Czeka nas sporo podwyżek

Od 1 stycznia mamy droższy prąd w Warszawie i na Śląsku. A to dlatego, że RWE i Vattenfall nie chcą poddać się regulacji cen Urzędu Regulacji Energetyki. Nasze najbliższe miesięczne rachunki będą o kilka złotych wyższe. Natomiast nie wiadomo jeszcze, o ile wzrosną ceny energii w pozostałych częściach kraju. Kilkanaście firm nadal negocjuje z prezesem URE. Ale należy się spodziewać podobnych podwyżek jak w stolicy i na Śląsku.

Wzrost cen paliw i prądu z reguły ciągnie za sobą podwyżki cen innych produktów. Droższy olej napędowy to zwykle droższe środki transportu. Można więc oczekiwać wyższych cen biletów w autobusach komunikacji miejskiej.

Wiadomo już, że zarządca infrastruktury kolejowej w Polsce PKP Polskie Linie Kolejowe pobierze od przewoźników 400 mln zł więcej, a to odbije się w znaczny sposób na cenach biletów. O ile będą droższe? Tego na razie nie da się wyliczyć. Kolej ma wprowadzić 16 nowych opłat, między innymi za korzystanie z peronów na dworcach, które są własnością PKP PLK. Tylko z te-go tytułu Koleje Mazowieckie będą musiały zapłacić w ciągu roku 3 mln zł. Koszty z pewnością zostaną przerzucone na pasażerów.

Wzrost cen paliw i prądu z reguły ciągnie za sobą podwyżki cen innych produktów.

Wyższe opłaty komunalne
Mimo że zbliżają się wybory samorządowe, a politycy powinni nam ułatwić życie, wcale nie będziemy traktowani ulgowo. W wielu miastach i gminach od 1 stycznia płacimy wyższe podatki lokalne, wzrosły stawki za ścieki i wywóz śmieci, a także za wodę i bilety komunikacji miejskiej. Są to decyzje rad miejskich i gminnych. Ale z potrzeb, jakie mają gminy, wynika, że średnio są wyższe o kilkanaście procent. W Warszawie kilka dzielnic ogłosiło wyższe stawki za czynsz w budynkach komunalnych. Wprawdzie nie już teraz, ale powoli, w drugiej połowie roku zaczną rosnąć ceny mieszkań. Stanie się tak, bo banki poluzują swoją politykę kredytową.

Już dziś kilka z nich udziela kredytów hipotecznych na 100 proc. wartości nieruchomości, co jeszcze pół roku temu było nie do pomyślenia. Większa dostępność do kredytów pobudzi popyt na mieszkania. A za tym zawsze idzie wzrost cen. A ponieważ z początkiem kryzysu spadała liczba nowo rozpoczętych budów, to pod koniec przyszłego roku może zdarzyć się tak, że popyt znowu będzie przewyższał podaż. Na szczęście w pierwszym półroczu, a nawet w pierwszych trzech kwartałach 2010, ceny nieruchomości mogą jeszcze spadać. W sumie bilans roczny może być poniżej kreski.
Lepiej rzućmy palenie
Od 1 stycznia wzrosła akcyza na papierosy. Jest to jednak pod-wyżka o 5,19 proc., a nie o 2,57 proc., jak wcześniej szacowano. W efekcie paczka papierosów podrożała średnio o 33 gr, a nie o 16 gr. Ta podwyżka wynika z przyjętego do obliczenia akcyzy tzw. referencyjnego kursu wymiany walut Europejskiego Banku Centralnego w 2010 r., opublikowanego 1 października br. Zgodnie z nim kurs euro wyniósł 4,245 zł. Według tego właśnie kursu akcyza będzie naliczana przez cały przyszły rok.

Resort finansów przewiduje, że średnia cena paczki papierosów wyniesie 8,09 zł, co oznacza wzrost o ok. 33 gr w stosunku do obecnego roku. "Szacuje się, iż zmiana stawki akcyzy na papierosy, zakładając spowodowany zmianą cen spadek wielkości ich sprzedaży o ok. 1,5 proc., przyczyni się do wzrostu wpływów z akcyzy z tego tytułu o ok. 530 mln zł w skali roku" - czytamy w uzasadnieniu do projektu resortu finansów. Wcześniej szacowano, że podwyżki przyniosłyby budżetowi ok. 300 mln zł.

Resort finansów przewiduje, że średnia cena paczki papierosów wyniesie 8,09 zł.

Zgodnie z przepisami wspólnotowymi minimalna stawka akcyzy na papierosy wynosi 57 proc. ceny sprzedaży detalicznej papierosów należących do kategorii cenowej o najwyższym popycie. Nie może być jednak niższa niż 64 euro za 1000 sztuk. Jak już wcześniej informowaliśmy, palaczy czeka sroga podwyżka. Polscy urzędnicy chcą iść za radą Światowej Organizacji Zdrowia i docelowo podnieść cenę papierosów o 100 proc. Gdyby tak się stało, paczka papierosów kosztowałaby 20 zł.

Diesel o 16 groszy droższy
Wiemy już także, o ile od początku roku podrożał litr oleju napędowego. W listopadzie rząd przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych i o Krajowym Funduszu Drogowym oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przedłożony przez ministra infrastruktury. W projekcie przyjęto, że dostosowanie stawek podatkowych dla oleju napędowego odbędzie się poprzez zmianę stawek opłaty paliwowej, co oznacza, że nie będzie podwyższana akcyza. Jak możemy przeczytać w komunikacie resortu finansów, projekt nowelizacji ustawy zakłada wzrost opłaty paliwowej dla oleju napędowego. Spowoduje to zwiększenie ceny 1 litra tego oleju o ok. 16 gr brutto (czyli ok. 4 proc. ceny paliwa). Szacuje się, że planowany wzrost dochodów z tego tytułu wyniesie ok. 2,2 mld zł rocznie. Na razie nie odczuwamy wzrostu cen diesla. Stacje wyprzedają zapasy z ub. roku, które nie są objęte jeszcze nowymi podatkami.

Powodów do niepokoju nie muszą mieć kierowcy, którzy tankują benzynę. Zimą spada jej zużycie, bo ludzie nie korzystają z aut tak często jak w wakacje. Z drugiej strony, chłodne dni zwiększają zapotrzebowanie na olej opałowy, a to ogranicza produkcję oleju napędowego do aut z silnikami Diesla. Te sezonowe zmiany popytu mogą być widoczne na stacjach paliwowych.
Z tych powodów cena detaliczna benzyny nieco spadnie. A z kolei cena detaliczna oleju napędowego nieco wzrośnie. Skurczy się różnica w cenie między benzyną a olejem napędowym, która wynosiła jeszcze do niedawna około 70 gr za litr. W IV kwartale można też zauważyć rosnące ceny autogazu. Paliwo to, w stosunku do najniższej średniej ceny w tym roku, jest już prawie o 10 gr droższe. Nie oznacza to jednak, że ceny LPG będą rosły w nieskończoność. Nie ma już tak wysokiego wzrostu popytu na to paliwo, jak na początku tej dekady. Bo nie przybywa już z taką dynamiką samochodów z takimi instalacjami. Popyt może nawet zacząć spadać. Ale nie dlatego, że będzie ubywać pojazdów. Po prostu instalacje autogazowe zakładane są już w mniej paliwożernych autach.

Ropa bez szaleństw
Oczywiście, mogą nas też czekać podwyżki cen paliw z innych powodów. Wiele zależy od notowań cen ropy naftowej oraz kursu złotego do dolara. W tym roku dzięki umocnieniu się naszej waluty wobec amerykańskiej wahania notowań ropy naftowej nie miały większego przełożenia. Inaczej było w ubiegłym roku, kiedy ce-na baryłki była bliska 150 dolarów. Jednak zdaniem ekspertów w przyszłym roku takich podwyżek cen ropy nie należy się spodziewać. Przez kryzys popyt na ten surowiec spadł o kilkanaście procent. Kraje eksportujące nie będą ryzykować dalszego jego spadku.

Wiele zależy od notowań cen ropy naftowej oraz kursu złotego do dolara.

Akcyza wyższa, ceny nie
W związku z dostosowaniem akcyzy do kursu euro i minimów unijnych wzrosły także stawki podatku na inne wyroby akcyzowe. Od początku roku podskoczyła akcyza na oleje opałowe niepodlegające obowiązkowi barwienia (z 60 zł na 64 zł za tonę), gaz ziemny przeznaczony do silników spalinowych (ze 100 zł do ok. 521 zł za tonę), węgiel i koks oraz gaz ziemny na opał (z 1,18 zł do 1,28 zł za gigadżul).
Z projektu wynika jednak, że faktyczne podwyżki obejmą tylko papierosy. Węgiel i koks do celów opałowych są zwolnione z akcyzy do 1 stycznia 2012 roku. Do końca 2013 roku ma obowiązywać zerowa stawka akcyzy na gaz ziemny do silników. Z kolei ten sam gaz do celów opałowych będzie zwolniony z podatku do 31 grudnia 2013 r. lub czasu, kiedy przekroczy 25-procentowy udział w konsumpcji energii.