Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Między alergią pokarmową a nietolerancją

Redakcja
Rozmowa z dr. n med. Arturem Kwaśniewskim, specjalistą alergologii i chorób wewnętrznych, prezesem spółki CDT MEDICUS, ordynatorem Oddziału Alergologii i Chorób Wewnętrznych Szpitala Specjalistycznego CDT MEDICUS.

Czym jest alergia?

Alergia (uczulenie, nadwrażliwość) - jest to patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na alergen, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych substancji - mediatorów stanu zapalnego. Może objawiać się katarem, łzawieniem, napadem duszności czy pokrzywki, aż po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć. Alergia dotyczy tylko tych organizmów, które wykształciły mechanizmy immunologiczne do reakcji ze szkodliwymi substancjami jak: pyłki, zarodniki pleśni, odchody zwierząt, pokarmy, leki czy jady owadów.

Czy alergia pokarmowa i nietolerancja pokarmowa to pojęcia oznaczające to samo?

– Są to inne procesy, jeżeli chodzi o mechanizm reakcji (alergia to reakcje immunologiczne, nietolerancja to reakcje związane np. z niedoborami enzymatycznymi), ale mające takie same objawy chorobowe np. biegunkę, wzdęcia brzucha czy bóle brzucha.

Który z problemów jest ważniejszy?

– Oba problemy są ważne, częściej występują nietolerancje pokarmowe, ale mają objawy zwykle łagodniejsze i nie zagrażają życiu pacjenta, alergie pokarmowe występują rzadziej, ale mogą wyzwolić wstrząs i być zagrożeniem dla życia pacjenta. Jeżeli pacjent przychodzi do alergologa ze zmianami skórnymi, a tym zmianom towarzyszą wzdęcia brzucha czy biegunka, to jest przekonany, że ma alergię pokarmową i wymaga diagnostyki alergologicznej. Badania epidemiologiczne (ECAP - Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce) na podstawie badania ankietowego wskazują, że alergia pokarmowa dotyczy 13% dzieci w wieku 6 - 7 lat, 11% dzieci w wieku 13-14 lat oraz około 5% dorosłych. Nietolerancja pokarmowa może dotyczyć nawet 20 – 30% pacjentów, czyli oba mechanizmy alergia i nietolerancja są ważne i wymagają specjalistycznej diagnostyki. Jeżeli pacjent trafia do alergologa, to zwykle diagnostyka kończy się na testach skórnych na pokarmy. Gastroenterolog swoich pacjentów podejrzanych o nietolerancję kieruje na oddechowe testy wodorowe.

Jakie są objawy alergii?
– Bardzo różne: katar, zapalenie spojówek, astma, pokrzywka, bóle i wzdęcia brzucha, wstrząs a nawet zgon.

Czy alergia może zagrozić życiu?

– Tak, w ciągu roku z powodu wstrząsu umiera jeden człowiek na 1 mln ludzi, czyli rocznie w Polsce z powodu wstrząsu odchodzi około 40 osób.

Jakie są objawy reakcji anafilaktycznej (zagrażającej życiu)?
– Objawami zagrożenia życia u pacjenta po reakcji uczuleniowej są: spadek ciśnienia tętniczego, uogólniona pokrzywka z obrzękiem gardła, silna duszność astmatyczna, bóle w klatce piersiowej, bóle dołem brzucha u kobiet, silny świąd dłoni i stóp.

A jakie są objawy nietolerancji pokarmowej?

– Najczęstszą nietolerancją pokarmową jest nietolerancja laktozy. Objawy nietolerancji laktozy zależą od wieku pacjenta i często nasilają się u osób starszych. U niemowląt dominuje wodnista biegunka i niepokój. U starszych dzieci i u dorosłych występują wzdęcia i bóle brzucha, przelewanie, oddawanie dużej ilości gazów, luźne stolce. Przewlekła biegunka zazwyczaj nie prowadzi do utraty masy ciała, Należy zaznaczyć, że w niektórych przypadkach paradoksalnie mogą wystąpić zaparcia, со tłumaczy się hamującym działaniem metanu na motorykę jelit. Objawy nietolerancji laktozy nie ograniczają się do zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. U 20 – 80% pacjentów stwierdza się uogólnione dolegliwości takie jak: bóle i zawroty głowy, bóle mięśni i stawów, apatię, owrzodzenia jamy ustnej, czy nawet zaburzenia rytmu serca. Występowanie tych objawów wiąże się z toksycznym działaniem powstających podczas fermentacji metabolitów i toksyn bakteryjnych.

Co to jest laktoza?

– Laktoza jest unikalnym dwucukrem, występującym jedynie w mleku ssaków (mleku kobiecym, krowim, kozim itd.). Składa się z cząsteczki glukozy i galaktozy.

Czy są badania, które pozwalają w stu procentach oddzielić alergię pokarmową od nietolerancji pokarmowej?

