Zespół dziecka maltretowanego. Prof. Jan Godziński ze szpitala im. T. Marciniaka we Wrocławiu: "Nie bagatelizujmy ran i siniaków"

Śmierć 8-letniego Kamila to straszny przykład tragedii małego, niczemu niewinnego człowieka. Nasze obawy zawsze powinno budzić spostrzeżenie pourazowych obrażeń na różnym etapie gojenia, bo to znaczy, że były one zadawane w różnym czasie. To jest niemal równoznaczne z procesem prowadzącym do tych obrażeń, trwającym dłuższy czas. Zatem możemy sądzić, że nie jest to wypadek, czy incydentalny kłopot z rówieśnikami lub jednorazowy kryzys rodzinny (co chociaż dalekie od akceptacji, winno być kwalifikowane zdecydowanie inaczej), raczej jest to realne prawdopodobieństwo rozciągniętego w czasie procesu katowania dziecka. Pamiętajmy jednak, że takie sugestie mogą mieć ogromne skutki prawne i życiowe. Na pewno aktywny sportowo 13-latek ma prawo mieć różne siniaki na podudziach po nieco zbyt ambitnej grze w piłkę nożną. W takim przypadku siniaki nie powinny budzić obaw, że jest bity. Bardzo ważny w takiej sytuacji, ważniejszy niż w innych dziedzinach medycyny, jest wnikliwy i życzliwy wywiad z pacjentem i jego opiekunami. Pamiętajmy, że nie jesteśmy sądem, my ratujemy poszkodowanych. A jeśli nasze działania wykroczą nieco w kierunku systemowo-populacyjnej profilaktyki, to tylko lepiej, bo możemy zapobiec tragedii.

Najważniejsza jest, jak już wspomniałem, równoczasowość i powtarzalność obrażeń, np. złamania żeber (gojące się lub zagojone), podobne złamania rąk i nóg, w przypadku małego dziecka to także ślady po przypalaniu papierosem, zwłaszcza jeśli te ślady są mnogie. U nastolatka trzeba być ostrożnym, bo takie ślady mogą być samookaleczeniem. No i oczywiście paraliżujący lęk przed każdym dorosłym, który występuje szczególnie na początku kontaktu z dzieckiem. Potem, jeśli mały pacjent zostaje dłużej na oddziale i nie jest narażony na maltretowanie, to w ciągu krótkiego czasu rozwija zwykle dobrą więź z personelem lub z wybranymi członkami zespołu medycznego. Pojawienie się w szpitalu osoby, która znęcała się nad dzieckiem generuje regres, choć, jak obserwowałem nieraz, potencjał wybaczania mamie i tacie u kilkuletnich maluchów jest ogromny. To przeraża i napawa smutkiem.

Przede wszystkim staramy się leczyć takie dzieci także ciepłem i empatią. Oczywiście zaopatrujemy fizyczne szkody, które w większość przypadków przeminą, z kolei szkody psychiczne niekoniecznie. To te rany musimy zagoić. Trzeba przywrócić dzieciakom, tak potwornie skrzywdzonym, wiarę - najlepiej w naprawę ich rodziców , a jeśli to absurd i nie ma na to nadziei, to w przyzwoitość świata i innych dorosłych.

Pandemia ukryła wiele tragedii, może też pozwoliła niektórym rodzinom na pojednanie? W takiej sytuacji próba aranżowania statystycznych narzędzi jest ryzykowna. Odpowiedź, jakakolwiek by była, nie będzie wiarygodna. Moje osobiste zdanie jest takie, że w ostatnim czasie obserwujemy trochę mniej tych tragedii, choć spektakularnych, wstrząsających historii wciąż nie brakuje w mediach. Kluczem do bezpieczeństwa i harmonii w funkcjonowaniu rodziny jest wzajemny szacunek i choćby podstawowa zasobność.

Było wiele takich spraw. Ale przykładem piekła domowego, który pamiętam do dziś było niemowlę pojone kwasem solnym. Matka wbijała temu maluszkowi igły krawieckie w okolice serca. Dziecko przeżyło, wszystko to po strasznych cierpieniach i w zagrożeniu życia. Oczywiście sprawa zakończyła się w sądzie. Był też wyrok.
Na szczęście, w ostatnim czasie takich drastycznych przypadków maltretowanych dzieci nie ma wiele, choć oczywiście to o każdy kolejny przypadek za dużo.

Zobacz też: