Usuwanie drzew i krzewów

Od kilkunastu tygodni mamy do czynienia z zakrojonym na szeroką skalę procederem usuwania wielu drzew i krzewów w Polsce. Ma to związek ze zmianą przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Od 1 stycznia 2017 r. nie jest bowiem konieczne uzyskanie pozwolenia w sytuacji, gdy chcemy wyciąć drzewo lub krzew, które rosną na naszej nieruchomości. Nieruchomość, na której rośnie jednak drzewo, musi stanowić własność osoby fizycznej, a usunięcie drzewa nie może być związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ustawa wymaga, aby te dwa powyższe warunki zostały spełnione łącznie.

STRONA INTERNETOWA ADWOKATA KAMILA GROSSA

Ustawa po nowelizacji wskazuje, że obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów nie dotyczy także między innymi następujących przypadków: krzewów rosnących w skupisku o powierzchni do 25 m2 (wcześniej można było wycinać bez pozwolenia krzewy, których wiek nie przekraczał 10 lat, co stwarzało problemy w jaki sposób określić wiek krzewu), drzew których obwód pnia na wysokości 130 cm (poprzednio obwód drzewa należało mierzyć na wysokości 5 cm) nie przekracza 100 cm - wcześniej było to 35 cm (w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego), a w przypadku pozostałych gatunków drzew, których obwód nie przekracza 50 cm (wcześniej było to 25 cm), drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego, drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach, drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni, drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych. Ponadto rada gminy może w drodze uchwały, która stanowi akt prawa miejscowego, określić że zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów nie będzie wymagane także w stosunku do innych drzew lub krzewów wskazanych według określonych kryteriów, w tym przede wszystkim według gatunku, wieku, obwodu pnia na wysokości 130 cm, celu usunięcia, cech nieruchomości itp. Należy w tym miejscu wskazać, że pomiar drzew powinien być przeprowadzony przy wykorzystaniu urządzeń pomiarowych spełniających wymagania formalne. Nowelizacja ustawy wprowadziła również zmiany dotyczące opłat za usuwanie drzew. Przede wszystkim należy podkreślić, że opłaty nie nalicza się (i tak było również w poprzednim stanie prawnym) w przypadku drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie. Ustalanie wysokości tych opłat zostało uproszczone. Zmieniły się zasady ich obliczania. Obecnie opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę centymetrów obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty. Opłatę za usunięcie krzewu ustala się mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty. To rada gminy, w drodze uchwały ma określać wysokość stawek opłat za usunięcie drzewa lub krzewu jednolicie dla wszystkich drzew i krzewów albo różnicując je ze względu na rodzaj lub gatunek drzew i krzewów, albo ze względu na obwód pnia drzewa lub powierzchnię krzewu. Jednocześnie, jeżeli rada gminy nie określi stawek opłat za usunięcie drzewa lub krzewu, ustawodawca wskazał stawki maksymalne, które w przypadku usunięcia drzewa wynosi 500 zł, a w przypadku usunięcia krzewu 200 zł. Stawki ustalane przez radę gminy nie mogą być wyższe niż stawki maksymalne określone w ustawie.

Należy jednak pamiętać, iż w przypadku, gdy dane drzewo lub krzew są objęte specjalną ochroną, wynikającą z ustawy o ochronie przyrody, czyli na przykład jeżeli drzewo jest pomnikiem przyrody, nie można go wyciąć dopóki obowiązuje uchwała rady gminy obejmująca je formą ochrony przyrody.

Za usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia lub zgody posiadacza nieruchomości, za zniszczenie drzewa lub krzewu, wymierzana jest kara pieniężna w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, a w przypadku, w którym usunięcie drzewa lub krzewu jest zwolnione z obowiązku uiszczenia opłaty, karę pieniężną ustala się w wysokości takiej opłaty, która byłaby ponoszona gdyby takiego zwolnienia nie było. Kara pieniężna nakładana jest w trybie administracyjnym przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Karę należy uiścić w terminie 14 dni od momentu kiedy decyzja stała się ostateczna. Administracyjne kary pieniężne nieuiszczone w wyznaczonym terminie, podlegają wraz z odsetkami za zwłokę przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organ może umorzyć 50% wymierzonej kary osobom fizycznym, które na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej usunęły lub zniszczyły drzewo lub krzew albo uszkodziły drzewo, w przypadku gdy osoby te nie są w stanie uiścić kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, oraz jeżeli dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku.

Jak więc wyraźnie widać, przepisy dotyczące usuwania drzew i krzewów zostały znacząco złagodzone. Również kary za ich usunięcie zostały zmniejszone, a ponadto ograniczone kwotowo poprzez wprowadzenie kary maksymalnej. Zgodnie z ustawą obowiązkiem organów administracji publicznej jest dbałość o przyrodę. Ponadto obowiązkiem organów administracji publicznej jest także prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody. Zgodnie z art. 78 ustawy rada gminy jest obowiązana zakładać i utrzymywać w należytym stanie tereny zieleni i zadrzewienia. Jak czytamy na stronach Ministerstwa Środowiska, Minister Środowiska odpowiada za kształtowanie i stanowienie prawa w zakresie środowiska, w którym żyje każdy obywatel Polski. Regulacje mają wpływ m.in. na ochronę przed powodzią, wydobywanie złóż, ilość terenów leśnych i żyjącą w nich dziką zwierzynę, inwestycje, które mogą oddziaływać na środowisko, oraz sposób postępowania z odpadami. Stanowione prawo oddziałuje na przyrodę i klimat w naszym kraju, w Europie i na świecie. Jednakże ustawa wprowadza obowiązek dbałości o przyrodę także wobec osób fizycznych. Mówi o tym art. 4 ustawy, który stanowi, że „obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym”. Nie pozostawiajmy więc ochrony przyrody jedynie organom administracji publicznej. Dbajmy o środowisko i przyrodę znajdującą się przede wszystkim w naszym otoczeniu. Pamiętajmy, że każde drzewo, które rośnie na naszym gruncie wytwarza niezbędny tlen, pochłania produkowany przez nas w ogromnych ilościach dwutlenek węgla, spaja grunt na którym rośnie oraz daje schronienie faunie, w szczególności licznym gatunkom ptaków. Ustawodawca w nowelizacji ustawy przekazał niejako część obowiązków w zakresie ochrony przyrody społeczeństwu, które odtąd w wielu przypadkach w sposób swobodny kształtuje gospodarkę drzewną. Jest to z pewnością swego rodzaju przejaw zaufania Państwa wobec społeczeństwa. Każdy z nas powinien jednak czynić z tego użytek w sposób odpowiedzialny nie zapominając o obowiązku dbania o przyrodę, z którego ustawodawca nas nie zwolnił.