Standard mieszkań w Polsce się poprawił, ale nadal jest ciasno. Gdzie są największe, a gdzie najmniejsze mieszkania?

Autorzy badania wskazują, że na jakość warunków mieszkaniowych istotnie wpływa wielkość mieszkania, a w okresie ostatnich 30 lat przeciętny standard powierzchniowy mieszkań odczuwalnie poprawił się.

W 2021 przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła 75 m kw., w 19 powiatach przekraczała 100 m kw. (110 m kw. w powiecie warszawskim zachodnim, kartuskim i leszczyńskim).

Z kolei przeciętnie najmniejsze mieszkania były w kilku miastach śląskich (52 m kw. w Świętochłowicach i Chorzowie, 54 m kw. w Wałbrzychu oraz Siemianowicach).

Przestrzenne zróżnicowanie wielkości mieszkania jest funkcją zabudowy (większe mieszkania w powiatach z wyższym udziałem budynków jednorodzinnych), zamożności mieszkańców powiatu, czy położenia w regionach atrakcyjnych turystycznych, gdzie część powierzchni mieszkaniowej jest przeznaczana na wynajem.

Mieszkania w miastach (powiaty grodzkie) zwykle są przeciętnie mniejsze niż w otaczających je powiatach ziemskich. Na przeciętną powierzchnię mieszkania w powiecie wpływa też okres budowy mieszkania.

Od lat 90. widać wyraźną tendencję wzrostu powierzchni budowanych mieszkań, zatem duża intensywność budownictwa w powiecie w ostatnich 30 latach sprzyjała wzrostowi standardu powierzchniowego mieszkań.

Autorzy badania wskazują, że pomimo znaczącej poprawy, polskie mieszkania pozostają relatywnie przeludnione – na tle innych krajów cechuje je niska liczba pokoi na osobę. Biorąc pod uwagę cechy jakościowe zasobu mieszkaniowego w Polsce, deficyt zasobów mieszkaniowych w Polsce względem UE jest jeszcze głębszy, niż wynika z porównania liczby mieszkań.

Brak kranu z bieżącą wodą w mieszkaniu (czyli brak instalacji wodociągowej z sieci lub z własnego ujęcia wody) występował w 2021 w 774 tys. mieszkań.

Udział mieszkań bez wodociągu w poszczególnych powiatach jest silnie zróżnicowany. Najwięcej takich mieszkań jest na:

• Mazowszu (np. powiat pruszkowski, wołomiński),
• Lubelszczyźnie (np. powiat zamojski, chełmski),
• w Świętokrzyskiem,
• oraz kilku powiatach pomorskich (m.in. kartuski, wejherowski), kujawskich i małopolskich (m.in. krakowski, nowosądecki).

Udział takich mieszkań w zasobach powiatów jest wyraźnie mniejszy w województwach zachodnich, południowo-zachodnich i północnych, w których w dalszym ciągu widać pozytywny wpływ dobrego stanu infrastruktury na Ziemiach Odzyskanych.

Zwraca też uwagę lepsza sytuacja wielu powiatów grodzkich na terenie całego kraju osiągnięta dzięki intensywnym inwestycjom w infrastrukturę techniczną.

Niemniej, w ujęciu bezwzględnym najwięcej mieszkań bez wodociągu jest w Warszawie (34 tys.), Poznaniu i Wrocławiu (po 22 tys.).

Brak ustępu w mieszkaniu (definiowany jako brak urządzenia sanitarnego podłączonego do sieci kanalizacyjnej lub kanalizacji lokalnej) jest kolejnym miernikiem standardu cywilizacyjnego mieszkania. W 2021 nie spełniało tego standardu 1,2 mln mieszkań w Polsce. W 12 powiatach udział mieszkań bez ustępu przekraczał 20 proc. Mieszkania takie koncentrują się na Podlasiu.