Poruszająca adaptacja prozy Swietłany Aleksijewicz we Wrocławskim Teatrze Współczesnym

Spektakl jest adaptacją rozdziału „Samotny głos ludzki” książki „Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości” Swietłany Aleksijewicz, białoruskiej pisarki i dziennikarki.
Irena Rybicka (Walentina) wykreowała cały świat. Spektakl jest właściwie monodramem, bo Tomasz Orpiński pojawia się tylko na chwilę w scenograficznym kontenerze (lub głowie bohaterki). Walentina, zamknięta w białej przestrzeni kontenera przypominającego zbudowaną po katastrofie betonową powłokę ochronną reaktora, opowiada swoją historię. Raz jest ubrana w biały kombinezon ochronny, innym razem – wspominając młodość i zakochanie w przystojnym, interesującym mężczyźnie – w garsonkę z tkaniny przypominającej kremplinę, modną w dawnych republikach radzieckich. Walentina schroniła się w warstwie ochronnej pięknej części wspomnień przed złem, które dotknęło szczęśliwych ludzi. Mówi o dniu ślubu, kiedy nie mogli znaleźć dokumentu przyszłego męża, a jej matka powiedziała, że to źle wróży, o tym, że mąż zabierał ją na koncerty, ale nie na dansingi, bo nie umiał tańczyć, że zachwycał się jej urodą. Wspomina, kiedy ani ona, ani mąż nie czuli strachu, gdy on został wezwany do Czarnobyla, za to bały się ich matki. I mówi o czasie, kiedy nikt już nie umiał pomóc umierającemu mężczyźnie, a ona była blisko, najbliżej, do samego końca. Walentina nie jest typem żołnierza walczącego o prawdę. To prosta kobieta, która chciała tylko być szczęśliwa, a szczęście odebrał jej system, w którym żyła. Dla niej nie liczy się już nic, co reżyserka podkreśla ostatnią sceną z piosenką „Only You”.
Czy człowiek powinien zamykać się tylko w swoim świecie, pozornie szczęśliwym? Gdyby nie katastrofa jądrowa, być może szczęście Walentiny zniszczyłby inny wypadek, albo „zwyczajny” nowotwór. Czy kobieta znajdzie jeszcze radość życia?
„Walentina...” to także opowieść o niesamowitej zdolności ludzkiej do życia wbrew wszystkiemu, mimo wszystko, i umiejętności dopasowywania się człowieka i przyrody (w skażonej strefie przyroda ożyła) do najgorszych nawet warunków. Czy Walentina ma tę zdolność? Z katastrofy czarnobylskiej twórcom przedstawienia udało się stworzyć metaforę zła i nieszczęść dotykających stworzenia na świecie. Być może jednak niektórych udałoby się uniknąć, gdybyśmy byli mądrzy.
Integralną częścią spektaklu jest wystawa. Zdjęcia i krótkie filmy z wyprawy twórców na Ukrainę i Białoruś można oglądać w teatralnym foyer. Z całą mocą o grozie Czarnobyla przypomina odsłaniana tuż po ostatniej scenie spektaklu wystawa na Małej Scenie. Ernest Wińczyk przygotował świetne instalacje przypominające historie z książki Aleksijewicz. Można wziąć do ręki zieloną kulę i potrząsnąć nią, wyzwalając ruch. Zniszczenie? Można przeczytać wstrząsające wspomnienia: żony likwidatora szkód o tym, jak w szpitalu fotografowano szczątki jej męża „dla nauki”, przewodniczącego Towarzystwa Myśliwych i Wędkarzy, który na skażonym terenie zabijał zwierzęta.
„Walentina. The Last Human Dog”, adaptacja Krzysztof Ogłoza, reżyseria i opracowanie muzyczne Natalia Sołtysik, scenografia i kostiumy Anna Czarnota. Występują: Irena Rybicka i Tomasz Orpiński. Premiera 21 września na Małej Scenie Wrocławskiego Teatru Współczesnego.