KGHM idzie po miedź z naukowcami

Można powiedzieć, że naukowcy towarzyszyli górnikom i hutnikom od początku…
A nawet ich wyprzedzili, bo przecież wszystko się tu zaczęło 59 lat temu od odkrycia złóż rudy miedzi w Sieroszowicach i Lubinie przez Jana Wyżykowskiego z Państwowego Instytutu Geologicznego, który prowadził poszukiwania na podstawie map wykonanych przez prof. Józefa Zwierzyckiego z Uniwersytetu Wrocławskiego. Ale rzeczywiście, przez pół wieku trwa ścisła współpraca KGHM z naukowcami i uczelniami w wielu aspektach naszej działalności.

Z tego co ostatnio słychać wynika, że to współdziałanie się nawet nasila. A przecież branża górnicza czy hutnicza, to nie IT, czy farmaceutyka, czy jakaś inna dziedzina powszechnie uznawana za nowoczesną i przyszłościową.
Przede wszystkim nie jest prawdą, że nasze branże nie są nowoczesne czy nie mają przyszłości. Świat coraz bardziej potrzebuje surowców. A Unia Europejska ma ich za mało, uzależniona jest od ich importu i wręcz stawia na rozwój branży surowcowej. Dlatego m.in. powstała w Europie Wspólnota Wiedzy i Innowacji (tzw. KIC - Knowledge and Innovation Communities), działająca w obszarze surowców. We Wrocławiu udało się ulokować jeden z sześciu oddziałów Kica. Efektem działań KIC ma być 10 tys. nowych miejsc pracy w branży surowcowej na terenie UE. Mają powstać nowe technologie i maszyny.

Ale rozwój branży surowcowej nie będzie chyba łatwy. Na naszym kontynencie złoża są coraz trudniej dostępne, zalegają coraz głębiej, są uboższe. A ceny surowców spadają…
Dlatego KIC ma m.in. wykreować fachowców nowego typu, czyli np. górników z kompetencjami informatycznymi czy automatycznymi, , stworzyć start-upy, czyli małe firmy, które znajdą konkretne rozwiązania istotnych problemów w branży surowcowej. KGHM też ma świadomość konieczności rozwiązania wielu problemów technologicznych, unowocześnienia działalności, oszczędzania energii.

Zawsze można kupić maszynę czy technologie „na zachodzie”, jak mówiono i robiono przez lata.
Jednak nie zawsze. Złoża minerałów są bowiem specyficzne i nawet kupioną technologię trzeba np. dostosować do konkretnej rudy miedzi.

Tak było w KGHM np. z zakupem fińskiej technologii pieca zawiesinowego, którą przez lata dopasowywano do polskiej rudy.
No właśnie. Poza tym pewnych rozwiązań po prostu nie ma. I tu wchodzi nauka. Wspiera ona w KGHM wszystkie elementy procesu technologicznego, a nawet wcześniejszą fazę, bo także eksplorację złoża, dla której naukowcy poszukują dokładniejszych, szybszych i tańszych metod. W Polskiej Miedzi opracowaliśmy Strategiczna Agendę Badawczą. To mapa drogowa pokazująca, co trzeba zrobić, by osiągnąć strategiczne cele firmy. Z drugiej strony środowisko naukowe dzięki niej poznaje, w których obszarach naukowcy mogą nam pomóc.

Bardzo proszę o przykłady.
W górnictwie, w związku z tym, że schodzimy po miedź coraz głębiej, zależy nam na ograniczeniu pracy ludzi. W tym celu chcemy zrealizować program inteligentna kopalnia. Chodzi o wycofanie ludzi z przodków, gdzie panują wysokie temperatury, brakuje powietrza i jest zagrożenie tąpaniami oraz gazowe. Planujemy zautomatyzować tę pracę – z poziomu chodnika czy nawet powierzchni kopalni. Szukamy nowych metod eksploatacji złoża. Do inspekcji przodków czy szybów można np. „zatrudnić” roboty. Chcemy też coraz więcej naszych odpadów lokować na dole, wypełniając nimi wyrobiska.

A co „na górze” chcecie unowocześnić?
Zrobiliśmy bilans pierwiastków zawartych w rudzie miedzi. Poza miedzią, srebrem, złotem, ołowiem czy renem, które dziś odzyskujemy jest jeszcze wiele innych cennych metali ziem rzadkich. Np. kobalt. Chcemy znaleźć takie rozwiązania w zakładach wzbogacania rud i w hutach, by te cenne metale odzyskiwać. Wiele do zrobienia jest w samej hucie. Np. chcemy zmniejszyć kaloryczność naszych koncentratów, to istotne w procesie zawiesinowym, którym wdrożyliśmy, szukamy też innowacyjnego rozwiązania do odmiedziowania żużla, technologii produkcji niskostratnych przewodów energetycznych, czy też innowacyjnych metod magazynowania energii.
Planujemy też lepiej zarządzać procesem hutniczym, w czym ma pomóc analiza wielkich zbiorów danych, które uzyskamy w wyniku monitorowania tego procesu.

To są wasze życzenia, czy też podjęliście konkretne działania?
KGHM podjął w tej sprawie bardzo konkretne decyzje. Jako pierwsza firma w Polsce zorganizował wspólne przedsięwzięcie z z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju o budżecie 200 mln zł, z czego nasza firma wyłożyła 100 mln zł. Sformułowaliśmy 30 zadań badawczych, które mają być zrealizowane w ciągu trzech lat. Na część tych zadań już przeprowadzono przetargi. Oczekujemy na dobre, skuteczne rozwiązania, które unowocześnią przemysł miedziowy.

Nauka i miedź
KGHM Polska Miedź S.A. ma w swojej grupie Centrum Badawczo-Rozwojowe KGHM Cuprum we Wrocławiu. Centrum niemal od początku istnienia przemysłu miedziowego rozwiązuje problemy związane z działalnością kopalń i hut miedzi – niemal na każdym etapie funkcjonowania tych zakładów. Zarówno w sferze produkcji, jak i bezpieczeństwa pracy. Do najdłużej współpracujących z miedziowym koncernem polskich uczelni i instytucji badawczych należą: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach, Politechnika Wrocławska, Politechnika Śląska w Gliwicach, Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie, Polska Akademia Nauk, a także Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu i Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.