Od listopada 1728 r. w pałacu w Radomierzycach działał prowadzony przez ewangelicką fundację zakład dla młodych arystokratek. Mogły do niego wstępować wyłącznie szlachcianki w wieku od 16 do 35 lat. Na stałe mieszkało w pałacu 12 panien. Patronką domu była ochmistrzyni, zwykle owdowiała arystokratka. Pałac i fundacja miały także swego zarządcę. Pierwszym z nich był właściciel majątku we Włosieniu, szambelan Gottlob von Gablenz.
Ale twórcą fundacji i budowniczym pałacu był Joachim von Zegler, podkomorzy króla Augusta II Mocnego. To on właśnie w 1708 r. podjął decyzję o rozpoczęciu budowy w miejscu dawnego warownego zamku na wodzie. Von Zegler zlecił zaprojektowanie najznakomitszym w tamtych czasach saksońskim architektom: Pöppelmanowi i Kocherowi. Podstawowe roboty budowlane zakończono w 1722 r., a przez następne 6 lat trwały prace wykończeniowe.
Wnętrzem zajmowali się najlepsi drezdeńscy rzemieślnicy. W architekturze budynków nawiązano ściśle do przemijania. Jest tu 12 kominów, czyli tyle, ile miesięcy w roku. Są 52 pary wielkich drzwi symbolizujące tygodnie, a 365 okien odnosi się do liczby dni w roku.
Kres świetności pałacu nastąpił wraz z końcem II wojny światowej. Po wycofujących się Niemcach obiekt przejęli polscy żołnierze pod dowództwem późniejszego premiera rządu PRL Piotra Jaroszewicza. Ich działania w pałacu miały wyjątkowo poufny charakter. Polegały na zabezpieczaniu supertajnego archiwum wywiadu wojskowego III Rzeszy. Miało się ono mieścić w przypałacowej oficynie, którą latem 1944 r. specjalnie przebudowano, wyposażając w pancerne sejfy i obudowując jedno z pomieszczeń grubymi, żeliwnymi płytami.
W archiwum przechowywane były podobno tajne akta agentów i kolaborantów. To właśnie dlatego polskich żołnierzy bardzo szybko wyparła z pałacu Armia Czerwona, a archiwum w lipcu 1946 r. wyjechało do ZSRR.
Według pisarza i badacza historii Jerzego Rostkowskiego, cześć dokumentów trafiła jednak do prywatnego archiwum Piotra Jaroszewicza i niewykluczone, że to właśnie one stały się powodem śmierci premiera, zamordowanego w 1992 r. w willi w Aninie pod Warszawą. Krótko potem w tajemniczych okolicznościach zginęli także dwaj inni uczestnicy wydarzeń z maja 1945 r., którzy wspólnie z Jaroszewiczem przeglądali akta w pałacu. Dowody na potwierdzenie tej teorii Rostkowski zawarł w swojej książce Radomierzyce. Archiwa pachnące śmiercią.
Kiedy po zakończeniu wojny i wszystkich tajnych operacji wyprowadzili się z pałacu Rosjanie, obiekt ponownie trafił w ręce polskiego wojska. Swoją placówkę założyli tu żołnierze ochrony pogranicza. Na strażnicę pałac okazał się jednak zbyt wielki i pieczę nad nim przekazano państwowemu gospodarstwu rolnemu. Przez lata zabytek był stopniowo rozkradany i niszczony.
W latach 70. z budowli wywieziono kamienne rzeźby, schody, portale i balustrady. Trafiły na zalew w Bogatyni, gdzie przyozdobiono nimi teren rekreacyjny dla pracowników elektrowni i kopalni Turów.
Zdewastowany pałac we wrześniu 1999 r. kupił przedsiębiorca Marek Głowacki, właściciel firmy Gerda. Krótko potem rozpoczęła się odbudowa.
W pałacu wymieniono wszystkie stropy, wykonano nową konstrukcję dachu, odtworzono i zrekonstruowano kamienne rzeźby i balustrady. Odbudowano pawilon ogrodowy i pawilon myśliwski. W roku 2002 odbudowane zostały cztery przypałacowe oficyny. Według planów, już w 2003 roku w pałacu miało zostać otwarte centrum konferencyjno-hotelowe. Niestety, nagła śmierć nowego właściciela zachwiała tempem robót, które w 2005 r. stanęły zupełnie.
Spadkobierczyni pałacu Maria Dobrowolny-Głowacka, żona zmarłego przedsiębiorcy, kontynuowała odbudowę, ale szło to bardzo wolno. Teraz tym bardziej nie wiadomo, co będzie z pałacem, bo Radomierzyce zostały zalane w niedawnej powodzi.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
