Modowe, ponadczasowe klasyki. Czy masz je w swojej szafie?

Kultowy już serial „Seks w wielkim mieście” i film „Diabeł ubiera się u Prady” uświadomiły wielu osobom, ile można wydać na modne, ekskluzywne ubrania z wyższej półki. Pokazał, że buty od Manolo Blahnika czy sukienka sygnowana Valentino mogą być przedmiotami pożądania i tak wielkich emocji, że potrafią zniszczyć przyjaźń i prowadzić do agresji. Kreacje, a właściwie małe dzieła sztuki z segmentu haute coutre, szyte w większości ręcznie, z ręcznie przygotowywanymi haftami czy koronkami, mogą kosztować – bagatela - nawet 100 000 funtów. Elegantkom z mniej zasobnymi portfelami pozostaje segment pret a porte, szukanie szczęścia w second handach lub zamówienie kreacji u krawca.

Wybierając strój na wigilijne przyjęcie nie musimy mieć kompleksów, że nasza kreacja nie będzie sygnowana nazwiskiem znanego domu mody. Wystarczy sięgnąć po klasyki, aby wyglądać atrakcyjnie, modnie i nie wydać wszystkich oszczędności. Może inspiracją staną się te modowe must have, sprawdzone modele, które sprawdzają się niezależnie od ceny, a często i figury.

Żakiet Chanel
Gabrielle Chanel jako projektantka mody chciała dać kobietom wygodę. Zamiast dominujących w Belle Époque, sztywnych gorsetów i niewygodnych sukien proponowała sportowy styl, mocno inspirowany męskimi strojami. Gdy po zakończeniu II wojny światowej otwierała swoją pracownię w Paryżu, postanowiła powrócić do idei połączenia elegancji i wygody. W modzie damskiej obowiązującym stylem była sylwetka Diora (kreacje z balkonowymi dekoltami, pełne objętości spódnice i modelowana talia osy). W 1954 r. Gabrielle zaproponowała wygodny, tweedowy żakiet, który nie opinał ciała.
Pierwowzorem był model powstały w 1925 r. - marynarka przypominała prosty kardigan z półokrągłym dekoltem i była ozdobiona czterema kieszeniami rozmieszczonymi w dwóch rzędach. Były to miniaturowe, ale autentyczne kieszenie, w których można było schować jakiś ważny drobiazg - chusteczkę, szminkę. Model uzupełniały ozdobne guziczki (koniecznie z logiem przeplatających się liter CC), lamówki w kontrastującym kolorze i jedwabna podszewka. Aby żakiet zawsze dobrze się układał Chanel wymyśliła wszycie do środka, wzdłuż dolnej krawędzi, cienkiego łańcuszka. Sama Gabrielle nosiła żakiet z pasującą, miękką spódnicą, nieodłącznym sznurem pereł i małym kapelusikiem.
Ten strój przez lata była inspiracją do tworzenia garsonek - małych wygodnych, funkcjonalnych. Do dziś każda pani czuje się w takiej garsonce - kobieco, swobodnie i elegancko.

Mała czarna
To popularne określenie krótkiej, nieskomplikowanej sukienki w kolorze czarnym, wprowadzonej w świat mody przez Coco Chanel w latach dwudziestych XX wieku. Genezą powstania "małej czarnej" było tragiczne wydarzenie z życia prywatnego Chanel. Otóż jej partner, Boy Capel zginął w wypadku samochodowym. Był on żonaty, więc Gabrielle, oficjalnie nie mogła nosić po nim żałoby. Wpadła więc na pomysł uszycia prostej, eleganckiej, niekrępującej ruchów sukienki, w kolorze czarnym. Sukienka, którą zaprezentowano na pokazie w 1926 r. - szybko zyskała popularność. Chciały i mogły ją nosić nie tylko przedstawicielki elity, bo nie była zbyt droga, gdyż Coco ozdobiła ją sztuczną biżuterią. Magazyn Vogue określił tę sukienkę nazwą "Ford", ponieważ tak jak samochody Henry'ego Forda model T była ona powszechnie dostępna i w jednym - oczywiście czarnym - kolorze.
Do rozpowszechnienia się mody na "małą czarną" przyczyniła się także Jean Patou. W efekcie sukienka zamiast symbolem żałoby stała się synonimem kobiecej siły. Dziś mała czarna jest nadal najefektowniejszym kobiecym uniformem, chociaż niejedno ma oblicze. Może być długa, midi, a nawet mini. W klasycznym, jak i rockowym wydaniu.

Garnitur dla kobiety
Wiele elementów mody męskiej z czasem znalazło swoje odbicie w strojach dla pań. W XIX wieku francuska pisarka George Sand wprowadziła modę na damski garnitur. Nosiła spodnie, marynarkę i białą koszulę. Manifestowała, że nie jest gorsza od mężczyzn. Nowy trend nie przyjął się zbytnio i dopiero niemal wiek później garnitur w damskim wydaniu powrócił. Garnitur a właściwie smoking wywołał wręcz obyczajową rewolucję. Budził emocje, gdy w filmach, w tym "Maroko", "Błękitny Anioł" i kabarecie prezentowała się w nim najsłynniejsza "chłopczyca" kina - Marlene Dietrich. Smoking, burza włosów blond i cylinder. Szokowało, przyciągało, budziło skandal.
Jak podaje Voque.pl Yves Saint Laurent przedstawił Le Smoking, czyli po prostu damski smoking w 1966 r. zainspirowany stylem Dietrich. W tamtym czasie damskie garnitury wciąż budziły oburzenie. Do tego stopnia, że bywalczyni salonów Nan Kempner została wyproszona z modnej nowojorskiej restauracji za taki strój (miejska legenda głosi, że Kempner na znak protestu zdjęła spodnie i założyła marynarkę jako bardzo krótką sukienkę). A przy okazji - zmarła w 2005 r. Nan Kempner, była nowojorską osobą z towarzystwa, znaną z dominacji na imprezach towarzyskich, zakupach, pracy charytatywnej i modzie.
Pierwszy kobiecy smoking - składał się z szerokich, rozszerzanych ku dołowi spodni zaprasowanych w kant i długiej marynarki. Całość była wzorowana na męskim uniformie, jednak miała o wiele smuklejszą linię i podwyższoną talię.
Aktorki Catherine Deneuve i Liza Minelli, przyjaciółka Yvesa – LouLou de la Falaise oraz stała bywalczyni klubu Studio 54 – Bianca Jagger pokochały go od pierwszego spojrzenia i skutecznie wylansowały w latach 60 i 70.

Biała bluzka
Bez białej klasycznej bluzki, nie może obyć się szafa żadnej pani. Ten element stroju rozpropagowały znane aktorki Brigitte Bardot, Audrey Hepburn, Grace Kelly czy Marilyn Monroe. To kolejny element męskiej garderoby, który panie dostosowały do swoich potrzeb. Biała bluzka to też wyraz kobiecego buntu, wolności i to praktycznie od zawsze. Ponoć już w średniowieczu niewiasta, która w alkowie chciała ostudzić zapędy męża, wdziewała białą koszulę.
Przez lata biała koszula stanowiła część bielizny, którego się nie pokazywało publicznie. Do mody męskiej trafiła jako element garderoby w XVI w., ale pełnoprawnym, oficjalnym elementem ubioru stała się dopiero dwa wieku później.
To, że koszula stała się elementem stroju sprawiła cesarzowa Eugenia, żona Napoleona III Bonapartego, znana ze swojego zamiłowania do krynoliny i modnych strojów - współcześnie zasłużyłaby sobie na miano trendsetterki. To ona pokazała się publicznie w białej koszuli i odtąd na naśladowanie cesarzowej mogły sobie pozwolić tylko dobrze urodzone panie. Nieskazitelna biel była symbolem wysokiej pozycji społecznej. W XIX wiek wspomniana już George Sand, ubierała się po męsku i nosiła spodnie, marynarkę i białą koszulę.
W latach 20 XX w. biała koszula, na równi z publicznym paleniem papierosów i wychodzeniem z domu bez męskiego opiekuna, stała się wyrazem feminizmem. Prekursorka wyzwolenia mody kobiecej stała się właśnie Coco Chanel.
Rewolucja modowa sprawiła, że Marlena Dietrich, w filmie "Maroko" (1930 r.) wystąpiła w czarnym fraku i białej koszuli.
Biała koszula praktycznie nie wychodzi z mody.

