Coraz więcej rodziców nie chce szczepić dzieci. Rząd straszy mandatami, bo do Polski wracają groźne choroby zakaźne

Szczepienie dzieci to prawny obowiązek ciążący na ich opiekunach. Tak wynika z art. 5 pkt. 1 oraz art. 17 ustawy (z 5 grudnia 2008 roku) o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Rodzice, którzy uchylają się od obowiązku szczepień, muszą liczyć się z konsekwencjami. Grzywna może wynieść od kilkuset złotych do nawet 10 tys. złotych. Kara może być nakładana wielokrotnie.

Mimo to, rodziców od mawiających zaszczepienia swojej pociechy przybywa.

– W roku 2023 odnotowano 6255 osób (rodziców lub opiekunów prawnych) uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych u ich małoletnich dzieci. Nie zostało zaszczepionych 5011 dzieci. Dla porównania, w 2022 roku liczba osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych wyniosła 5301 osób. Nie zaszczepiono 4223 dzieci – informował nas niedawno Witold Paczosa, kierownik działu epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu.

Jak czytamy w Ocenie stanu bezpieczeństwa sanitarnego województwa dolnośląskiego w 2023 roku przygotowanej przez wojewódzką stację sanepidu, w ubiegłym roku zarejestrowano nowe 954 osoby, uchylające się od obowiązku szczepień. Z kolei jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, w skali kraju odmów szczepienia dziecka było aż 87 344. Każdego roku, od prawie dekady, jest około 10 tys. odmów więcej.

W ubiegłym roku (2023) potwierdzono w Polsce 36 przypadków odry, z czego dwa w woj. dolnośląskim. To o dziewięć więcej niż rok wcześniej. W tym roku, odnotowano już 9 przypadków.

Przybywa też pacjentów z innymi chorobami zakaźnymi, przeciwko którym można się zaszczepić. W ubiegłym roku na Dolnym Śląsku odnotowano 9249 przypadki ospy wietrznej (w 2022 r. - 7683). Na różyczkę zachorowało 17 osób, aż o dziesięć więcej niż w roku poprzednim. 36 osób chorowało na świnkę. Dla porównania, w 2022 r. takich pacjentów było 29.

Alarmująco wyglądają statystyki dotyczące zachorowań na krztusiec. To jedna z najbardziej zaraźliwych chorób, która przenosi się drogą kropelkową i atakuje układ oddechowy. W pierwszym kwartale bieżącego roku (do 15 kwietnia 2024) w samym tylko Wrocławiu zarejestrowano 103 przypadki krztuśca. To o ponad 70 więcej niż w całym poprzednim roku. Z kolei wtedy na Dolnym Śląsku zgłoszono 44 przypadki krztuśca, czyli ponad 2-krotnie więcej niż w 2022 r. (16 przypadków).

Szczepionki są, jest też gdzie szczepić. W samych oddziałach opieki okołoporodowej oraz gabinetach zabiegowych w woj. dolnośląskich działało 101 punktów szczepień.

To pomysł Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Chodzi o to, by odejść od kar administracyjnych, bo taka procedura są zwykle długotrwała. Jak wygląda?

"W 2023 r. pracownicy powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych województwa dolnośląskiego przeprowadzali rozmowy indywidualne z rodzicami i opiekunami prawnymi, osobom tym wysyłane były również upomnienia, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku szczepień z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej" – czytamy w Ocenie stanu bezpieczeństwa sanitarnego naszego województwa.

Krótko mówiąc, odmawiający szczepień swoich dzieci dostają z sanepidu wezwania do szczepienia. Jeśli to nie poskutkuje, pojawiają się upomnienia. Dopiero na końcu może zostać nałożona grzywna. GIS chce, żeby sanepid mógł wlepiać mandaty – od razu.

– W wielu krajach, w tym w Polsce, widzimy wzrost zachorowań na odrę i krztusiec, choroby, którym możemy skutecznie zapobiegać przez szczepienia – zwrócił uwagę dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny. – Dlatego pracujemy nad przywracaniem zaufania do szczepień i budowaniem szerokiej koalicji na rzecz zwiększenia liczby zaszczepionych dzieci. Ufaj i chroń – takie hasło przyświeca nam w tych działaniach.

GIS już zmienił sposób gromadzenia danych o przypadkach nieszczepionych dzieci. Do systemu trafia numer PESEL i adres osoby niezaszczepionej. Wcześniej opierano się na kartach szczepień i odmowach.

Taka zasada obowiązuje m.in. we Wrocławiu.

– Zgodnie z uchwałą nr XII/266/19 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 4 lipca 2019 od 1 stycznia 2020 roku do żłobków przyjmowane są tylko te dzieci, które posiadają obowiązkowe szczepienia ochronne, zgodne z aktualnym kalendarzem szczepień – tłumaczy Agata Dzikowska, dyrektorka Wydziału Komunikacji Społecznej wrocławskiego ratusza.

Na podstawie ww. uchwały, w elektronicznym systemie rekrutacji, we wniosku, pojawiły się dodatkowe pola: TAK, NIE oraz ZAŚWIADCZENIE/INNE, które należy wypełnić, odpowiadając na pytanie: "Czy zgłaszane dziecko posiada szczepienia ochronne zgodne z programem szczepień ochronnych ogłaszanym przez GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO na dany rok kalendarzowy i adekwatnych do wieku dziecka?". We wnioskach złożonych przed 1 stycznia 2020 r. rodzice/opiekunowie prawni będą wypełniali odpowiednie pola podczas przedłużania ważności wniosku.

– Dokumentem potwierdzającym szczepienia jest książeczka szczepień, którą rodzice mają obowiązek przedstawić do weryfikacji wraz z innymi dokumentami składanymi w żłobku. Dzieci, które nie mogą być zaszczepione z powodów medycznych, muszą posiadać ważne zaświadczenia wydane przez lekarza, potwierdzające przeciwwskazania do wykonania szczepień lub informację o objęciu dziecka indywidualnym kalendarzem szczepień – dodaje Dzikowska.

W Polsce mamy obowiązek szczepienia dzieci przeciwko następującym chorobom zakaźnym:

• gruźlicy
• błonicy
• krztuścowi
• poliomyelitis
• odrze
• śwince
• różyczce
• tężcowi
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZWB)
• pnenumokokom
• Haemophilus influenzae typu B (HIB)
• rotawirusom

Obowiązkowym szczepieniom podlegają dzieci w wieku od 0. do 19. roku życia. Wszystkie szczepienia obowiązkowe są bezpłatne.