– W stu procentach nie, ale badania specjalistyczne mogą potwierdzić jeden lub drugi mechanizm niepożądanej reakcji na pokarm. Może też zdarzyć się, że pacjent może mieć alergię na mleko i nietolerancję laktozy, czyli na jeden pokarm będzie reagował dwoma różnymi mechanizmami.

Co jest najczęstszą przyczyną nietolerancji pokarmowej?
– Jak wcześniej wspomniałem, jest to nietolerancja laktozy (20 – 30%), następnie nietolerancja fruktozy (5 – 7%) i nietolerancja histaminy (1 – 2%).

Co wywołuje nietolerancję laktozy?

– Za nietolerancję laktozy odpowiada niedobór laktazy (enzymu trawiącego laktozę na glukozę i galaktozę), która może występować w postaci pierwotnej i wtórnej. Pierwotna hipolaktazja jest uwarunkowana genetycznie, obejmuje wrodzony deficyt laktazy oraz hipolaktazję typu dorosłych. Wtórny niedobór laktazy występuje w przebiegu chorób, w których dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, takich jak: celiakia, lamblioza, przerost bakteryjny jelita cienkiego, choroba Leśniowskiego-Crohna.
W przypadku genetycznie uwarunkowanego niedoboru laktozy postępowanie polega na całkowitej eliminacji laktozy (czyli mleka) z diety pacjenta. Hipolaktazja typu dorosłych występuje w Polsce u 38 procent populacji i w jej leczeniu należy ograniczyć mleko w diecie do tolerowanych ilości.

W jaki sposób można potwierdzić nietolerancję laktozy?
– Wiarygodnym i prostym testem jest wodorowy test oddechowy. Polega on na pomiarze wodoru w wydychanym powietrzu, w ustalonych odstępach czasu, po doustnym obciążeniu laktozą. Test trwa około 3 godziny, jest prosty do wykonania i całkowicie bezpieczny, i dla pacjenta niebolesny. Pacjent tylko co 30 minut dmucha do analizatora określającego stężenie wodoru.

Co możemy zdiagnozować wodorowym testem oddechowym?
– Wodorowym testem oddechowym diagnozujemy nietolerancję laktozy i innych dwucukrów oraz, i to jest ważne, zespół nadmiernego przerostu bakteryjnego jelita cienkiego.

Czym jest zespół nadmiernego przerostu bakteryjnego jelita cienkiego?
Jest to nadmierny rozrost bakterii, które zwykle zasiedlają tylko jelito grube, powodujący zaburzenia trawienia i wchłaniania pokarmów. Występuje np. u chorych stosujących leki hamujące wydzielanie kwasu solnego, u 50% chorych z cukrzycą czy z zespołem jelita nadwrażliwego, u chorych z marskością wątroby (20 – 40%) i przewlekłym zapaleniem trzustki (30 – 40%). Chorzy skarżą się na chudnięcie, osłabienie, biegunki, kurczowe bóle
brzucha, oddawanie dużej ilości gazów. Leczenie z dobrym efektem, to przede wszystkim leki przeciwbakteryjne o szerokim spektrum.

W przypadku nietolerancji laktozy, czyli cukru zawartego w mleku, co łatwiej zdiagnozować – nietolerancję mleka w mechanizmie nietolerancji laktozy, czy nietolerancję mleka w mechanizmie alergii na mleko krowie ?
– Jeżeli ośrodek dysponuje odpowiednimi testami, to oba te mechanizmy są łatwe w diagnostyce, ale też zależy to od różnych czynników. Dla wykrycia nietolerancji laktozy musimy mieć pacjenta, który będzie z nami współpracował i wykonywał odpowiedni manewr wydechu do czytnika wodoru w powietrzu, czyli badanie to możemy wykonać od piątego, niekiedy nawet od czwartego roku życia.
Dla stwierdzenia alergii na mleko nie wystarczą testy skórne, trzeba oznaczyć przeciwciała klasy IgE przeciwko kilku alergenom mleka to znaczy przeciwciała kazeiny, alfa laktoalbuminy, beta laktoglobuliny oraz białka surowicy bydlęcej. Tylko te badania pozwalają na wykluczenie alergii na mleko.

Gdzie można przeprowadzić pełną diagnostykę alergii pokarmowej?
– Pełną diagnostykę alergii pokarmowej (testy skórne prick z alergenów komercyjnych lub natywnych, testy płatkowe pokarmowe, panele swoistych IgE na pokarmy) ale również wodorowe testy oddechowe, wykonujemy w Centrum Diagnostyczno-Terapeutycznym na ulicy Leśnej w Lubinie.

Pełną diagnostykę alergii i nietolerancji pokarmowej można wykonać w Specjalistycznym Szpitalu CDT MEDICUS Lubin ul. Leśna 8.
Tel. 767282400 lub tel. komórkowy: 724 408 908
mail:[email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetawroclawska.pl Gazeta Wrocławska