Ramoneska
Znika na sezon, dwa a potem triumfalnie wraca na salony. Ramoneska, bo o niej mowa, to potoczna polska nazwa skórzanej, motocyklowej kurtki Perfecto, zaprojektowanej w 1928 roku, w Nowym Jorku przez Irvinga Schotta dla firmy Harley Davidson. Inspiracją były skórzane kurtki, noszone przez wojskowych lotników na początku XX wieku. Kurtka szybko zyskała uznanie motocyklistów, aktorów, muzyków. Już w połowie ubiegłego wieku stała się ikoną kultury. Przyczynili się do tego Marlon Brando i James Dean, którym w budowaniu roli buntowników pomogła właśnie skórzana kurtka. Potem jako element swojego wizerunku zaczęli używać jej również muzycy rockowi i heavy metalowcy, w tym punkrockowa grupa The Ramones, popularna w latach 70-tych, od której nazwy wywodzi się termin ramoneska. W Polsce skórzana czarna kurtka często stanowi ważną część ubioru tzw. „depeszowców”, czyli fanów zespołu Depeche Mode.
Do damskiej mody wprowadziły słynną kurtkę Debbie Harry i Madonna, tworząc swój sceniczny look. Ale to za sprawą znanych projektantów Jeana Paula Gaultiera, a później Yvesa Saint Laurenta czy Isabel Marant ramoneska trafiła z modowych wybiegów do szaf wielu pań. Dziś noszona jest praktycznie do wszystkich stylizacji - sportowych i wizytowych.

Dżinsy lub jeansy
Kultowe spodnie okrzyknięte ikoną popkultury XX w. Mają długą i barwną historię. Zaprojektował w XIX wieku w USA Levi Strauss Jest to amerykański typ spodni roboczych uszytych z tkaniny bawełnianej typu dżins, wykonanej w splocie skośnym. Miały służyć jako strój do pracy dla górników i farmerów. Najpopularniejszym kolorem był tzw. blue, do farbowania materiału używano pigmentu indygo.
Dżinsy mają od lat ustalone elementy - zazwyczaj 4 kieszenie (dwie z przodu i dwie aplikowane zewnętrznie z tyłu spodni) oraz małą piątą kieszonkę umieszczoną poniżej paska, ponad kieszenią prawą przednią. Są trzy podstawowe fasony: Regular (straight) – prosty, klasyczny krój, Slim – przylegające do ciała oraz Loose (relaxed) – szerokie i luźne spodnie. Cóż więcej dodać noszą je wszyscy niezależnie płci, wieku, pozycji społecznej czy zasobności portfela.

T-shirt
Gdyby jakiś mężczyzna na przełomie wieków XIX i XX ośmieliłby się wyjść na ulicę w T-shircie, niechybnie zostałby aresztowany za obrazę moralności. Wiele lat musiało upłynąć zanim z elementu bielizny T-shirt stał się najpopularniejszym i najwygodniejszym elementem garderoby panów, a potem pań. Dziś wkładając bezszwową koszulkę, nie pamiętamy, że była ona symbolem seksu i rewolucji.
Pierwowzór T-shirt noszony był jako jednoczęściowa bielizna męska z zapięciem na guziki. Dopiero w 1902 r. P.H. Hanes Knitting Company podzieliło koszulę, na część górną i dolną. Rozwiązanie było wygodniejsze i co tu ukrywać higieniczniejsze. Do wzrostu popularności T-shirtu przyczynili się, tak jak to było w przypadku ramoneski - kultowi aktorzy - buntownicy z Hollywood - Marlon Brando i James Dean.
Potem słynne koszulki stały się sposobem wyrażania poglądów. Do historii przeszły napisy krytykujące wojnę w Wietnamie czy symbole pacyfy. Na T-shirtach krytykowano, wyśmiewano, wzywano do działania, ale i wyznawano uczucia do kogoś czy ukochanej kapeli. Podkoszulki z krótkim rękawem stały się ubiorem na uliczną manifestację i na popołudniowe przyjęcie. W połączniu z dżinsami i marynarką są strojem na wszystkie codzienne okazję dla ludzi w każdym wieku.

