Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Umowa kontraktowa. Kto może pracować na podstawie kontraktu. Prawa i obowiązki osoby zatrudnionej w ramach kontraktu

Katarzyna Piojda
Katarzyna Piojda
123RF
Umowa kontraktowa łączy w sobie cechy umowy o pracę z umową zleceniem. Osoba, pracująca na kontrakcie, nie ma etatu, ale swoiste szefostwo zapewnia jej stałe zatrudnienie. Wyjaśniamy, kto może pracować na podstawie kontraktu i na jakich warunkach.

Lekarze i pielęgniarki, opiekunki do dzieci, informatycy, tłumacze, kierownicy czy inżynierowie (choćby z branży budowlanej), nawet sprzątaczki często są zatrudniani na kontrakt. Umowa kontraktowa zwana jest kontraktem menadżerskim. Ta forma staje się na rynku pracy coraz popularniejsza. Kilkanaście czy więcej lat temu polscy robotnicy budowlani, ślusarze albo marynarze wyjeżdżali na Zachód. Tam, pracując na kontrakcie, dostawali nawet kilka razy wyższe pensje niż otrzymywaliby na jednakowych stanowiskach u nas, będąc pracownikami etatowymi.

Dzisiaj umowa kontraktowa jest częstym rozwiązaniem już nie tylko za granicą, jak było przed laty, ale i w Polsce. Dawniej umowa menadżerska była stosowana głównie przez duże, międzynarodowe koncerny. Obecnie spotyka się z coraz szerszą akceptacją małych i średnich firm.

Warto przeczytać:

Przykład: w jednym szpitalu część pielęgniarek jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. To te, które 20 lat temu lub dawniej pracują w tym miejscu. Pielęgniarki, które dołączyły do zespołu mniej niż 20 lat temu, dostawały już umowy kontraktowe. Praktycznie praca jednych i drugich pielęgniarek jest niemal identyczna. Widać jednak rozbieżności w zarobkach. Te pracujące na kontrakcie dostają miesięcznie o 150-200 złotych więcej na rękę, ponieważ mają więcej przepracowanych godzin niż pielęgniarki etatowe, które nie biorą nadgodzin.

Umowa kontraktowa, czyli jaka

W Kodeksie pracy czy w innych przepisach dotyczących zatrudnienia nie występuje oficjalne określenie jak umowa kontraktowa. Nie jest to ani umowa o pracę (a ta podlega przecież kodeksowi pracy), ani umową zleceniem czy ewentualnie umową o dzieło (te z kolei podlegają kodeksowi cywilnemu).

Umowie kontraktowej najbliżej jest do umowy zlecenia. To dlatego, że kontrakt nosi pewne cechy umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące właśnie umowy zlecenia.

"Na twoje miejsce znajdziemy kilku chętnych" – czasem słyszy pracownik, który stara się, jak może, ale jego wysiłku i tak nie docenia przełożony. Niekiedy szef mówią wprost, że w najbliższym czasie szykują się zwolnienia. Innym razem pracodawcy próbują być subtelni. Da się jednak rozpoznać to, co mówią między słowami. Gdy pracownik będzie miał oczy szeroko otwarte i wyczulony słuch, sam sobie uświadomi, czy firma zamierza z nim dalej współpracować, czy niedługo mu podziękuje

8 niepokojących sygnałów, które świadczą o tym, że wkrótce m...

Osoba, zatrudniona na kontrakcie, łączy w sobie te dwie cechy: pracuje niejako na własny rachunek, ale jednocześnie może liczyć na stałą współpracę z podmiotem, który regularnie dostarcza jej zadania do wykonania. Pracownik kontraktowy najczęściej jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (chociaż kontrakt menadżerski wykonywany w ramach działalności gospodarczej także jest prawnie dozwolony). Utrzymuje się ze współpracy (właśnie z kontraktu) ze zleceniodawcą, przy czym tenże zleceniodawca nie jest tym samym, o którym mowa w Kodeksie cywilnym.

Osoba wykonująca umowę menadżerską podlega ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach, jakie zostały określone w odniesieniu do zleceniobiorców. Osoba na kontrakcie podlega zatem obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest tutaj z kolei dobrowolne, a przystąpienie do niego może nastąpić tylko wtedy, gdy pracownik kontraktowy wykaże zainteresowanie, a więc na wniosek ubezpieczonego.

Prawa i obowiązki osoby zatrudnionej w ramach kontraktu

Osoba pracująca na kontrakcie nie ma podanego konkretnego czasu pracy, co różni ją w tym zakresie od pracownika etatowego (ten pracuje przeważnie 8 godzin dziennie przez 5 dni roboczych). W przypadku pracownika kontraktowego nie ma ponadto nadgodzin, ponieważ jest on rozliczany z wykonania poszczególnych zadań, a nie z czasu, poświęconego na realizację tych obowiązków. To dlatego, że menadżera nie obowiązują kodeksowe normy czasu pracy.

Nagła utrata dobrej pracy to duża dawka niepewności, która może poważnie zachwiać poczuciem wartości. Nagle zaczynamy postrzegać siebie inaczej i nie potrafimy zawalczyć o nową posadę. Jak sobie z tym radzić?

Jak szukać nowej pracy po zwolnieniu i nie popaść w depresję...

Nie ma również obowiązku wskazywania, w jakim miejscu pracownik kontraktowy ma wykonywać swoją pracę, w jakim czasie i pod czym bezpośrednim kierownictwem, chociaż w rzeczywistości strony zazwyczaj te warunki wskazują. Często dzieje się tak, że to miejsce czy czas pracy są określone. Przykładem jest pielęgniarka pracująca na kontrakcie w szpitalu albo opiekunka do dzieci. Podpisywanie listy obecności tutaj jednak nie jest praktykowane.

W sytuacji umowy kontraktowej nie obowiązuje minimalne wynagrodzenie, które dotyczy przecież osób zatrudnionych na umowę o pracę. Praktyka pokazuje natomiast, że osoby na kontrakcie zarabiają zwykle kilka, kilkanaście procent więcej niż te same osoby, lecz zatrudnione na umowę o pracę. W sytuacji pracownika kontraktowego pensja nie zawsze jest mu wypłacana co miesiąc. Może być tak, że dostaje on wynagrodzenie raz na 2 tygodnie, raz w miesiącu, ale też np. raz na kwartał, wszystko zależy od ustaleń pomiędzy stronami.

Kontrakt a umowa o pracę - różnice

Kto pracuje na podstawie umowy kontraktowej, ten ma większą swobodę (co też wiąże się z większą samodyscypliną i odpowiedzialnością), jednak nie jest tak dobrze chroniony, jak pracownik pełnoetatowy bądź ten wykonujący pracę w niepełnym wymiarze. Etatowiec zachowuje prawo do pełnopłatnego urlopu wypoczynkowego.

W przypadku pracownika kontraktowego, strony decydują, czy w ogóle przysługuje mu płatny urlop wypoczynkowy, a jeśli tak, to w jaki sposób następuje to rozliczenie i w jakiej jest wysokości, np. jest to wolne pełnopłatne czy częściowo płatne. Jeżeli strony ustalą, że pracownik kontraktowy nie dostanie płatnego urlopu, to będzie mógł skorzystać z wolnego (bo każdemu pracownikowi należy się czas na odpoczynek i regenerację sił), ale za ten swoisty czas przerwy nie otrzyma wynagrodzenia.

Warto przeczytać:

Osobie mającej kontrakt menadżerski, nie przysługuje ponadto odpłatna opieka nad dziećmi (tzn. jeśli one zachorują i musi on zająć się nimi w domu, przez co nie może wykonywać swojej pracy). Gdy osoba na kontrakcie idzie na zwolnienie lekarskie, także zazwyczaj nie przysługuje jej chorobowe, na jakie może liczyć pracownik zatrudniony na umowę o pracę. Wyjątek istnieje: pracownikowi kontraktowemu należy się płatne chorobowe, o ile ma on opłacaną składkę tzw. chorobową, tzn. na ubezpieczenie chorobowe.

Menedżer, jeśli udowodni mu się spowodowanie szkody na skutek niewykonania lub nieprawidłowego wykonania powierzonych mu obowiązków, zostanie pociągnięty do odpowiedzialności. Innymi słowy, można od niego dochodzić odszkodowania (rekompensaty) z całego jego majątku, a nie – jak to ma miejsce w przypadku etatowca – do 3-krotności jego wynagrodzenia. Poza tym, osoba na kontrakcie ponosi pełną odpowiedzialność odszkodowawczą, czyli nie tylko za faktycznie poniesioną szkodę, lecz również za utracone korzyści drugiej strony.

Umowa kontraktowa – co musi się w niej znaleźć

Nie ma jednego obowiązującego wzoru umowy menadżerskiej. To, co natomiast musi się w takiej znaleźć, to:

  • dane obu stron, czyli pracownika kontraktowego oraz jego swoistego zleceniodawcy,
  • stanowisko zajmowane przez pracownika kontraktowego,
  • obowiązki i prawa menadżera i termin, w jakim te obowiązki mają zostać wykonane,
  • wysokość wynagrodzenia wynikającego z tytułu zadań wykonanych przez pracownika kontraktowego (łącznie z innymi świadczeniami czy premią za efekty pracy itp.) i termin wypłaty tego wynagrodzenia,
  • termin obowiązywania tejże umowy oraz sposób jej rozwiązania, łącznie ze wskazaniem warunków umożliwiających wcześniejsze rozwiązanie umowy (np. złamanie zapisów umowy przez pracownika czy niedotrzymanie warunków przez jego szefostwo),
  • podpisy obu stron.

Kto pracuje na kontrakcie, ten często przed rozpoczęciem współpracy otrzymuje do podpisania dodatkowy dokument. Chodzi o zakaz świadczenia pracy dla konkurencji czy przekazywania danych wrażliwych firmie konkurencyjnej.

Osoba posiadająca umowę kontraktową przeważnie jest związana tą umową na długi czas, najczęściej na kilka lat czy przynajmniej na 1 rok. Wraz z końcem umowy menadżerskiej, o ile pracownik się sprawdził, podpisywana jest z nim następna taka umowa. Z drugiej strony, jeżeli w trakcie trwania kontraktu okazuje się, że pracownik nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, notorycznie łamie warunki współpracy, zlecający mu pracę może mu tę pracę wypowiedzieć.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Wielki Piątek u Ewangelików. Opowiada bp Marcin Hintz

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska