Dzisiaj w nocy zmieniamy czas. Pośpimy o godzinę dłużej

Pionierami w przestawianiu zegarków na czas letni byli Niemcy, którzy po raz pierwszy wskazówki zegarów przesunęli 30 kwietnia 1916. Niedługo później ten pomysł zaadoptowali Brytyjczycy. W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym, następnie w latach 1946-1949 i 1957-1964, a nieprzerwanie obowiązuje od 1977 roku.

Zmiana czasu na świecie

Obecnie w całej Unii Europejskiej do czasu zimowego wraca się w ostatnią niedzielę października, a na czas letni przechodzi się w ostatnią niedzielę marca. Mówi o tym dyrektywa ze stycznia 2001 r.

Podział na czas letni i zimowy stosowany jest w prawie siedemdziesięciu krajach na świecie. W Europie zegarków nie przestawia się jedynie na Islandii i w Białorusi. Czasu letniego nie stosuje się w większości krajów azjatyckich, w tym w Japonii i Chinach. Zegarki przestawiają jedynie w niektórych krajach Bliskiego Wschodu m.in w Izraelu, Syrii i Iranie. W USA, Kanadzie i Meksyku czas zimowy i letni obowiązuje z wyjątkiem pewnych regionów. Z kolei w Ameryce Południowej zegarki przestawia się w niektórych regionach Brazylii, Chile, Paragwaju i Urugwaju. W Afryce czas letni stosują m.in. Maroko, Libia i Namibia.

Na początku lipca 2014 roku zmianę czasu przywrócono w Rosji (zrezygnowano z niej w 2011 roku). Narzucenie permanentnego czasu letniego nie zostało jednak dobrze przyjęte przez Rosjan, m.in. dlatego, że zimą zmuszało miliony ludzi do rozpoczynania pracy w ciemnościach - w grudniu słońce nie pojawiało się w Moskwie nad horyzontem do godziny 10.

Po co zmieniamy czas?

To czas zimowy jest naszym czasem naturalnym. Przestawianie zegarków zostało wprowadzone, by efektywniej wykorzystać światło słoneczne, oszczędzając tym samym prąd.

Ale pomysł przestawiania zegarków spotyka się także z krytyką. Potrzeba około tygodnia, by dopasować swój zegar biologiczny do tego na ścianie. Badania wykazały, że przestawianie zegarów na czas letni wiąże się ze zwiększonym o 10% ryzykiem wystąpienia zawałów serca w poniedziałek oraz wtorek po niej następujących. Ale przestawiając czas na zimowy ryzyko to spada - w końcu można spać o godzinę dłużej.

Zmiana czasu może przyczynić się też do nie lada problemów, o czym przekonali się... terroryści. W 1999 roku we wrześniu, kiedy planowano zamach, na Zachodnim Brzegu Jordanu panował jeszcze czas letni, podczas gdy w Izraelu przestawiono już zegarki na czas zimowy. Zamachowcy na Zachodnim Brzegu przygotowując ładunek wybuchowy dla swoich kompanów w Izraelu, ustawili zapalniki czasowe według swoich zegarków. Ładunki eksplodowały godzinę za wcześnie według czasu izraelskiego. Zamiast potencjalnych ofiar śmierć ponieśli sami terroryści.

Problemy ze zmiana czasu odczuwali też mieszkańcy Stanów Zjednoczonych w latach pięćdziesiątych oraz sześćdziesiątych XX wieku. Zmiana czasu była wtedy ustalana lokalnie według uznania lokalnych władz. Jednego roku doprowadziło to do tego, że w różnych obszarach stanu Iowa obowiązywały łącznie 23 różne daty zmian czasu. Prowadziło to do kuriozalnych sytuacji, w których pasażerowie dalekobieżnych linii autobusowych w trakcie podróży przestawiali zegarki nawet siedmiokrotnie.

W Polsce kiedy zmienia się czas z letniego na zimowy, pociągi stają na najbliższej stacji na godzinę, tak by do celu dotrzeć zgodnie z rozkładem jazdy - dzisiaj w nocy będzie to 16 składów. Pasażerowie spędzają tym samym więcej czasu w podróży, a PKP odnotowuje straty. W dzisiejszą noc dłużej będą musieli zostać w pracy także ci, którzy pracują w systemie zmianowym. Reszta może się cieszyć za to cieszyć dłuższą niedzielą.