającym obszarze kraju - ostrzega Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Sytuacja nie poprawi się, jeśli nad krajem nie przejdzie duża ulewa. Zagrożenie pożarowe lasów wynika także z poważnej suszy, którą zapowiadaliśmy w materiale poniżej:

- Maj 2024 roku jest jak do tej pory miesiącem z suszą meteorologiczną. W wielu miejscach w kraju, szczególnie na zachodzie, nie padało od początku miesiąca. Suma parowania jest wyższa niż ilość opadów, co oznacza, że więcej wody tracimy niż zyskujemy - dodają synoptycy.

Aktualnie już kilkanaście stacji hydrologicznych w województwie dolnośląskim ostrzegają przed niskim stanem wody w rzekach. Można go zaobserwować w Ścinawce, Budzówce, Nysie Kłodzkiej, Oławie, części Baryczy, Kaczawie, Bobrze, Kwisie, Czernie Wielkiej czy Nysie Łużyckiej.

- Prognozujemy rozwój suszy glebowej (rolniczej) i już niebawem pojawienie się suszy hydrologicznej - mówią synoptycy.

Co to jest susza hydrologiczna? Wyjaśniamy to tu:

Przyspieszenie zmiany klimatu zwiększyło szanse na wystąpienie fal upałów zagrażających życiu Wrocławian. Wrocławscy eksperci i aktywiści klimatyczni skierowali do Urzędu Miejskiego Wrocławia szereg pytań, na ile Wrocław jest przygotowany na falę upałów.

Upały powodują w miastach występowanie tzw. "wysp ciepła", gdzie temperatura przy gruncie przekracza nawet 60 stopni Celsjusza. Są to najczęściej zabetonowane obszary, bez grama zieleni. Przykładem jest plac Wolności lub do niedawna plac Nowy Targ, gdzie obecnie trwają nasadzenia.

Według analizy opublikowanej w "PLoS Medicine", w latach 1990-2019 liczba ofiar śmiertelnych upałów wynosiła na świecie średnio 153 tys. osób rocznie. Dotychczasowy rekord Polski (39,5 st. Celsjusza) jest niebezpiecznie blisko groźnych wartości i może zostać pobity tego lata.

Aktywiści z koalicji Wrocławskiej Ochrony Klimatu (w tym m.in. Fundacji FOTA4Climate, Fundacji Ekorozwoju czy Extinction Rebellion Wrocław) przedstawili wniosek o udzielenie informacji publicznej, który skierowali do Urzędu Miasta. Pytają w nim o przygotowania do fal upałów, które mogą pozbawić życia setki mieszkańców Wrocławia.

- Kwiecień 2024 był 11. miesiącem z rzędu, w którym globalne temperatury osiągnęły rekordowy poziom. Średnia temperatura globalna ostatnich 12 miesięcy była o 1,58 stopni Celsjusza wyższa od tej z lat 1850-1900. Bardzo ciepło jest także w Polsce. Luty był o 5,8 stopni cieplejszy od wieloletniej średniej. Marzec był o 3,6 stopni cieplejszy - wyliczają aktywiści.

Wniosek o dostęp do informacji publicznej skierowany do Urzędu Miasta powołuje się m.in. na zapisy Planu Adaptacji Miasta Wrocławia do Zmian Klimatu z września 2019 roku.

- Ten plan zawiera wiele poprawnych wniosków i wskazań co powinno zostać zrobione, aby chronić Wrocławian przed falami upałów. Mamy jednak wrażenie, że wiele z nich nie jest realizowane lub jest realizowane w niewystarczającym stopniu - uważa Krzysztof Smolnicki, prezes Fundacji Ekorozwoju.

Społecznicy chcą się dowiedzieć, co konkretnie zostało wykonane w każdym z zawartych w Planie punktów. To m.in. rozwój systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania czy ocena procedur reagowania na zagrożenia.

Przedstawione pomysły to:

• uruchomienie centrów chłodzenia,
• reakcja na zwiększone zużycie energii elektrycznej, w związku z potrzebami chłodzenia,
• ewakuacja najbardziej zagrożonych mieszkańców z ich mieszkań do centrów chłodzenia,
• działanie infolinii,
• wygospodarowanie dodatkowych przestrzeni w szpitalach dla osób dotkniętych upałem.

Wniosek do władz Wrocławia jest pierwszym etapem kampanii, w której podobne pytania zostaną zadane władzom największych miast Polski.