Nowe tajemnice zamku Książ. Były ukryte pod bluszczem

W ramach trwających prac konserwatorskich, które są obecnie prowadzone na tarasach zamku Książ, robotnicy usunęli grubą warstwę bluszczu porastającego mury. W ten sposób dokonali interesującego odkrycia, które być może rozwiąże jedną z białych plam w historii zamku Książ. W jednej z wnęk muru, którą dotychczas zakrywał bluszcz natrafiono na wykonaną z piaskowca i zachowaną w dość dobrym stanie rzeźbę muskularnego wojownika. W lewej ręce trzyma on odciętą głowę brodatego mężczyzny. Poza tym odkryto także wykonaną z piaskowca głowę maszkarona, który jak wynika ze wstępnych ustaleń był elementem jakiejś podpory.

- Postać męska to prawdopodobnie Herkules trzymający głowę Kakusa, co by sugerowało istnienie większego cyklu poświęconego temu herosowi - mówi Beata Lejman, kustosz Muzeum Narodowego we Wrocławiu, która sprawuje opiekę nad zamkiem Książ. - Ze wstępnych oględzin wynika, że autorem rzeźby może być August Gottfried Hoffmann. Maszkaron zapewne pełnił rolę wspornika i jest na tyle zniszczony, że na razie trudno ocenić czas jego powstania.

Według Beaty Lejman rzeźba Herkulesa była prawdopodobnie w przeszłości elementem jakiegoś większego wystroju zamku Książ. Mógł on np. nawiązywać do słynnych 12 prac, które wykonał ten heros. W trakcie jednej z przebudów zamku prawdopodobnie umieszczono ją we wnęce, gdzie została odkryta. Pozostaje tylko pytanie, czy pozostałe rzeźby związane z Herkulesem uda się odnaleźć w trakcie kolejnych prac konserwatorskich prowadzonych w Książu, czy też w przeszłości uległy zniszczeniu.

- W trakcie rozbudowy lub przebudowy zamku, nie niszczono kamiennych elementów jego wystroju tylko używano jako spolium, czyli ponownie wykorzystywano - wyjaśnia Beata Lejman. - W okresie baroku arystokracja często wykorzystywała do ozdoby swoich rezydencji motywów nawiązujących do Herkulesa, przy tworzeniu dzieł inspirowano się ikonografią cesarską.

August Gottfried Hoffmann, czyli prawdopodobny autor odnalezionej rzeźby Herkulesa, jest także autorem wystroju snycerskiego Sali Maksymiliana zamku Książ oraz rzeźb będących ozdobą Dziedzińca Honorowego. Do innych znanych dzieł tego wybitnego rzeźbiarza zaliczyć należy, m.in. ołtarz i ambonę z Kościoła Pokoju w Świdnicy.

Natrafienie na rzeźby wkomponowane w zamkowy mur, nie było jedynym historycznym odkryciem, którego dokonano w ostatnich dniach na terenie Książa. W ramach trwającego obecnie remontu dachu na budynku bramnym, zostały zdemontowane do konserwacji kule wieńczące hełmy obu wież. W jednej z kul znaleziono zniszczony arkusz papieru. Okazało się, że jest to metryka remontu budynku biblioteki zamkowej, czyli budynku bramnego.

- Niestety dokument ma spore ubytki i jest w wielu miejscach nieczytelny. Udało nam się jednak odczytać, że został sporządzony 2 lipca 1973 roku. Są na nim nazwiska osób wykonujących wówczas prace budowlane, a także informacja, że remont budynku biblioteki oraz budynku nr V, gdzie w XVIII wieku funkcjonował sąd, były pierwszymi w Książu, które wykonały władze polskie - mówi Maciej Meissner, specjalista ds. turystyki i kultury gminnej spółki Zamek Książ w Wałbrzychu.