Czas, kiedy padały imperia i tworzyła się zupełnie Europa. Co działo się w Europie Środkowo-Wschodniej po I wojnie światowej

Punktem wyjścia do dyskusji będzie setna rocznica zakończenia I wojny światowej oraz odzyskania przez Polskę niepodległości. Intencją organizatorów jest również zwrócenie uwagi na procesy państwowotwórcze narodów formujących się na gruzach Imperium Rosyjskiego oraz Austro-Węgierskiego w kontekście kształtowania się wschodniej granicy państwa polskiego.

W wyniku I wojny światowej nastąpił ostateczny rozpad dotychczasowego „ładu wiedeńskiego”, który nie tylko wymusił poszukiwanie innych dróg porozumienia, ale także stworzył warunki dla nowych państw, które powstawały na podwalinach XIX-wiecznych procesów narodowotwórczych. Klęska zaborców przyniosła Polsce upragnioną niepodległość, jednak „przebudzenie” narodów, które pozostawały częścią I Rzeczpospolitej, doprowadziło do rewizji dotychczasowych relacji i przyjęcia całego spektrum postaw; od współpracy i akceptacji do konfliktu. Ogromną rolę odegrały tu przeobrażenia wewnętrzne w Rosji i Niemczech, które stały się wrogiem bądź sojusznikiem w dążeniach niepodległościowych młodych republik. Nie bez znaczenia były także uwarunkowania międzynarodowe i stanowiska państw zachodnich.

Program konferencji:

ORATORIUM MARIANUM, PL. UNIWERSYTECKI 1
godz. 9 Otwarcie konferencji

Prof. Adam Jezierski (Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego)
Dr Andrzej Drogoń (Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu)
Prof. Rościsław Żerelik (Dyrektor Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego)

9.15-11.00
ORATORIUM MARIANUM, PL. UNIWERSYTECKI 1

Panel I: W obliczu nowego układu sił w Europie

Prof. Natali Stegmann (University of Regensburg) Poland and the Versailles Order: Intersections of (prewar)
transnational, international and national actions in social politics
Dr hab. Sergey Mikhalchenko (Bryansk State I.G. Petrovsky University) Memoranda of authorities of
the newly formed states on the territory of the former Russian Empire at the Versailles conference as a
historical source
Dr Andrzej Jan Kutylowski (University of Oslo) Post-imperial formation of the Middle European region
from a comparative sociological viewpoint
Д. і. н. Сергій Міщук (Національна бібліотека України ім. В.І. Вернадського) Національне
державування у центрально-східній Європі після великої віїни 1914-1918 років

11.30-13.30
ORATORIUM MARIANUM, PL. UNIWERSYTECKI 1

Panel II: Próby polsko-ukraińskiego porozumienia

Проф. Ганна Капустян (Кременчуцький національний університет імені Михайла
Остроградського , Україна) «За вашу і нашу свободу!». Польсько-український альянс 1920 року
Dr hab. Mirosław Szumiło (Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej)
Ukraińska ludność Wołynia i Lubelszczyzny wobec Paktu Piłsudski-Petlura w 1920 roku
Проф. Леонід Зашкільняк (Львівський національний університет імені Івана Франка) Спроби
українсько-польського порозуміння у 1918-1923 роках
Проф. Володимир Комар (Прикарпатський національний університет імені Василя
Стефаника) Співпраця Польщі з державами на постімперському просторі Росії (1918-1923 рр.)
K. і. н. Юлія Вялова (Інститут історії України Національної академії наук України) Леон
Василевський: постать політика у контексті спроб польсько-українського порозуміння

14.30-18.00
AUDYTORIUM INSTYTUTU HISTORYCZNEGO, UL. SZEWSKA 49

Panel III: Przemiany terytorialne oraz społeczno-polityczne w Czechosłowacji i na
Węgrzech

