Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Pałace i zamki "widmo" Dolnego Śląska. Kiedyś budziły zachwyt, dziś popadają w ruinę

Justyna Orlik
Justyna Orlik
Niewiarygodne, że pałace, które są zrujnowane lub nie istnieją skrywają tak ciekawe historie. Część z budowli jest naprawdę wyjątkowa.
Niewiarygodne, że pałace, które są zrujnowane lub nie istnieją skrywają tak ciekawe historie. Część z budowli jest naprawdę wyjątkowa. Justyna Orlik/fotopolska.eu
Niewiarygodne, że pałace, które są zrujnowane lub nie istnieją skrywają tak ciekawe historie. Część z budowli jest naprawdę wyjątkowa. Widok wnętrz i ogrodów zapiera dech w piersiach i to smutne, że niektóre zniknęły, a inne za chwilę spotka podobny los, bo od lat popadają w ruinę. Niektóre z nich nie były zwykłymi majątkami. Mogłyby spokojnie konkurować w plebiscytach na najpiękniejsze w Polsce. Tak się niestety nie stało. Dlaczego? Poznajcie historię pałaców koło Bolesławca, Lubania i Zgorzelca. Niektóre zaskakują.

Spis treści

Te pałace zniknęły w wyniku działalności kopalni. Były architektonicznymi perełkami

Pałac w Gościszowie i Rybarzowicach od lat nie istnieje. Jeden i drugi robił ogromne wrażenie, co widać, kiedy przyglądamy się przedwojennym zdjęciom budowli.

Pierwsza wzmianka o Rybarzowicach pochodzi z 1381 roku. Wioska mogła poszczycić się dwoma pałacami, szkoła i kościołem. Działał tu również dom nad zniedołężniałymi ludźmi, zarządzany przez fundację Hauboldów. Rybarzowice miały własną masarnię, piekarnię, zakłady ślusarskie czy sklep z artykułami spożywczymi. Prowadzono tu także praktykę lekarską. Po zakończeniu II wojny światowej Niemcy zostali przesiedleni za Nysę Łużycką, a ich włości przejęli Polacy. Wraz z rozwojem działalności pobliskiej kopalni Turów rozpoczęto plany ekspansji Rybarzowic. Jej mieszkańcom zaoferowano wyprowadzkę do miasta, a wioska zaczęła znikać z oczu. Ostatni dom wyburzono w 2000 roku. Zniknął również zabytkowy pałac. Jednym z jego ostatnich symboli jest fontanna, która obecnie znajduje się Wojanowie.

Dwór został wchłonięty przez działania kombinatu "Turów". Ocalała po nim tylko fontanna, która zdobi wejście do pałacu w Wojanowie
Dwór został wchłonięty przez działania kombinatu "Turów". Ocalała po nim tylko fontanna, która zdobi wejście do pałacu w Wojanowie koło Jeleniej Góry Justyna Orlik/fotopolska.eu

W 1968 roku z inicjatywy Elektrowni "Turów" rozpoczęto budowę kompleksu wypoczynkowego w Bogatyni. Wiele prac nad zalewem odbywało się w tzw. czynie społecznym, a do pomocy zaangażowano mieszkańców i pracowników zakładu. Za zgodą konserwatora zabytków zdemontowano elementy architektoniczne z pałaców w Rybarzowicach i Radomierzycach: schody, kamienne lwy oraz rzeźby. Miały one później wrócić na swoje miejsce, ale do dziś nie wiadomo, co się z nimi stało. Zalew przez lata stracił swój blask, choć są plany jego przebudowy. Nie ma również niemal śladu po istniejącym niegdyś amfiteatrze.

Projekt zalewu w Bogatyni powstał w 1968 roku. Amfiteatr był budowany z kamiennych elementów, które niegdyś stanowiły wyposażenie pałaców w Radomierzycach
Projekt zalewu w Bogatyni powstał w 1968 roku. Amfiteatr był budowany z kamiennych elementów, które niegdyś stanowiły wyposażenie pałaców w Radomierzycach i nieistniejących Rybarzowicach archiwum PGE

"Dolny Dwór" w Gościszowie powstał w 1603 roku. To była pierwsza wieś, która przestała istnieć pod wpływem działalności kombinatu węglowego. Gościszów zniknął z powierzchni ziemi na początku lat 60. XX wieku, a znajdował się w kotlinie między Sieniawka a Trzcińcem. Wieś o tej samej nazwie istnieje niedaleko Bolesławca.

Gościszów wraz z nieistniejącym pałacem był pierwszą wioską, która została zmieciona z powierzchni ziemi w wyniku działalności pobliskiej kopalni
Gościszów wraz z nieistniejącym pałacem był pierwszą wioską, która została zmieciona z powierzchni ziemi w wyniku działalności pobliskiej kopalni Justyna Orlik/fotopolska.eu

Jak prezentują się pozostałe zamki i pałace? Zobaczcie na zdjęciach >>

Pałac w Łomnicy przypomina nieco Hogwart. Nie miał szczęścia do właścicieli. Od lat popada w ruinę

Legenda głosi, że żona barona Hansa Schimmelpenning von der Oye tak zaszła za skórę okolicznym chłopom, że postanowili ją udusić. Nieopodal pałacu znajduje się kompletnie zarośnięte i zrujnowane mauzoleum małżonków. Co wiemy o samym pałacu w Łomnicy? Powstał w 1732 roku, a na jego terenie znajdują się także zabudowania gospodarcze oraz zabytkowy park otoczony murami. Samo miejsce nie miało szczęścia do właścicieli, którzy niedługo zagrzewali tu miejsce. Ostatnim przedwojennym mieszkańcem włości był malarz Wilhelm Schulz-Rose, a kilka lat temu ostatnia polska rodzina musiała się stad wyprowadzić, bo z sufitu spadła belka. W pałacu nie mieszka dziś już nikt, a ostatnie rodziny zamieszkują przypałacowe budynki.

Powybijane szyby, sznur prześcieradła zwisający z jednego z okien oraz odpadający tynk. Tak dziś wygląda jeden z zabytków w okolicy Zgorzelca
Powybijane szyby, sznur prześcieradła zwisający z jednego z okien oraz odpadający tynk. Tak dziś wygląda jeden z zabytków w okolicy Zgorzelca Justyna Orlik/fotopolska.eu

Zrujnowany pałac w Żarskiej Wsi. Co zostało po jego dawnym blasku?

Wyjątkowy pałac w Żarskiej Wsi powstał w 1740 roku i zamieszkiwały go najbogatsze niemieckie rodziny: Krügerów czy Schäfferów, choć nie stanowiły one ich własności. Po wojnie pałac przeszedł w ręce PGR-u i dopóki mieszkali tam ludzie miał się nie najgorzej. Aktualnie jest w prywatnych rękach. Od lat niszczeje, a w jego piwnicach zrobiono wysypisko śmieci.

W czasie trwania II wojny światowej przechowywano w pałacu cenne rzeźby oraz średniowieczne obrazy, a także zbiór 17 000 książek z Biblioteki Milicha w Görlitz. Trudno dziś powiedzieć, co się z mini stało, bo część nigdy nie została odnaleziona. Zrujnowany dziś pałac otacza park, założony w 1920 roku, na którego końcu znajduje się przypałacowy staw. Z nielicznych elementów architektonicznych, które jeszcze się zachowały jest zegar słoneczny na przedniej elewacji budynku. Drugi został niedawno zniszczony.

Tak obecnie wygląda wieża pałacu. Po hełmie niema już prawie śladu. Zniknął również jeden z zegarów słonecznych
Tak obecnie wygląda wieża pałacu. Po hełmie niema już prawie śladu. Zniknął również jeden z zegarów słonecznych Justyna Orlik/fotopolska.eu

Jak dojechać do pałacu w Żarskiej Wsi? Mapa

To niewielka wioska położona nieopodal Zgorzelca. Dojechać do niej można, kierując się starą drogą na Wrocław. Sam palac znajduje się w środku wsi.

Jak prezentują się pozostałe zamki i pałace? Zobaczcie na zdjęciach >>

Pałac w Jędrzychowicach. Dziś trudno uwierzyć, że kiedyś był to gigantyczny majątek

Pałac i zabudowania folwarczne powstały w Jędrzychowicach już w XVI wieku, kiedy wieś należała do Sebastiana Schützaitoon. Została sprzedana Joachimowi Schmiedowi i Hansowi von Hoffmann, a później należała do burmistrza Zgorzelca. W w 1611 roku do dworu została dobudowana wieża, którą zawdzięczamy córce Sebastiana von Hoffmanna. Ciekawostkę stanowi fakt, że w pałacu przebywał król Stanisław Leszczyński. Dziś po dawnym blasku pałacu niewiele zostało poza gołymi murami i drzazgami, wystającymi z nieistniejących już schodów.

