Nowy przedmiot w szkołach. W 2023 roku z planów lekcji znikną podstawy przedsiębiorczości. Zastąpi je biznes i zarządzanie

Biznes i zarządzanie zastępuje podstawy przedsiębiorczości. Nowy przedmiot ma być ukierunkowany bardziej na finanse osobiste, niż na markoekonomię oraz mieć więcej przestrzeni dla praktyki m.in. dzięki zaangażowaniu przedsiębiorców i praktyków biznesu w nauczanie.

– Reforma przedmiotu podstawy przedsiębiorczości to krok do nowoczesnego i praktycznego nauczania. Wprowadzenie nowego przedmiotu ma na celu rozwijanie kompetencji efektywnego zarządzania własnymi finansami – wyjaśniał minister Przemysław Czarnek. Dodał, że przedmiot ten będzie w perspektywie czasu możliwy do wyboru na egzaminie maturalnym. – Na maturze można będzie go zdawać od 2027 r. – mówił minister.

Biznes i zarządzanie będzie przedmiotem w szkołach ponadpodstawowych. Uczniowie będą mogli także realizować go na poziomie rozszerzonym, a następnie zdawać maturę z tego przedmiotu. Przedmiot będzie obowiązywał w szkole branżowej I stopnia, liceum oraz w technikum.

Projekt zakłada nauczanie biznesu i zarządzania w klasach I i II szkoły ponadpodstawowej, a nie II i III, jak to wygląda obecnie w przypadku podstaw przedsiębiorczości. Dodano także, że na przedmiot przewidziano dwie godziny tygodniowo w przypadku poziomu podstawowego dla liceum oraz technikum.

W projekcie przedstawiono cele kształcenia ogólne, szczegółowe, a także podstawę rozszerzoną dla nowego przedmiotu. Cele ogólne kształcenia podzielono na trzy obszary:

• Wiedza.
• Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
• Kształtowanie postaw.

Ogólne cele to:

• Wiedza.
  1. Charakteryzowanie elementów kompetencji przedsiębiorczych, wyjaśnianie zależności zachodzących między nimi oraz rozumienie ich roli we współczesnym świecie.
  2. Rozumienie znaczenia i wyzwań pracy zespołowej oraz poznanie technik ją wspomagających.
  3. Charakteryzowanie etapów zarządzania projektami.
  4. Identyfikowanie podstawowych rodzajów ryzyk związanych z realizacją projektów.
  5. Wyjaśnianie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej, powiązań między jej podmiotami oraz poznanie roli państwa w procesach gospodarczych.
  6. Zaznajomienie się z prawami i instytucjami chroniącymi konsumenta.
  7. Rozumienie różnych postaw ludzi wobec pieniędzy i konsekwencji z nich wynikających.
  8. Rozumienie metod aktywnego poszukiwania pracy.
  9. Wyjaśnianie zasad zarządzania przedsiębiorstwem.
  10. Znajomość procesu planowania własnego biznesu.
• Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
  1. Analiza własnych kompetencji przedsiębiorczych oraz przygotowanie planu działania zmierzającego do ich rozwoju.
  2. Skuteczne organizowanie pracy zespołu w celu realizacji określonego zadania.
  3. Prowadzenie dyskusji i argumentowanie w trakcie pracy zespołowej.
  4. Formułowanie i uzasadnianie celów, planowanie, prezentowanie zakresu i realizacja prostych zadań projektowych.
  5. Samodzielne obserwacje zjawisk zachodzących w gospodarce i wyciąganie na ich podstawie prostych wniosków.
  6. Uwzględnianie w podejmowanych decyzjach dotyczących życia prywatnego i planów na przyszłość prostych informacji gospodarczych oraz podstawowych wskaźników ekonomicznych.
  7. Planowanie budżetu gospodarstwa domowego ze świadomością konsekwencji nadmiernego zadłużania się.
  8. Dobieranie oferty usług finansowych do własnych potrzeb.
  9. Dobieranie odpowiednich form oszczędzania i inwestowania adekwatnie do sytuacji gospodarstwa domowego.
  10. Obserwowanie i rozpoznawanie kompetencji oczekiwanych na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy.
  11. Sporządzanie dokumentów aplikacyjnych.
  12. Kształtowanie umiejętności autoprezentacji i formułowania konstruktywnych opinii zwrotnych.
  13. Samodzielne analizowanie zjawisk zachodzących w najbliższym otoczeniu i wyciąganie na ich podstawie pomysłów na własny biznes.
  14. Przygotowanie do planowania własnej działalności gospodarczej.
• Kształtowanie postaw.
  1. Dostrzeganie znaczenia i konieczności ciągłego doskonalenia kompetencji przedsiębiorczych w życiu osobistym i społeczno-gospodarczym.
  2. Dostrzeganie znaczenia kreatywnego myślenia w tworzeniu pomysłów na biznes oraz rozwiązywaniu problemów w życiu osobistym i zawodowym.
  3. Docenianie roli przedsiębiorców budujących w sposób odpowiedzialny konkurencyjną gospodarkę oraz dostrzeganie znaczenia wolności gospodarczej i własności prywatnej jako filarów gospodarki rynkowej
  4. Przyjmowanie postaw patriotyzmu gospodarczego, rozumianego jako odpowiedzialność konsumentów i ludzi biznesu za dobrobyt gospodarczy i społeczny kraju.
  5. Dostrzeganie konsekwencji działań nieetycznych związanych z finansami.
  6. Świadomość konsekwencji związanych z nieodpowiedzialnym zadłużaniem się.
  7. Samoświadomość i przyjmowanie odpowiedzialności za swoją karierę zawodową.
  8. Docenianie roli postaw przedsiębiorczych pracowników w rozwoju biznesu.
  9. Docenianie roli przedsiębiorcy i osób zarządzających w osiąganiu celów przedsiębiorstwa.
  10. Otwarcie na szanse pojawiające się w otoczeniu, podejmowanie inicjatywy, pomysłowość oraz determinacja w realizacji celów.