Prof. Grzegorz Strauchold (Uniwersytet Wrocławski) Fenix z popiołów i apokalipsa:
Czechosłowacja i Węgry w optyce kartografii i geografii historycznej z epoki
Dr hab. Tadeusz Karol Kopyś (Uniwersytet Jagielloński) Kształtowanie się nowych granic
Królestwa Węgierskiego po 1918 r.
Dr Aliaksand Piahanau (Toulouse 2 University) “Every wagon of coal should be paid by territorial
sacrifices”. Czechoslovak-Hungarian border conflict and the coal problem, 1918-1920
Dr hab. prof. UAM Michał Jarnecki (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Kręta droga do
samostanowienia czyli przypadek Rusi Zakarpackiej. Adopcja kraju przez Czechosłowację
Dr Magdalena Lachowicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Małe narody
imperiów. Sprawa rusińska w rozstrzygnięciach I wojny światowej a praktyka I Republiki Czechosłowackiej
Dr Stephen O’Donnell (University of Strathclyde) Transatlantic perspectives on the ‘goral question’:
The Spiš and Orava border dispute, 1918-1920

14:30-16:00
INSTYTUT HISTORII SZTUKI, UL. SZEWSKA 36

Panel IV: Demografia – migracje – przesiedlenia

Dr hab. prof. UWr Grzegorz Hryciuk (Uniwersytet Wrocławski) Rozdzielanie nierozdzielnego? Granice
etniczne a nowy ład terytorialny w Europie Środkowo-Wschodniej po I wojnie światowej
Dr Michael G. Esch (Leibniz-Institute for the History and Culture of Eastern Europe GWZO Leipzig)
Migration in and out of Eastern Europe after 1918: Ruptures, Continuities, Adaptations
Dr Roman Syrota (Ivan Franko National University of Lviv) The New Europe group and
Britain’s changing views of the East European settlement in 1918-20

16.30-18.00
INSTYTUT HISTORII SZTUKI, UL. SZEWSKA 36

Panel V: Kościół po zakończeniu I wojny światowej

Проф. Алла Бойко (Київський національний університет імені Тараса Шевченка) Церква і
держава в 1918-1920 рр. в Україні: діалоги і полілоги
Dr Maciej Strutyński (Uniwersytet Jagielloński) Kościół greckokatolicki wobec budowy
niepodległego państwa ukraińskiego
K. і. н. Александр Цымбал (Минский государственный лингвистический университет)
Православная церковь в странах Северо-Восточной Европы после распада Российской империи: между
государственными интересами и национальными меньшинствами

Piątek, 23 XI 2018
SILVER CONFERENCE CENTER, PLAC KONSTYTUCJI 3 MAJA
9.15–11.00

Panel VI: Walki polsko-ukraińskie o Galicję Wschodnią

Dr hab. Maciej Krotofil (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Potencjał militarny państw
walczących w wojnie polsko-ukraińskiej (1918-1919) – dlaczego Ukraińcy ponieśli porażkę?
Dr Michał Ceglarek (Uniwersytet Jagielloński) Działania formacji nieregularnych w walkach o granicę
wschodnią RP w latach 1918-1920
Dr Oleh Pavlyshyn (Lwowski Narodowy Uniwersytet im. Iwana Franka) Próby porozumienia polskoukraińskiego
podczas konfliktu wojennego w Galicji Wschodniej w latach 1918-1919: aspekty militarnopolityczne
i humanitarne
Dr hab. prof. UAM Marek Figura (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Wielkopolska
wobec ukraińskich dążeń niepodległościowych w latach 1918-1921

09:15-11:00

Panel VII: Koła wojskowe i polityczne wobec upadku imperiów

Prof. Michał Klimecki (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Skrajna lewica na ziemiach polskich
wobec niepodległego państwa. Od KPRP i KPG do Galrewkomu i TKRP (1918-1920)
Prof. Krzysztof Kawalec (Uniwersytet Wrocławski) Wizja Polski niepodległej w enuncjacjach stronnictw
K. і. н. Дмитро Бондаренко (Університет Шегеда, Угорщина) Падіння Російської та АвстроУгорської
імперій та монархічна контрреволюція в Центральній та Східній Європі у 1918-1919
роках
Dr Jacek Jędrysiak (Uniwersytet Wrocławski) Ziemie polskie w koncepcjach niemieckiego
kierownictwa wojskowego w 1918 roku

11.30–13.30

Panel VIII: Polska a kraje bałtyckie

Prof. Waldemar Rezmer (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Polsko-litewski konflikt zbrojny
1918-1919. Geneza i przebieg
Dr Rimantas Miknys (Uniwersytet Wileński) Projekty politycznej przyszłości Litwy a konflikt litewskopolski
w latach 1918–1923
Dr Aleksander Srebrakowski (Uniwersytet Wrocławski) Kwestia wileńska w latach 1918-1923
Dr Krzysztof Kloc (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie) Kierunek „nadbałtycki” w
polityce zagranicznej Polski Odrodzonej w pierwszych latach niepodległości

11.30–13.30

Panel IX: Kształtowanie administracji w nowych realiach politycznych

Prof. Ryszard Tomczyk (Uniwersytet Szczeciński) Z Austrii do Polski. Zmiany prawnoadministracyjne
na terenie byłej Galicji w pierwszych latach niepodległości
Доц. Юрій Крамар (Східноєвропейський національний університет ім. Лесі Українки, Луцьк)
Формування польського адміністративного апарату на Волині (1919-поч. 1920-х рр.): реакція місцевого
соціуму
Dr Oleh Razyhrayew (Wschodnioeuropejski Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki w Łucku)
Kształtowanie polskiego więziennictwa na Wołyniu oraz Galicji Wschodniej w latach 1918-1923
Dr Sergii Gladyshuk (Wschodnioeuropejski Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki w Łucku)
Społeczno-polityczna sytuacja na Wołyniu w czasie formowania polskiej administracji w latach 1918-1921
Dr Therese Garstenauer (University of Vienna) The Austrian state apparatus after 1918

14.30–16.00

Panel X: Ukraińska Republika Ludowa

Доц. Андрій Руккас (Київський національний університет імені Тараса Шевченка)
Польська військово-технічна допомога для Армії УНР у 1920 р.
Проф. Ігор Срібняк (Київський університет імені Бориса Грінченка) Rzeczpospolita Polska і
Українська Народна Республіка у боротьбі з більшовизмом у 1921 р.: організаційно-агентурна
діяльність Партизансько-Повстанського штабу при Головній команді Військ УНР
Dr Serhiy Choliy (Igor Sikorsky Kyiv Polytechnic Institute) Loyalty crisis and formation of national
governments in Ukraine as an attempt to change the imperial order

14:30–16:00

Panel XI: Powstanie Białoruskiej Republiki Ludowej
Dr Volha Volkava (Narodowy Instytut Szkolnictwa Wyższego w Mińsku) Od nieznaności do narodu i
państwowości: Białoruś oczami Niemców w okresie pierwszej wojny światowej
Dr hab. Dorota Michaluk (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Powstanie i działalność
pierwszego rządu Białoruskiej Republiki Ludowej
Prof. Eugeniusz Mironowicz (Uniwersytet w Białymstoku) Problem międzynarodowego uznania
Białoruskiej Republiki Ludowej

16.30–18.30

Panel XII: Peryferie: Galicja – Bukowina – Polesie

Проф. Олександр Добржанський (Чернівецький національний університет імені
Ю. Федьковича) Розпад Австро-Угорщини і проблема державної приналежності Буковини в
українсько-румунських взаєминах у 1918-1921 рр.
Dr Adam Ostanek (Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie) Ukraińcy z Galicji
Wschodniej wobec odrodzonej Rzeczypospolitej (1918-1923)
Pavel Ablamski (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN) Niespokojne peryferie. Polesie w
pierwszych latach odrodzonego państwa polskiego
Marcin Gaczkowski (Uniwersytet Wrocławski) Galicja (wielokrotnie) wynaleziona. Wschodnia część
Królestwa Galicji i Lodomerii w projektach politycznych i propagandzie historycznej około roku 1918

16:30–18:30

Panel XIII: Konsekwencje rozpadu imperiów na południu Europy

Dr Andreas Agocs (Univeristy of Pacific) Imperial legacies: The end of Habsburg rule in Dalmatia
Dr Aleksandar Životić (Belgrade University) The break-up of the Austro-Hungarian Empire and the
Demarcation Problems in Southeast Europe. Serbian Army and protection of the borders of the Yugoslav state
(1918-1920).
Dr Marco Bellabarba (University of Trento) Italy and the end of the Habsburg Empire