Pałac jest otoczony zabytkowym parkiem, a przed wejściem można bezpłatnie zaparkować. Obecnie jest w prywatnych rękach
Pałac jest otoczony zabytkowym parkiem, a przed wejściem można bezpłatnie zaparkować. Obecnie jest w prywatnych rękach Justyna Orlik/fotopolska.eu

Dwór w Kostrzynie od dawna czeka na nowego właściciela. Kilka lat temu pierwszy raz wystawiono go na sprzedaż

O posiadłości na drodze ze Zgorzelca do Bogatyni pierwszy raz wzmiankowano już w 1306 roku. Pałac został wybudowany na dębowych palach i był otoczony fosą. Strawił go wielki pożar w 1683 r., niemniej szybko go odrestaurowano. Dzisiejszy "pałac na wodzie" lata świetności ma prawdopodobnie za sobą, chyba że znajdzie się kupiec, który zdecyduje się dać mu drugie życie. Założenie dworskie w Kostrzynie jest jednym z najciekawszych w okolicy, a w jego wnętrzach nadal można zobaczyć pozostałości z poprzednich wieków. Do pałacu przynależy ponad 150-letnia aleja lipowa oraz park.

Ogromne okna i sklepienia na sufitach budynku robią wrażenie. W niektórych pomieszczeniach są zachowane jeszcze zabytkowe kominki
Ogromne okna i sklepienia na sufitach budynku robią wrażenie. W niektórych pomieszczeniach są zachowane jeszcze zabytkowe kominki Justyna Orlik/fotopolska.eu

Jak dojechać do barokowego dworku w Kostrzynie? Mapa

Dziś w budynku powybijano szyby, a sam pałac nie jest zabezpieczony. W środku znajdują się ciekawe zdobienia na suficie, a w salach kominki. Teren jest ogromny. Wioska znajduje się na trasie Zgorzelec-Bogatynia.

Pałac w Gościszowie. Najbardziej pechowy w okolicy?

Przetrwał niemal w niezmienionym kształcie do końcówki wojny. Został przypadkowo zestrzelony przez niemieckie wojska i spłonął. Co prawda pojawiły się w PRL-u plany jego odbudowy, ale nigdy ich nie zrealizowano, a szkoda, bo byłby jednym z najchętniej odwiedzanych na Dolnym Śląsku. Ogromny pałac był otoczony fosą, a na filmie można zobaczyć jego rekonstrukcję.

Zamek książęcy w Gościszowie - film

Średniowieczny gród istniał tutaj już od XIV wieku, ale zamek w stylu renesansowym rozbudował Caspar von Warnsdorff w 1603 roku. Przez ostatnie dwa wieki pałac był własnością rodziny Warnsdorffów.

Aktualnie zachowała się w części przednia fasada budynku, a przed nią widać zarośniętą fosę. W części pałacowych budynków do dziś mieszkają ludzie, a zabudowania folwarczne służą do magazynowania rzeczy.

Dwór w Kościelnikach Górnych. Kilkadziesiąt lat temu mieszkali tu jeszcze ludzie

Miał tu powstać ośrodek wypoczynkowy, ale ambitnych planów nie udało się zrealizować. Pałac od kilkunastu lat jest w prywatnych rękach i niszczeje na naszych oczach. Po wojnie stanowił własność PGR-u.

Przed 1945 rokiem należał do rodziny von Carnap, a okres jego budowy przypada na lata 1866–1867. To jedno z najciekawszych zabudowań w okolicy, które posiada zabytkowy park. Nieopodal znajduje się ścieżka spacerowa, gdzie buszują bobry. Sam pałac jednak woła o pomstę do nieba. Powybijane szyby, wejście ogrodzone dyktą i dziurawy dach byłyby dziś najlepszą scenografią dla horroru.

Drzwi są osłonięte dykta, a szyby w oknach powybijane. Wewnątrz budynku można znaleźć jeszcze pozostałości po dawnym blasku pałacu
Drzwi są osłonięte dykta, a szyby w oknach powybijane. Wewnątrz budynku można znaleźć jeszcze pozostałości po dawnym blasku pałacu Justyna Orlik/fotopolska.eu

Jak prezentują się pozostałe zamki i pałace? Zobaczcie na zdjęciach >>

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska