Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Program azotanowy - kto i jak musi zrobić plan? Budzi obawy tych, którzy mają zwierzęta

Lucyna Talaśka-Klich
pixabay.com
Program, który ma zmniejszyć zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych, budzi spore emocje. Niektórzy uważają, że prawo jest zbyt restrykcyjne.

- Ze względu na dochody nie stosujemy wielu nawozów azotowych, bo hodowla już jest ograniczona, obornika jest mniej - mówi Dariusz Gątarek, rolnik z Gulewa, gm. Gostynin. - Zatem nie przekroczymy norm, o których mowa w nowym prawie.

Terminy stosowania nawozów

  • Grunty orne: nawozy azotowe mineralne i nawozy naturalne płynne - od 1 marca do 20 października, nawozy naturalne stałe - od 1 marca do 31 października;
  • Grunty orne na terenie gmin objętych wykazem z załącznika nr 2 do Programu: nawozy azotowe mineralne i nawozy naturalne płynne - od 1 marca do 15 października, nawozy naturalne stałe - od 1 marca do 31 października;
  • Grunty orne na terenie gmin objętych wykazem z załącznika nr 3 do Programu: Nawozy azotowe mineralne i nawozy naturalne płynne - od 1 marca do 25 października, nawozy naturalne stałe - od 1 marca do 31 października;
  • Uprawy trwałe, uprawy wieloletnie i trwałe użytki zielone: nawozy azotowe mineralne i nawozy naturalne płynne - od 1 marca do 31 października, nawozy naturalne stałe: od 1 marca do 30 listopada.

O zmianach w prawie informują m.in. samorządy, zarówno gminne jak i te rolnicze. Na stronie Urzędu Gminy Rojewo (pow. inowrocławski) napisano: „W związku z nałożeniem na rolników w całej Polsce obowiązku przestrzegania wymogów z Programu działań, który został przyjęty rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz. U. poz. 1339). Uprzejmie informujemy, że ww. przepisy prawa stanowią, iż rolnik powinien przestrzegać:

  • warunków rolniczego wykorzystania nawozów w pobliżu wód powierzchniowych oraz na terenach o dużym nachyleniu,
  • warunków przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowania z odciekami,
  • określonych terminów stosowania nawozów,
  • obowiązku posiadania obliczeń maksymalnych dawek azotu (podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne, na powierzchni większej lub równej 10 ha użytków rolnych lub utrzymujące zwierzęta gospodarskie w liczbie większej lub równej 10 DJP według stanu średniorocznego);
  • obowiązku opracowania od 1 stycznia 2019 r. planu nawożenia azotem (podmiot, który prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior oraz podmiot, który posiada gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych, lub uprawiający uprawy intensywne, których lista została określona w załączniku nr 7 do Programu, na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha, lub utrzymujący obsadę większą niż 60 DJP według stanu średniorocznego;
  • obowiązku prowadzenia ewidencji zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem;
  • obowiązku posiadania i przechowywania umowy dotyczącej nabycia lub sprzedaży nawozów naturalnych do bezpośredniego rolniczego wykorzystania”.

Przeczytaj też: Wnioski o dopłaty 2019. Kiedy złożyć oświadczenie o płatności bezpośrednie? Kto może skorzystać? [wideo]

Gmina Rojewo ostrzega rolników: „Niespełnienie norm i wymogów wzajemnej zgodności może skutkować pomniejszeniem należnych rolnikowi płatności: bezpośrednich, ONW, rolnośrodowiskowych, rolnośrodowiskowo -klimatycznych, ekologicznych i zalesieniowych”. Podobne informacje zamieściły także inne samorządy.

Punkt widzenia zależy od produkcji

Zdaniem gospodarza z Gulewa wpływ na stosowanie azotu mają także ceny nawozów sztucznych. Im stawki są wyższe - tym niższe zużycie tych środków. - Dyrektywa azotanowa może być problemem u naszych zachodnich sąsiadów, gdzie są duże gospodarstwa i wiele tych nawozów daje się na hektar - dodał Dariusz Gątarek. - Tam mogą się bać. Nasza ziemia nie jest przenawożona, w Polsce są głównie małe gospodarstwa.

- Tak może mówić ktoś, kto ma mało zwierząt albo zajmuje się tylko produkcją roślinną - uważa Ryszard Kierzek, prezes Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej. - Ponad 60 procent rolników zajmuje się także produkcją zwierzęcą. Wielu z nich może mieć problemy ze spełnieniem nowych wymogów dotyczących programu azotanowego. Przede wszystkim dlatego, że terminy stosowania nawozów są zbyt restrykcyjne. Na przykład okres stosowania tych naturalnych skrócono o miesiąc. Co prawda ostatnio z powodu suszy został on wydłużony, ale ten zapisany w prawie, jest za krótki. Jeśli chodzi o nawozy mineralne to wcześniej przy odpowiedniej pogodzie można było przeprowadzić niektóre prace już w lutym, teraz będzie to możliwe najwcześniej od 1 marca!

Jego zdaniem problemem może być także przechowywanie nawozów naturalnych w odpowiednich warunkach. - Co prawda jest możliwość wsparcia z PROW-u np. na budowę płyty obornikowej - i to jest bardzo dobre - ale nie każdy będzie mógł z tej pomocy skorzystać - dodał.

Prezes Kierzek uważa, że rolnikom wzrosną także koszty związane np. z przygotowywaniem planów nawozowych.

Doradca o programie azotanowym

Natalia Narewska z Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego wyjaśnia, że program azotanowy, owszem ogranicza w pewnych obszarach możliwość stosowania nawozów zawierających azot, ale celem jest ochrona wód w naszym kraju, których jakość w wielu przypadkach pozostawia wiele do życzenia.

Ochrona wód przed zanieczyszczeniami związkami azotu określona została Dyrektywą Azotanową 91/676/EWG, której przepisy obowiązują w Unii Europejskiej już od 1991 roku. Polska, gdy przystąpiła do UE, została tymi przepisami objęta.

W tej Dyrektywie zapisano, że na terenie danego kraju sporządzony zostaje wykaz wód zanieczyszczonych lub zagrożonych zanieczyszczeniem oraz wykaz obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, tzw. OSN lub wprowadzony zostaje na terenie całego kraju program działań mający na celu ograniczenia tego zanieczyszczenia.

Przeczytaj też: Chlewnia Grzegorza Drewczyńskiego opustoszała, ale rolnik ma pomysły i wiele zapału do pracy [zdjęcia]

Doradca wyjaśnia, że nowa ustawa Prawo Wodne z 20 lipca 2017 roku (zapisem art. 104) wprowadza na obszarze całego państwa program tych działań.

Program działań dotyczy m.in. ograniczenia rolniczego wykorzystania nawozów. Chodzi np. o sposoby postępowania z nawozami w procesach nawożenia i gospodarki nawozami na glebach zamarzniętych, zalanych lub nasyconych wodą, przykrytych śniegiem ograniczają rolnikowi możliwość ich stosowania w tych sytuacjach. Natalia Narewska zwraca uwagę, że nie jest to nic nowego, ponieważ w Ustawie o nawozach i nawożeniu z 2015 roku znajdziemy podobny zapis.

Poza tym w programie azotanowym określone zostały strefy buforowe, jakie rolnicy muszą zachować przy stosowaniu nawozów w pobliżu wód powierzchniowych i na terenach o dużym nachyleniu. Doradca wyjaśnia, że jest to od 5 do nawet 20 metrów, w zależności od wielkości wód powierzchniowych oraz od rodzaju nawozu, na gruntach o nachyleniu do 10 proc, zaś na terenach bardziej stromych długość stref buforowych trzeba zwiększać o 5 metrów.

Nowe okresy nawożenia

Ważne jest także to, że od momentu wejścia w życie zasad zapisanych w programie azotanowym, rolników w Polsce obowiązują nowe terminy stosowania nawozów.

Natalia Narewska informuje, że w przypadku nawozów mineralnych i naturalnych płynnych (gnojówka, gnojowica) na gruntach ornych można je stosować od 1 marca do 15-25 października, w zależności od położenia danej gminy (załączniki 2. i 3. do Programu), a na uprawach trwałych, wieloletnich czy użytkach zielonych do końca października.

Zwraca uwagę, że trochę dłuższe okresy dotyczą obornika, który można stosować od 1 marca do 31 października na gruntach ornych i od 1 marca do 30 listopada na pozostałych użytkach rolnych.

Przedłużony termin? To możliwe

Doradca podkreśla, że program daje jednak możliwość przesunięć w niektórych sytuacjach: - W przypadku terminów stosowania nawozów na gruntach ornych, terminy wymienione wcześniej nie będą dotyczyć podmiotów zakładających jesienne uprawy po późno schodzących przedplonach (np. burak cukrowy, kukurydza) oraz tych, które nie mogły dokonać zbiorów i/lub nawożenia z powodu niekorzystnych warunków pogodowych (w takim przypadku granicznym terminem będzie 30 listopada).

Program określa także sposoby przechowywania nawozów pochodzenia zwierzęcego. - Termin ich przechowywania został wydłużony do 5 miesięcy w przypadku obornika i do 6 miesięcy w przypadku gnojówki i gnojowicy - informuje Natalia Narewska.

Gospodarstwa, w których nie ma płyt czy zbiorników pozwalających na przechowywanie tych nawozów przez taki okres, są zobowiązane do ich dostosowania, czyli rozbudowy lub budowy nowych.

- Jednakże w przypadku obornika możliwe jest czasowe, ale nie dłuższe niż przez 6 miesięcy, przechowywanie tego nawozu bezpośrednia na gruncie, z zachowaniem określonych zasad co do nachylenia terenu (do 3 proc.) czy odległości pryzmy od wód powierzchniowych (>25 m) - wyjaśnia doradca.- Pryzmę taką można składować w danym miejscu co trzy lata. Datę jej złożenia natomiast trzeba zaznaczyć na mapie, która przez trzy lata musi być przechowywana wraz z innymi dokumentami.

Sprawdź dawki i sposoby nawożenia

Dawki azotu ustalane są wg załącznika nr 9 do Programu albo na podstawie planu nawożenia azotem. Natalia Narewska: - Posiadanie planu nawożenia azotem wymagane jest, od gospodarstw rolnych, które prowadzą hodowle: powyżej 40 000 stanowisk drobiu, powyżej 2 000 stanowisk świń (>30 kg) lub powyżej 750 stanowisk macior oraz od podmiotów, które od tych gospodarstw nabywają nawozy odzwierzęceoraz od gospodarstw o powierzchni powyżej 100 ha i/lub o produkcji zwierzęcej powyżej 60 DJP lub o powierzchni powyżej 50 ha, gdzie na użytkach rolnych prowadzona jest uprawa intensywna.

Zobacz też: Czy emeryturę można pobierać z KRUS i ZUS jednocześnie? Od czego zależy jej wysokość?

Wyjaśnia, iż w przypadku gospodarstw rolnych, które prowadzą hodowle: powyżej 40 000 stanowisk drobiu, powyżej 2 000 stanowisk świń (>30 kg) lub powyżej 750 stanowisk macior plan nawożenia azotem musi być zaopiniowany przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą.

Dodaje, że listę upraw intensywnych znaleźć można w załączniku nr 7 do Programu i są to przede wszystkim uprawy warzywnicze: - Do upraw rolniczych intensywnych zaliczyć można ziemniaki, buraki czy zboża. Pozostałe podmioty będą musiały stosować dawki azotu określone w załączniku nr 9.

Trzeba udokumentować realizację

Wszystkie podmioty wymienione w art. 102 Ustawy Prawo wodne zobowiązane są do 3-letniego przechowywania wszelkich dokumentów, tj. umowy zbycia i nabycia nawozów (jeżeli dotyczy), planu nawożenia czy map z zaznaczonymi pryzmami obornika (jeżeli dotyczy). Gospodarstwa o pow. ≥10 ha użytków rolnych lub utrzymujących zwierzęta (10 DJP) zobowiązane są do prowadzenia dokumentacji dot. nawożenia azotem. Ewidencja zabiegów agrotechnicznych prowadzona ma być w dowolny sposób (papierowy, elektroniczny) i przechowywana przez 3 lata. Najważniejsze akty prawne: Dyrektywa Rady z 12.12. 1991 r. dot. ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany poch. rolniczego (91/676/EWG), Ustawa z 20.07. 2017 r. Prawo Wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566), Rozporządzenie z 5.06.2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu...” (Dz. U. z 2018 r. poz. 1339). Źródło: KPODR

___________________

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wideo

Materiał oryginalny: Program azotanowy - kto i jak musi zrobić plan? Budzi obawy tych, którzy mają zwierzęta - Gazeta Pomorska

Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska