Wrocław zamkniętym miastem? Kiedy tak się może stać?

Wrocław już raz był zamknięty z powodu epidemii. Było to w roku 1963, gdy w mieście panowała ospa prawdziwa. Od tego czasu wiele się jednak zmieniło. Choćby przepisy.

Na zamknięcie miasta lub jego części pozwala przyjęta kilkanaście dni temu przez parlament specjalna ustawa o walce z koronawirusem. Zmieniła ona m. in. niektóre zapisy „ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi”. To właśnie te przepisy pozwalają na wprowadzenie pewnych ograniczeń - choćby tych które już wprowadzono w całej Polsce, jak zamkniecie granic, obowiązek kwarantanny, zamknięcie lokali rozrywkowych czy niektórych sklepów w centrach handlowych. Ale także na wprowadzenie "strefy zero", "strefy buforowej i "strefy zagrożenia" w konkretnych miejscach. Mogą to być regiony, miasta, osiedla albo nawet ich części. Co te nazwy oznaczają?

Kiedy Wrocław mógłby zostać zamknięty? - To pytanie do ministra zdrowia - mówi portalowi GazetaWroclawska.pl Magdalena Odrowąż - Mieszkowska z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej we Wrocławiu. Ma rację. Bo to m.in. na podstawie danych od ministra zdrowia może zapaść decyzja o zamknięciu miasta lub jego części, wydzielenia w nim różnych stref oraz wprowadzenia określonych zasad zachowania się mieszkańców. Ostateczną decyzję o takim zamknięciu podejmuje rząd. Kiedy tak się może stać?

Gdy władze uznają, że nie mogą zapanować nad rozwojem epidemii. Przepisy mówią dokładnie, że decyzję o wprowadzaniu zagrożonych obszarów i ogłoszeniu stref można podjąć "w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działania właściwych organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego". Nie ma więc jasnej granicy, po przekroczeniu której zapaść mogłaby decyzja o zamknięciu miasta czy jego części. - Nawet w tak trudnej sytuacji jak obecna, ograniczenia muszą być zawsze proporcjonalne do skali zagrożenia. Nie mogą wykraczać ponad to, co konieczne do walki z zagrożeniem epidemią. Powinny być poprzedzone analizą ekspertów rzetelnie wykazującą, że są niezbędne - zastrzega w rozmowie z portalem GazetaWroclawska.pl prawnik Maciej Pach z Katedry Prawa Ustrojowego Porównawczego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jakie zasady mogą zostać wprowadzone w zamkniętym mieście albo zamkniętej strefie? W 1963 roku Wrocław zamknięto na przykład dla wszystkich, którzy nie zostali zaszczepieni przeciwko ospie. Teraz oprócz tych ograniczeń, które już obowiązują w całej Polsce w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, mogą to być:

• czasowa reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;
• obowiązek poddania się badaniom lekarskim oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;
• obowiązek poddania się kwarantannie, także poza domem
• zakaz opuszczania miejsca kwarantanny;
• czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia;
• nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów;
• nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
• zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;
• nakaz określonego sposobu przemieszczania się.
• czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się,
• czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych,
• czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,
• obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,
• nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych,
• obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych
• czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców;

Wrocław zamkniętym miastem - tak było w roku 1963

Był rok 1963, kiedy Wrocław nawiedziła epidemia ospy prawdziwej, czyli tzw. czarnej ospy. W mieście zachorowało wówczas 99 osób, 7 z nich zmarło. Wrocław został na 47 dni odcięty od świata. Do miasta nie mogły wjeżdżać osoby, które wcześniej nie zostały zaszczepione. Dwa tysiące osób podejrzanych o kontakt z wirusem trafiło do szpitala i izolatoriów w Szczodrem w gminie Długołęka. Podobny ośrodek powstał w Praczach Odrzańskich. Przewożono tu karetkami osoby z całego Wrocławia.

Czy jest możliwe wprowadzenie stanu wyjątkowego z powodu koronawirusa?
- Eksperci nie są jednomyślni. Zdaniem jednych tak, bo Konstytucja oraz ustawa o stanie wyjątkowym pozwalają na jego wprowadzenie z powodu m.in. zagrożenia bezpieczeństwa obywateli. Inni są zdania, że to bezpieczeństwo musi być zagrożone przez działanie innych ludzi. W sytuacji epidemii bardziej zasadne wydaje się sięgnięcie po stan klęski żywiołowej – mówi portalowi GazetaWroclawska.pl prawnik Maciej Pach z Katedry Prawa Ustrojowego Porównawczego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

"Rząd nie zdecydował się ani na stan wyjątkowy, ani na stan klęski. Sięgnął po przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wątpliwości konstytucyjne budzą i ustawa, i – częściowo – rozporządzenie Ministra Zdrowia wydane na jej podstawie. Nikt rozsądny nie kwestionuje, że obecnie poważne ograniczenia praw jednostki są konieczne. Jednak na postawie wspomnianej ustawy o zwalczaniu zakażeń można wprowadzić pewne ograniczenia przypominające te, które są dozwolone wyłącznie w konstytucyjnych stanach nadzwyczajnych. [czyli stan wojenny, stan wyjątkowy albo stan klęski żywiołowej – M.R.] Na przykład takie jak „zamykanie miast” czy jakichś innych obszarów. Jeżeli Minister Zdrowia uzna, że pozwala mu na to przepis ustawy o ”czasowym ograniczaniu określonego sposobu przemieszczania się” (na razie jednak akurat tego nie zrobił). Tymczasem nawet w tak trudnej sytuacji jak obecna, ograniczenia muszą być zawsze proporcjonalne do skali zagrożenia. Nie mogą wykraczać ponad to, co konieczne do walki z zagrożeniem epidemią. Powinny być poprzedzone analizą ekspertów rzetelnie wykazującą, że są niezbędne"
Maciej Pach