NIK miażdży w raporcie władze wrocławskich uczelni

Nierzetelność przy sprzedaży i wynajmowaniu nieruchomości, brak przejrzystych procedur i prawidłowego nadzoru, fatalny stan techniczny niektórych budynków, zaległości podatkowe, a nawet - w przypadku Akademii Wychowania Fizycznego - wykorzystywanie przez rektora auta służbowego do celów prywatnych. To tylko niewielka część ustaleń Najwyższej Izby Kontroli po prześwietleniu czterech publicznych wyższych uczelni we Wrocławiu.

Kontrolę przeprowadziła wrocławska delegatura NIK. Sprawdzono jak władze czterech uczelni: Uniwersytetu Wrocławskiego, Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Medycznego oraz Akademii Wychowania Fizycznego gospodarują majątkiem.

Długa lista nieprawidłowości, zaniechań i błędów. Najgorzej z nieruchomościami

W badanym okresie, czyli w latach 2014 - 2018, powierzchnia nieruchomości będących w zasobach skontrolowanych uczelni zmniejszyła się o ponad 8 proc. Kontrolerzy zwrócili uwagę, że uczelnie nie tylko - często z własnej winy - miały problemy ze znalezieniem nabywców na nieruchomości, które chciały sprzedać, ale też przy okazji popełniono wiele nieprawidłowości.

W przypadku Akademii Wychowania Fizycznego kontrolerzy wykryli, że otrzymane ze sprzedaży nieruchomości pieniądze w kwocie 3,1 mln zł nie służyły odbudowaniu majątku AWF. Zostały bowiem przeznaczone na uregulowanie zaciągniętych zobowiązań, w tym "z tytułu wykorzystania, wbrew przepisom, środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych".

Z kolei prowadzona przez Uniwersytet Medyczny procedura sprzedaży nieruchomości położonej na Wyspie Tamka we Wrocławiu trwała ponad pięć lat, a nabywca został wyłoniony dopiero w siedemnastym postępowaniu przetargowym. Na Politechnice Wrocławskiej w wyniku trudności ze sprzedażą nieruchomości, wszyscy nabywcy wybierani byli w trybie bezprzetargowym, który stosowano, pomimo braku pisemnych procedur, już po drugim lub trzecim postępowaniu przetargowym o negatywnym rozstrzygnięciu - napisano w raporcie.

Jak podaje NIK, Politechnika Wrocławska nie sfinalizowała ponadto sprzedaży Ośrodka Konferencyjno-Szkoleniowego "Radość" w Szklarskiej Porębie. Przedwstępną warunkową umowę sprzedaży podpisano po wyłonieniu nabywcy w trybie pozakonkurencyjnym po drugim nieudanym przetargu. Czytamy dalej w raporcie: Cena sprzedaży nieruchomości została określona na kwotę niższą o ponad 800 tys. zł od ceny wskazanej w wycenie. Nie został jednak uiszczony ustalony depozyt notarialny, w wyniku czego umowa sprzedaży uległa rozwiązaniu. Uczelnia zatrzymała jednak należną jej zaliczkę w wysokości 100 tys. zł. Następnie zawarto nową warunkową umowę sprzedaży z tym samym nabywcą, wyznaczając w niej nowe terminy wniesienia depozytu oraz przeniesienia prawa własności, które także nie zostały dochowane i były przedłużane. Ostatecznie umowa ta nie została sfinalizowana, gdyż strona kupująca nie wpłaciła ponownie depozytu notarialnego. Uczelnia zatrzymała wpłaconą kwotę 150 tys. zł zaliczki z nowej umowy tytułem kary umownej oraz dochodzić będzie roszczeń pozostałej części kary w wysokości 300 tys. zł - czytamy w raporcie.

Nierzetelne przedstawienie przez Uniwersytet Wrocławski stanu prawnego nieruchomości przy ul. Tramwajowej we Wrocławiu, doprowadziło do tego, że nie doszło do finalizacji sprzedaży nabywcy pozyskanemu w wyniku trzeciego przetargu przeprowadzonego w celu sprzedaży tej nieruchomości.

AWF-owi udało się znaleźć nabywcę tylko jednej z czterech przeznaczonych do sprzedaży nieruchomości. W wyniku przeprowadzonego postępowania przetargowego działkę z basenem, stanowiącym część zabytkowego kompleksu sportowego Stadionu Olimpijskiego, w 2015 r. sprzedano deweloperowi.

O dokonanej sprzedaży, czyli zmianie stanu prawnego zabytku, nie zawiadomiono jednak Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, do czego władze uczelni zobowiązywały przepisy ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami. Ponadto - decyzje o wystawieniu nieruchomości na sprzedaż były podyktowane koniecznością upłynnienia części majątku w celu pokrycia niedoborów finansowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania AWF - czytamy w raporcie.

Przekręty przy najmach?

W ocenie NIK, na uczelniach nie przestrzegano wewnętrznych uregulowań w zakresie udostępniania nieruchomości. W sposób niezgodny z obowiązującymi cennikami najmu określono stawki czynszu w sześciu umowach zawartych przez AWF oraz w pięciu umowach zawartych przez Uniwersytet Medyczny. Ponadto Uniwersytet Medyczny nierzetelnie do przyjętej stawki czynszu określał zakres najmu, a także nie skutecznie działał w celu wyegzekwowania wymagalnych należności czynszowych. Z kolei na Politechnice Wrocławskiej nie przeprowadzono waloryzacji stawek czynszu określonych i przewidzianych w dwóch umowach najmu. Nierzetelne ustalenie przez Uniwersytet Wrocławski warunków najmu nieruchomości przy pl. Nankiera we Wrocławiu, skutkowało ostatecznie zawarciem ugody z najemcą i wypłatą na jego rzecz poniesionych kosztów remontu nieruchomości w łącznej kwocie 320 tys. zł - napisano w raporcie.

Zaległości w płaceniu podatków i nadużycia w korzystaniu ze służbowego auta

Jak podaje NIK, AWF nie uiszczała podatku od nieruchomości od wszystkich części nieruchomości oddanych w najem lub dzierżawę, a w jednym przypadku nie obciążała dzierżawcy obowiązkiem zapłaty podatku od nieruchomości, choć wymóg taki wynikał z zawartej w tej sprawie umowy.

W latach 2014-2016 - czytamy w komunikacie NIK - AWF jako płatnik podatku dochodowego nie doliczyła - stosownie do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - do przychodów rektora urzędującego w latach 2012-2016 wartości nieodpłatnego świadczenia uzyskiwanego z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego oraz korzystania z paliwa pracodawcy dla celów prywatnych. Jak czytamy w raporcie - w 2015 r. do takich celów samochód wykorzystywano na trasach o łącznej długości 18,5 tys. km, a w okresie od stycznia do sierpnia 2016 r. - 14,8 tys. km.

Obecny Rektor AWF poinformował NIK, że w związku z nieuwzględnieniem w przychodach ze stosunku pracy ówczesnego Rektora wartości nieodpłatnego świadczenia z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych, ustalono wartość tego świadczenia wraz z należytym podatkiem oraz składkami ZUS, oraz sporządzono skorygowane informacje o dochodach i pobranych zaliczać na podatek dochodowy. Zostały one przekazane ówczesnemu Rektorowi w celu sporządzenia korekty rozliczenia podatku dochodowego.

Nieprawidłowości kosztowały uczelnie blisko milion złotych

Kontrolerzy NIK wytknęli też władzom uczelnie, że bezpieczeństwo przeciwpożarowe nie było zapewnione w trzynastu na siedemnaście skontrolowanych nieruchomości. Wskazali na liczne nieprawidłowości w kontroli zarządczej uczelni. Na przykład na Uniwersytecie Medycznym w niedostatecznym stopniu sprawowano nadzór nad realizacją umów o wspólnym użytkowaniu nieruchomości i sprzętu, które uczelnia zawarła z Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym (Uniwersytet jest organem założycielskim kliniki). Powierzchnia i sprzęt były bowiem udostępniane przez Szpital na podstawie umów zawieranych bez uzyskania wymaganej zgody władz uczelni. Szpital bez zgody Uniwersytetu Medycznego zawarł łącznie 1270 umów, których przedmiotem były odpłatne i nieodpłatne praktyki zawodowe, kursy i szkolenia specjalistyczne, kształcenie praktyczne etc., przeprowadzane na terenie Szpitala z wykorzystaniem sprzętu medycznego.

Nierzetelne ustalenie przez Uniwersytet Wrocławski warunków najmu nieruchomości przy pl. Nankiera we Wrocławiu, skutkowało ostatecznie zawarciem ugody z najemcą i wypłatą na jego rzecz poniesionych kosztów remontu nieruchomości w łącznej kwocie 320 tys. zł. Finansowe i sprawozdawcze skutki stwierdzonych nieprawidłowości na skontrolowanych uczelniach kontrolerzy oszacowali na ponad 993 tys. zł. Ponadto NIK skierowała do władz skontrolowanych uczelni łącznie 22 wnioski pokontrolne (AWF - siedem wniosków, Uniwersytet Medyczny - sześć, Uniwersytet Wrocławski - pięć, Politechnika Wrocławska - cztery), które zostały przyjęte do realizacji. 18 wniosków pokontrolnych już zostało zrealizowanych - czytamy w komunikacie NIK.

O wynikach kontroli NIK powiadomiła Rzecznika dyscypliny finansów publicznych, Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego oraz Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Dolnośląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa.