Na Dolnym Śląsku mniej firm zgłosiło wnioski o upadłość

Od początku 2009 roku (czyli od czasu, kiedy zaobserwowano wyraźnie wzrastające problemy polskich firm z wypłacalnością) do końca 2014 r. do sądów wpłynęło 23 740 wniosków o upadłość przedsiębiorstw. Liczba ta oznacza, że poważne zagrożenie płynności dotyczyło znacznie większej liczby przedsiębiorstw, niż wynika to ze statystyk o ogłoszonych upadłościach. W analogicznym okresie było ich 4817.
W wyniku przeprowadzenia postępowań upadłościowych, w 2014 r. sądy wydały postanowienia o upadłości 871 przedsiębiorstw, czyli o 6 proc. mniej niż w roku 2013 r. (926 upadłości).

W 2014 r. ogłoszeniem upadłości zakończyło się 19,5 proc. wniosków zarejestrowanych przez sądy. Należy jednak pamiętać, że ze względu na czas trwania sprawy upadłościowej, postanowienia ogłaszane w danym okresie nie są wynikiem rozpatrzenia tylko wniosków o upadłość złożonych w tym okresie, ale także tych pochodzących z okresu wcześniejszego. Analiza danych z ostatnich 6 lat wskazuje, że ogłoszeniem upadłości kończy się od 19 do 23 proc. postępowań wszczętych na skutek złożenia wniosku o upadłość.

Niższa liczba składnych wniosków o ogłoszenie upadłości w polskich sądach, odzwierciedla poprawę warunków ekonomicznych w 2014 r., kiedy to wzrost gospodarczy wzrósł o 3,3 proc. a jego tempo było niemalże dwukrotnie wyższe niż w 2013 r. (1,7 proc.). Zgodnie z analizami Coface, zmiana sytuacji makroekonomicznej znajduje odzwierciedlenie w sytuacji płynnościowej spółek po około 3-6 miesiącach. Tym samym relatywnie pozytywne perspektywy dla gospodarki polskiej w 2015 r. z prognozowanym wzrostem gospodarczym 3,2 proc. pozwalają szacować dalszy spadek liczby wniosków o ogłoszenie upadłości. Polskie przedsiębiorstwa będą korzystać z poprawiającej się sytuacji na rynku pracy, co przekładać się będzie na wyższą dynamikę konsumpcji gospodarstw domowych. Ryzyka płynące ze strony rynków zagranicznych mogą ograniczać nie tylko wzrost gospodarczy Polski, ale także pozytywne perspektywy rozwoju polskich spółek. Podczas gdy bardziej optymistycznie można w tym roku interpretować sytuację gospodarczą naszego głównego partnera handlowego – strefy euro, to kierunek wschodni nadal hamuje możliwości eksportowe wielu przedsiębiorstw, zwłaszcza współpracujących uprzednio głównie z kontrahentami z Rosji i Ukrainy. Pomimo, że firmy te starają się przeorganizować strukturę swojej działalności eksportowej, to jednak wpływ rosyjskiego embarga i niższego eksportu na rynki wschodnie będzie rozłożony w czasie i widoczny w statystykach upadłościowych także na przestrzeni 2015 r. – ocenia Grzegorz Sielewicz Główny Ekonomista Coface w Regionie Europy Centralnej.

Analizując sposób rozpatrzenia spraw przez polskie sądy należy zwrócić uwagę na liczbę wniosków oddalonych ze względu na brak majątku na pokrycie kosztów postępowania sądowego (art. 13 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze). 1081 takich decyzji trzeba traktować jako potwierdzenie faktycznego bankructwa kolejnych (poza ogłoszonymi upadłościami) firm, których sytuacja była tak zła, że nie pozwalała na przeprowadzenie postępowania upadłościowego.

Spośród 4546 wniosków rozpatrzonych przez polskie sądy w 2014 r. (nie mylić z liczbą wniosków, które wpłynęły do sądów), w 19 proc. przypadków (871) orzeczono o postanowieniu upadłości (747 spraw zakończyło się ogłoszeniem upadłości w celu likwidacji majątku dłużnika, a 124 – upadłością z możliwością zawarcia układu).

Pozostałe 3675 wniosków zostało rozpatrzonych przez sądy w inny sposób. Wniosek o upadłość może złożyć zarówno sam dłużnik w sytuacji swojej niewypłacalności, jak i wierzyciel, wobec którego dłużnik nie reguluje zobowiązań. Prawo upadłościowe precyzyjnie określa przypadki, kiedy może to nastąpić i jakie formalności powinny zostać dopełnione. Sytuacje, kiedy sąd nie orzeka upadłości przedsiębiorstwa spowodowane są różnymi przyczynami, od braków formalnych, przez brak majątku, aż po oddalenie wniosku złożonego w złej wierze.

Największa liczba 1470 wniosków (ponad 32 proc.) została przez sądy oddalona, ze względu na fakt, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczał na zaspokojenie kosztów postępowania
(art.13 prawa upadłościowego i naprawczego), co w praktyce oznacza faktyczne bankructwo firmy – takich przypadków było aż 1081

Drugą (24 proc.) pod względem liczby przypadków grupę (1080) stanowiły sytuacje, kiedy sąd decydował o prawomocnym zwrocie wniosku w związku ze złożeniem go w sposób, który nie odpowiada wymogom ustawy (np. nienależycie opłacony lub złożony z brakującymi danymi). 489 razy (blisko 11 proc.) sądy decydowały o umorzeniu postępowania w sytuacjach, gdy np. składający sam wycofał wniosek o upadłość lub wszyscy wierzyciele żądali umorzenie sprawy lub gdy majątek dłużnika (po wyłączeniu wszystkich zabezpieczeń) nie wystarczał na pokrycie roszczeń.
Wśród 636 przypadków rozpatrzonych w inny sposób (14 proc.) znalazły się m.in. sytuacje, kiedy sąd prawomocnie przekazał sprawę do rozpatrzenia do innego sądu (zgodnie z właściwością rejestracją lub tam gdzie podmiot ma większy majątek) lub gdy sąd zdecydował o połączeniu spraw (np. wniosków kilku wierzycieli do wspólnego rozpoznania pod jedną sygnaturą sprawy).

Wnioski o upadłość najczęściej wpływają do sądów w województwach, w których działa najwięcej podmiotów gospodarczych tj. ma Mazowszu, na Górnym i Dolnym Śląsku, w Małopolsce i w Wielkopolsce.