- Wigilia osób prawosławnych wcale nie odbiega tak bardzo od katolickiej Wigilii, przynajmniej jeśli chodzi o tradycje. Wydaje mi się, że świąteczne zwyczaje zależą zdecydowanie bardziej od regionu - mówi ks. Igor Habura, rzecznik prasowy prawosławnej cerkwi we Wrocławiu. - Też śpiewamy kolędy, na stole pojawia się dwanaście potraw, jest również sianko pod obrusem. To, na co na pewno należy zwrócić uwagę, to fakt, że Wigilia nie jest punktem kulminacyjnym świąt Bożego Narodzenia. Jest zaledwie wstępem, najważniejsza jest bowiem liturgia w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia.
40 dni bez mięsa i alkoholu
U osób prawosławnych ogromną rolę odgrywa również czas oczekiwania na święta Bożego Narodzenia. Podczas gdy katolicy uwijają się jak w ukropie, będąc w gorączce przedświątecznych zakupów i poszukując prezentów dla bliskich osób, prawosławni... poszczą. Przez czterdzieści dnia. Post wymaga od wyznawców wstrzymania się od spożywania pokarmów mięsnych i alkoholu. Okres postu rozpoczyna się w Dniu Apostoła Filipa (28 listopada), dlatego osoby prawosławne mówią o tzw. "poście filipowym".
- Ta cała bieganina rozbija ten czas oczekiwania, który jest bardzo ważny. Post ma więc sprzyjać refleksji i takiemu poczuciu spokoju - tłumaczy ks. Habura.
Post trwa aż do Wigilii. 6 stycznia prawosławni nie jedzą ani śniadania, ani obiadu. Czekają dopiero na wieczerzę wigilijną. A gdy ta już się rozpocznie, również nie powinna kojarzyć się z obżarstwem. Dlatego wszystkie pokarmy wigilijne są postne - nie można na przykład ich przyprawiać. Na stołach nie ma też mięsa.
Czosnek i sól
Na wigilijnym stole, podobnie jak u katolików, pojawia się symboliczne dwanaście potraw. W Polsce jest więc na przykład barszcz z uszkami czy karp. To, co różni osoby prawosławne od katolików, to na przykład forma opłatka. U osób prawosławnych opłatka nie ma, bliscy dzielą się natomiast prosforą, czyli małym chlebem w formie bułki.
- Jest to chleb wypiekany na zakwasie, a z tego, co wiem, katolicki opłatek jest przaśny. Do wypieku takiego chleba używa się jedynie mąki, drożdży i wody. Niczego więcej, żadnej soli, żadnych innych dodatków - mówi ks. Igor Habura.
Jedną z wigilijnych potraw jest czosnek i sól - ząbek czosnku zamacza się w soli. Ma to symbolizować zdrowie.
Święta trwają dużo dłużej
Święta Bożego Narodzenia to oczywiście Wigilia i dwa dni świąt, ale - jak mówi ks. Habura - okres świąteczny trwa całe dwa tygodnie. W tym czasie osoby prawosławne pozdrawiają się słowami "Chrystus się rodzi", a na takie przywitanie odpowiada się "Wychwalajcie go".
Cerkwie są wtedy udekorowane na biało. Na stoliku na środku cerkwi wystawiana jest ikona przedstawiająca scenę Bożego Narodzenia. Wierni, wchodząc do świątyni, żegnają się znakiem krzyża, po czym podchodzą do ikony i całują ją. W cerkwiach nie ma natomiast szopek.
- To zbyt dosłowne przedstawianie Bożego Narodzenia. Jedyną wizualną formą u prawosławnych jest ikona. Chcemy podkreślić boskość Jezusa - mówi ks. Igor Habura. - Wierni są w cerkwi codziennie przez trzy dni, na nabożeństwach porannym i wieczornym. To wyjątkowe nabożeństwa. Śpiewamy kolędy i tropariony, czyli teksty liturgiczne mówiące o Bożym Narodzeniu.
Najważniejszym nabożeństwem jest oczywiście liturgia w pierwszy dzień Bożego Narodzenia. Dzień wcześniej, a więc w Wigilię, prawosławni idą (przed lub po wieczerzy wigilijnej) na wielkie powieczerze. To długie nabożeństwo, któremu również towarzyszy śpiewanie kolęd i bożonarodzeniowa atmosfera. Dzisiaj takie nabożeństwo odbędzie się o godz. 17.00 w cerkwi na św. Mikołaja we Wrocławiu.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