Z propozycją szczegółowego i rozszerzonego programu nauczania można zapoznać się na stronie rządowego centrum legislacyjnego. Tam także udostępnione są do wglądu wszystkie etapu procesu legislacyjnego tej ustawy m.in. stanowiska zgłoszone w ramach konsultacji publicznych lub opiniowania.

W szczegółowych treściach nauczania na poziomie podstawowym wymieniono 6 zagadnień:

• Osoba przedsiębiorcza we współczesnym świecie: przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej, kompetencje przedsiębiorcze i metody ich doskonalenia, umiejętności interpersonalne, praca zespołowa, kreatywne myślenie, rola innowacji w przedsiębiorczości.
• Zarządzanie projektami: specyfika projektu, zakres, etapy i cele projektu, planowanie zadań projektowych, budżet i harmonogram działań, role w projekcie i podział zadań, podsumowywanie zadań projektowych.
• Gospodarka rynkowa: przedsiębiorczość w gospodarce rynkowej, cechy gospodarki rynkowej, rodzaje rynków, podmioty gospodarki rynkowej, mechanizm rynkowy, rola państwa w gospodarce, konsument na rynku.
• Finanse osobiste: postawy wobec pieniędzy, budżet gospodarstwa domowego, dojrzałość finansowa, spirala zadłużenia, formy oszczędzania i inwestowania, usługi bankowe, bezpieczeństwo bankowości elektronicznej, finansowe zabezpieczenie przyszłości, ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia majątkowe i na życie, inwestowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych.
• Osoba przedsiębiorcza na rynku pracy: kariera zawodowa, poszukiwanie pracy, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja, formułowanie opinii zwrotnej, etyka w pracy.
• Przedsiębiorstwo: zarządzanie przedsiębiorstwem, własny biznes i jego otoczenie, finanse przedsiębiorstwa, etyka w biznesie, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw.

W założeniach przedmiotu jest kształcenie ukierunkowane na rozwój czterech wymienionych niżej kompetencji:

• kooperacja,
• komunikacja,
• kreatywność,
• krytyczne myślenie.

Zalecane formy pracy, metody i techniki kształcenia podkreślają nacisk na praktyczne podejście do przedmiotu:

• praca zespołowa;
• realizacja zadań metodą projektów;
• wykorzystanie studiów przypadków biznesowych (case studies);
• analiza rzeczywistych doświadczeń firm polskich i zagranicznych;
• symulacje biznesowe;
• dyskusje;
• symulacje inwestycyjne;
• prezentacje pomysłów na przedsięwzięcie biznesowe lub społeczne z obroną proponowanych rozwiązań;
• wizyty studyjne oraz wywiady z potencjalnymi odbiorcami, przedsiębiorcami, klientami;
• elementy grywalizacji.

Reforma przedmiotu podstawy przedsiębiorczości, w tym nie tylko zmiany podejmowanych tematów, ale także form nauczania wymaga zapewnienia przeszkolonej kadry. Na podstawie konsultacji z udziałem nauczycieli i uczniów, MEiN przedstawiło wnioski dotyczące wdrożenia nowego przedmiotu, wśród których uwzględniono szkolenia nauczycieli oraz zaangażowanie przedsiębiorców w nauczanie.

Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki ds. Transformacji Cyfrowej Justyna Orłowska zaznaczyła, że uczniowie zainteresowanie tematyką przedsiębiorczości i ekonomii będą mogli realizować nowy przedmiot w szkołach ponadpodstawowych na poziomie rozszerzonym, a także będą mogli dobrowolnie zdawać z niego maturę. „Pierwsza matura, nowa matura będzie już od 2027 r.” – przekazała Orłowska.

Podczas wrześniowej prezentacji dotyczącej nowego przedmiotu, która miała miejsce w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, szef MEiN Przemysław Czarnek powiedział dziennikarzom, że po nowym przedmiocie można spodziewać się bardziej praktycznego nauczania przedsiębiorczości na każdej płaszczyźnie życia.

– Chcemy, żeby na maturze przedmiot z rozszerzenia biznes i zarządzanie miał również wymiar praktyczny, czyli takie zadania rozwiązywane w grupach. Wydaje się, że to będzie nowość na skalę dotąd niespotykaną – powiedział Czarnek.

W listopadzie zakończyły się konsultacje społeczne na temat projektu. Uwzględnia on także zmiany dotyczące nauczania język polskiego, łaciny oraz techniki.