Dolny Śląsk bez smogu!

Polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Smog i zanieczyszczenie powietrza powodują poważne konsekwencje zdrowotne – zwiększoną zachorowalność na choroby układu oddechowego, zawały, nadciśnienie tętnicze oraz nowotwory. Walka ze smogiem przestała być naszym wyborem, stała się koniecznością.

Także na Dolnym Śląsku regularnie notujemy znaczne przekroczenia emisji pyłów i szkodliwych substancji. Według naukowców źródłem ponad 80 procent zanieczyszczeń powietrza jest spalanie węgla, drewna i odpadów w gospodarstwach domowych. Zmniejszenie emisji z tych właśnie źródeł jest kluczem do skutecznej walki ze smogiem.

Walka ze smogiem trwa

Samorząd województwa od lat realizuje projekty ograniczające niską emisję i smog.
− Poprzez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska finansowaliśmy wymianę starych kotłów, termomodernizację budynków czy instalację niskoemisyjnych źródeł energii. Dofinansowywaliśmy zakupy nowoczesnych autobusów i pociągów. Wspieraliśmy też rozwój niskoemisyjnych technologii w naszych przedsiębiorstwach. W najbliższych latach na walkę ze smogiem i niską emisją wydamy ponad miliard złotych – podkreśla marszałek Cezary Przybylski.

Rozkład stężeń średniorocznych benzo(a)piranu w 2016 r. – substancja rakotwórcza

Rząd zdecydował jednak o wstrzymaniu wcześniej realizowanych programów wspierających między innymi wymianę starych pieców na nowe.

– W miejsce zlikwidowanego programu KAWKA premier Szydło obiecała stworzenie nowych instrumentów finansowych. Dolnoślązacy czekają na takie wsparcie. Wielu ludzi chciałoby wymienić stare piece, ale ich na to nie stać. Liczymy na to, że rząd wywiąże się ze swojej obietnicy – dodaje Cezary Przybylski.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, na który samorząd ma jeszcze częściowy wpływ, opracował tymczasowy program wsparcia wymiany pieców. Budżet programu wynoszący 50 mln zł ma pomóc w likwidacji około 10 tysięcy kotłów węglowych. O środki będą mogły wnioskować samorządy, które później zaoferują pieniądze osobom fizycznym i wspólnotom mieszkaniowym.

Trzy projekty uchwał antysmogowych

Parlament zobowiązał władze regionalne do stworzenia tak zwanych uchwał antysmogowych, a więc wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z paliw i instalacji grzewczych powodujących emisję zanieczyszczeń. Prace nad takimi uchwałami samorząd podjął kilka miesięcy temu. Efektem prac zespołu ekspertów ds. jakości powietrza są trzy projekty uchwał: dla miasta Wrocławia, dla miejscowości uzdrowiskowych oraz dla pozostałych miejscowości województwa dolnośląskiego. Główne założenia wszystkich projektów dotyczą wyeliminowaniu spalania paliw złej jakości i wyłączenia z obiegu instalacji i pieców grzewczych powodujących trującą emisję gazów oraz pyłów do atmosfery, wymianę pieców na niskoemisyjne oraz zakaz palenia paliwami stałymi we Wrocławiu i w uzdrowiskach.

Eksperci uznali, ze jedynie całkowite wyłączenie paliw stałych, w tym węgla, może poprawić stan powietrza w uzdrowiskach i w stolicy Dolnego Śląska na tyle, żeby jakość powietrza mieściła się w dopuszczalnych normach.
Problem jest szczególnie ważny w przypadku miejscowości uzdrowiskowych, które już w 2019 roku będą musiały udowodnić, że na ich terenie nie rejestruje się przekroczeń dopuszczalnych poziomów zanieczyszczenia powietrza. W innym przypadku grozi im utrata statutu uzdrowiska.
Samorządowcy od lat wnioskują o powstanie rozsądnej polityki państwa w zakresie wspierania uzdrowisk. Niestety dotychczas bez efektów.

Konsultacje społeczne do końca miesiąca

Trwają konsultacje społeczne dotyczące uchwał antysmogowych. Projekty eksperckie budzą wiele emocji. Z jednej strony podnoszone są argumenty dotyczące zdrowia mieszkańców, z drugiej – ubóstwa, które uniemożliwi wielu osobom dostosowanie się do nowych wymogów.

– Mamy świadomość powagi problemu, zdajemy sobie także sprawę z tego, że nie wszyscy są gotowi na podwyższone koszty wytwarzania ciepła. Zależy nam na tym, aby możliwie jak najwięcej osób wypowiedziało się w tej sprawie. Ostateczny kształt uchwały zależy od Państwa głosu – mówi Jerzy Michalak, członek Zarządu Województwa.

− Od początku mówimy też o tym, że sama uchwała nie rozwiąże problemu smogu. Wymiana starych pieców dla wielu osób  będzie dużym wyzwaniem finansowym. Do niedawna mieszkańcy mogli składać wnioski do programu Kawka na wymianę pieców, do Prosumenta na instalowanie alternatywnych źródeł energii, czy też do Rysia na termomodernizację. Niestety wszystkie zostały zlikwidowane. Apelujemy do rządu o zapewnienie finansowego wsparcia dla osób wymieniających stare piece na nowe oraz uruchomienie systemu specjalnych taryf cenowych gazu i oleju opałowego wykorzystywanych do ogrzewania domów. Czyste powietrza kosztuje. Państwo musi stworzyć sensowny system zachęt – dodaje Jerzy Michalak.

Uchwała, która zostanie przyjęta pod koniec tego roku, nie wejdzie w życie od razu. Ze względu na wysokie koszty wymaganych nakładów, konieczny będzie czas na przygotowanie się do wymiany pieców, czy zmiany paliwa. Oczekiwane efekty będą zatem rozłożone w czasie.

Pierwsze ograniczenia mają być wprawdzie wprowadzone od 1 stycznia 2018 roku, ale będą dotyczyć jedynie nowych inwestycji, tak aby wyeliminować dalsze powstawanie źródeł szkodliwych emisji.
Według założeń ekspertów, mieszkańcy powinni mieć przynajmniej 7 lat na dostosowanie się do nowych regulacji. To również czas na stworzenie i wdrożenie odpowiedniej polityki wsparcia ze strony państwa. Ostateczny kształt uchwały i długość okresów przejściowych zależy od wyników konsultacji.

Już dzisiaj widać jednak, że najprawdopodobniej radni sejmiku wojewódzkiego nie będą chcieli wprowadzenia całkowitego wykluczenia węgla, zapewne dopuszczą do jego spalania w nowoczesnych piecach. Wiele wskazuje także na to, że ostateczny czas na wprowadzenie zakazów zostanie przesunięty z roku 2024 na rok 2027.

Otwarte spotkania konsultacyjne we Wrocławiu

21.09.2017 g. 17.00/ Liceum Ogólnokształcące nr 6 ul. Hutnicza 45

22.09.2017 g.17.00/ Liceum Ogólnokształcące nr 14 al. Brücknera 10

25.09.2017 g. 17.00/ Liceum Ogólnokształcące nr 11 ul. Spółdzielcza 2A