Szpilki
W średniowieczu zasada była taka - im dłuższy nosek ciżemki, tym modniej. W szpilkach przeciwnie im wyżej, tym efektowniej. Seksbomba XX w. Marylin Monroe podobno powiedziała kiedyś - Nie wiem, kto wynalazł obcasy, ale wszystkie kobiety dużo mu zawdzięczają.
Kto faktycznie wynalazł obcasy nie wiadomo, ale pewne jest to, że pojawiły się one w początkach XVI wieku, nie chodziło jednak o dodanie sobie centymetrów wzrostu. Otóż obcasy ułatwiały mężczyzną podczas jazdy na koniu trzymanie nóg w strzemionach. Kobiety zaczęły chodzić na obcasach o wiele, wielu później. Przypisuje się to Katarzynie Medycejskiej, która w wieku 14 lat, biorąc ślub z księciem z Orleanu, nie życzyła sobie wyglądać jak dziecko. Dlatego w 1533 r. zamówiła u weneckiego szewca buty na obcasie. Od tego się zaczęło. Ale początkowo buty na obcasie nosiły nieobyczajne kobiety, głównie weneckie prostytutki. Z czasem moda się upowszechniła, a obcas stawał się coraz wyższy i cieńszy. W końcu powstała szpilka, która nadaje sylwetce lekkości i gracji, wymusza drobne kroczki, ale niestety deformuje stopy i fatalnie wpływa na stan kręgosłupa.
"Pod koniec XIX w. w Stanach Zjednoczonych została otwarta fabryka obcasów, a w Europie fizyk Olbrecht Kliczka wymyślił szpilki. Ich rozkwit przypada na XX wiek. W latach 20. włoscy szewcy bardzo zwęzili obcas. Produkcję obuwia w takiej formie kontynuował Roger Vivier, znany projektant butów, rozpoczynający karierę jeszcze przed II wojną światową" - pisze w "Historii obcasów" Ewelina Kitlińska.
Chociaż szpilki nie są zbyt dobre dla zdrowia, to jednak niewiele pań potrafi z nich zrezygnować i ma przynajmniej jedną parę. Szpilki są przedmiotem zachwytu i czasem dziełem sztuki. Najdroższe kosztują 17 milionów dolarów czyli ponad 62 milionów złotych. Pokryte są złotem i zdobią je dwa 15 karatowe diamenty oraz 235 mniejszych kamieni. Szpilki noszą nazwę Passion Diamond, a stworzyła je w Dubaju marka Jada.

Czerwona szminka
Czerwone usta przyciągają wzrok, kuszą i świadczą o zdrowiu. W różnych okresach naszych dziejów była pożądana lub podejrzana lub zwalczana. Podobno Adolf Hitler miał fobię z tym związaną, zakazywał kobietom w swoim kręgu używania czerwonej szminki. Do barwienia ust, zanim powstała szminka, używano koszenili i sproszkowanych kamieni szlachetnych.
W Grecji kobiety zajmujące się prostytucją obowiązkowo musiały malować usta na czerwono, inaczej czekała je kara za udawanie szlachetnych kobiet.
Włoskie arystokratki i szlachcianki w XII w. nosiły na wargach jasny, naturalny róż, gdy ich rodaczki niżej urodzone musiały zadowolić się żywą czerwienią - zdradzała ich gorszą pozycję. Natomiast w XVII-wiecznej Anglii parlament złożony z samych mężczyzn był wrogiem pomadki. Uchwalono prawo pozwalające rozwieść się z żoną, jeśli mąż odkrył, że przed ślubem malowała usta. Brytyjczycy uważali kobiety w makijażu za wiedźmy, które podstępnie zmuszają bezbronnych mężczyzn do ożenku.
Czerwone usta podziwiano lub nienawidzono, ale wykorzystano je także do największej a może najsprytniejszej kampanii reklamowej swoich czasów. Otóż w 1912 r. właścicielka firmy kosmetycznej, Elizabeth Arden bezpłatnie rozdała czerwone szminki walczącym na ulicy o prawa wyborcze sufrażystkom. Czerwień stała się symbolem niezależnej kobiety.
Sztyft, który znamy dzisiaj, zaprojektował w 1923 r. James Bruce Mason.

Przygotowano na podstawie m.in.: voge.pl, viva.pl, rossmann.pl