Potrawy wigilijne i inne zwyczaje. Skąd się wzięły?
12 potraw wigilijnych to odwołanie do 12 apostołów, uczniów Jezusa.
POTRAWY WIGILIJNE TYCH 12 DAŃ NIE MOŻE ZABRAKNĄĆ
Oto propozycje potraw wigilijnych, wybierz dwanaście tych, które pojawią się na Twoim stole
- Karp na różne sposoby (np. smażony, w galarecie, po żydowsku, w sosie miodowym, faszerowany)
- Zupa grzybowa
- Barszcz z uszkami
- Zupa rybna
- Kapusta z grochem
- Kapusta z grzybami
- Śledź na różne sposoby (np. w sosie śmietanowym, w oleju, pod pierzynką, z rodzynkami)
- Ryba po grecku
- Sałatka jarzynowa
- Kluski z makiem, cukrem i miodem
- Jajka z majonezem
- Kompot z suszonych owoców
- Pierogi z kapustą i grzybami
- Kutia
- Sernik
- Makowiec
Potrawy wigilijne - przepisy
Siano pod obrusem: Kiedyś całe stoły słano sianem. Na nie kładło się obrus i posypywało zbożem. Na wschodzie i południu Polski słomą pokrywano całą podłogę. Często też, nawet na dworach magnackich, stawiano snopy siana w kątach komnat. Miał o być symbol ubóstwa, w jakim narodził się Zbawiciel.
Czasem jeszcze wróży się z tych źdźbeł pod obrusem: jeśli panna wyciągnie zielone źdźbło oznacza to jej szybkie zamążpójście, jeśli trafi na zwiędłe - oczekiwanie, a żółte - staropanieństwo.
Ryba: Lista potraw wigilijnych nie istnieje bez ryby. Dla ludu ryba oznaczała płodność, życie rodzące się na nowo. W symbolice chrześcijańskiej miała podobne znaczenie. Stała się symbolem Jezusa Chrystusa i chrztu z wody (a więc nowego życia). Starogreckie słowo "Ichthys" ("ryba") jest akrostychem od: "Iesous Christom Theou Hyios Soter" co znaczy "Jezus Chrystus Syn Boży Zbawca".
Grzyby:12 potraw wigilijnych to także ryby. Już w starożytnym Egipcie były uważane za pożywienie magiczne, pozwalające na kontakt ze zmarłymi. Oprócz kontaktu z przodkami, mają ze sobą przynieść także dobrobyt.
Pierniki: To współczesna forma placków z miodem, które dawno temu składano w ofierze bogom. Ich kształt również ma znaczenie: dzwoneczki mają odpędzać złe duchy, choinki zwiastować płodność, koła symbolizować słońce i radość. Sam miód jest kojarzony ze światem bogów i dobrobytem, co widać nawet w naszym polskim frazeologiźmie "Kraina mlekiem i miodem płynąca". Miód ma też moc chronienia od złego. Zjedzony w czasie Wigilii miał zapewnić przychylność sił nadprzyrodzonych i dostatek.
Orzechy: Potrawy wigilijne mają w składzie także orzechy. Orzech włoski miał przysparzać mądrości, laskowy był symbolem pojednania, migdały mają przynosić zdrowie i nadzieję. Wierzono też, że chronią przed bólem zębów.
Opłatek: Nazwa tego pokarmu wzięła się od łacińskiego słowa "oblatum", które oznacza "święcony chleb". Jezus mówił, że jest "Chlebem Życia". Oprócz tego opłatek ma także symbolizować pojednanie i miłość do bliźniego, która wyraża się również w składanych życzeniach.
Liczba dań: Początkowo wierzono, że tylko nieparzysta liczba może przynieść szczęście. Potem jednak ustalono liczbę 12 potraw wigilijnych, czyli tyle, ile jest miesięcy w roku. Później przypisano temu symbolikę apostolską. Należy spróbować po trochu każdej z 12 potraw wigilijnych, tak, by w przyszłym roku w naszym domu niczego nie zabrakło. W końcu na stole muszą znaleźć się dary przyrody z czterech stron: pola, lasu, sadu i wody.
Mak: Przynosi dobrobyt.. Dlatego aż tyle wigilijnych potraw ma go w składzie (m.in. kutie, makówki, strucle makowe, pierogi na słodko). Mak był w dawnych czasach podawany podczas styp, a także pozostawiany jako dar dla błąkających się dusz. Pojawia się w takiej roli choćby i w mickiewiczowskich "Dziadach".
Liczba uczestników: Najlepiej żeby wynosiła 12, czyli tyle, ilu było apostołów Chrystusa. Jeśli będzie nieparzysta, śmierć przyjdzie po jedną z osób przy stole. Przecież trzynastym Apostołem był Judasz, trzynastym gościem był też diabeł na sabacie czarownic.
Talerz dla niespodziewanego gościa: Stare polskie przysłowie mówi: "Gość w dom, Bóg w dom". Nawet jeśli jest duchem przodka czy, w bardziej chrześcijańskiej wersji, samym Panem Jezusem.
Korzystaliśmy m.in. z "Światy, zaświaty - o tradycji świętowań w Polsce" A. Zadrożyńska.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?